خلاصه الافکار

[ویکی فقه] خلاصة الافکار. خلاصة الافکار، تذکره عمومی در احوال و نمونه اشعار گروهی از شاعران فارسی زبان، نوشته ابوطالب تبریزی اصفهانی مشهور به لندنی (۱۱۶۶ـ۱۲۲۰)، نویسنده شاعر و جهانگرد ایرانی مقیم هند میباشد.
از ابوطالب خان آثار متعددی برجای مانده است. خلاصة الافکار تذکره ای در شرح احوال ۴۹۲ تن از شاعران متقدم و متأخر و معاصر مؤلف و حاوی یک مقدمه، ۲۸ حدیقه و یک ذیل و یک خاتمه است که به ترتیب الفبایی مرتب شده و کل مجموعه آن مشتمل بر ۳۱ جزء است. در مقدمه، مطالبی درباره سبب تألیف و شیوه کتاب آورده و آنگاه به شرح شرایط تذکره نویسی پرداخته است. در ۲۸ حدیقه کتاب، سرگذشت ۳۰۹ شاعر و در ذیل آن به احوال ۱۶۰ سراینده و در خاتمه به ذکر احوال خود و ۲۳ شاعر معاصر که همنشین وی بوده اند پرداخته است. متن کتاب با احوال ابوسعید ابوالخیر (متوفی ۴۴۰) آغاز می شود و با سرگذشت محمد یوسف جرفادقانی خاتمه می یابد. ذیل با احوال ادهم کاشانی (متوفی ۹۶۹) شروع می شود. نخستین کسی که در خاتمه به شرح حالش پرداخته، میر محمدحسین ــحامی او در نگارش کتاب ــ است و در آخر آن به طور مشروح زندگی خود و نیاکانش را گزارش داده است.

[ویکی فقه] خلاصة الافکار، تذکره عمومی در احوال و نمونه اشعار گروهی از شاعران فارسی زبان، نوشته ابوطالب تبریزی اصفهانی مشهور به لندنی (۱۱۶۶ـ۱۲۲۰)، نویسنده شاعر و جهانگرد ایرانی مقیم هند میباشد.
از ابوطالب خان آثار متعددی برجای مانده است. خلاصة الافکار تذکره ای در شرح احوال ۴۹۲ تن از شاعران متقدم و متأخر و معاصر مؤلف و حاوی یک مقدمه، ۲۸ حدیقه و یک ذیل و یک خاتمه است که به ترتیب الفبایی مرتب شده و کل مجموعه آن مشتمل بر ۳۱ جزء است. در مقدمه، مطالبی درباره سبب تألیف و شیوه کتاب آورده و آنگاه به شرح شرایط تذکره نویسی پرداخته است. در ۲۸ حدیقه کتاب، سرگذشت ۳۰۹ شاعر و در ذیل آن به احوال ۱۶۰ سراینده و در خاتمه به ذکر احوال خود و ۲۳ شاعر معاصر که همنشین وی بوده اند پرداخته است. متن کتاب با احوال ابوسعید ابوالخیر (متوفی ۴۴۰) آغاز می شود و با سرگذشت محمد یوسف جرفادقانی خاتمه می یابد. ذیل با احوال ادهم کاشانی (متوفی ۹۶۹) شروع می شود. نخستین کسی که در خاتمه به شرح حالش پرداخته، میر محمدحسین ــحامی او در نگارش کتاب ــ است و در آخر آن به طور مشروح زندگی خود و نیاکانش را گزارش داده است.
سبب تألیف کتاب
نویسنده درباره سبب تألیف کتاب، در مقدمه می گوید که از اوایل زندگی تا موقع تألیف این کتاب که چهل ساله بوده کتابهای بسیاری را مطالعه کرده و چون به شعر علاقه بیش تر داشته، تصمیم به تألیف کتابی در تذکره شاعران گرفته است. وی در ۱۲۰۲ از لکهنو به کلکته رفت و در آن جا با یکی از دانشمندان و ادیبان آن شهر به نام میرمحمدحسین آشنا شد. میرمحمدحسین مؤلف را ترغیب کرد تا ریاض الشعرای واله داغستانی را تلخیص و مطالب سست و بی پایه آن را حذف کند، اطلاعات ضروری بر آن بیفزاید و تذکره جدیدی تألیف کند. لیکن ابوطالب خان به جز ریاض الشعرا از برخی منابع دیگر چون سرو آزاد ، مآثر الکرام و دیگر تذکره های مشهور هم استفاده برد و به این ترتیب خلاصة الافکار تهیه و تدوین شد. ابوطالب بن محمد اصفهانی در مورد دلیل استفاده از برخی تذکره ها نقل می کند که چون دیوان برخی شاعران مانند رودکی و اسدی طوسی در هند کمیاب است ناچار به استفاده از تذکره هایی دیگر شده است.
مفیدترین قسمت کتاب
بخش معاصران مؤلف مفیدترین قسمت کتاب است. در بخشهای دیگرِ این اثر اشتباهاتی به چشم می خورد که گلچین معانی برخی از آن ها را یادآور شده است.
نگارش شعر و نثر
...

خُلاصَة الاَفکار
تذکره ای عمومی به فارسی، از ابوطالب تبریزی اصفهانی. مؤلف این تذکره را در یک مقدمه، که دربارۀ شعر فارسی و تذکره نویسی است، ۲۸ حدیقه، یک ذیل در ذکر نام و ثبت چند بیتی از ۱۶۰ شاعر ناشناخته و یک خاتمه در شرح احوال ۲۳ شاعر هم عصر خود نوشته است. ارزش این تذکره در خاتمۀ آن است. این تذکره میان سال های ۱۲۰۶ ـ ۱۲۰۷ق به نام آصف الدوله، حاکم اوده، به پایان رسیده است. جالب این است که خود مؤلف در مقدمه اشاره به شرایط تذکره نویسی کرده، اما خود به آن شرایط توجه ای نداشته است. این تذکره از منابع مهم مجمع الفصحا بوده است.