بریکِت که خشته[ ۱] ( به انگلیسی: briquette ) و خوش سوز نیز خوانده می شود، معمولاً به مواد سوختنی فشرده شده و قالب گیری شده گفته می شود. علاوه بر مواد سوختی، قطعات و
براده های ریز و درشت فلزی، مواد آلیاژی، خرده قطعات نسوز و برخی مواد دیگر را نیز برای استفاده مجدد به شکل بریکت درمی آورند. [ ۲]
بریکت های سوختی ( Fuel briquettes ) شامل بریکت
زغال چوب (
زغال فشرده ) ، بریکت انواع
زغال سنگ و بریکت مواد گیاهی (
بیومس ) است.
ساخت بریکت زغال سنگ بطور کلی به منظور ساخت زغال های بزرگ تر برای مصرف بوده است. کشاورزان
ولز غربی پودر
آنتراسیت را با خاک
رس و کمی آب مخلوط می کردند و به شکل گلوله در می آوردند و خشک می کردند. متداول ترین ماده ای که به عنوان چسب استفاده می شد
قیر ( pitch ) بود، باقیمانده ای که هنگام تقطیر
قطران زغال سنگ باقی می ماند. این بریکت ها جدا از فرآیند تولید کثیف، فرآیند سوختنشان هم کثیف بود.
سایر چسب های مورد استفاده عبارتند از:
• قیر تار ( tar )
• نفت خام
• پیت ( Pete )
• سیلیکات سدیم
• ملاس
• سولفیت لی
• نشاسته
معایب برخی از این چسب ها هزینه بالا و ضد آب نبودن آن هاست و از مزایای آن ها می توان به عدم دودکردن اشاره کرد زیرا قیر هنگام سوختن حجم زیادی از دودهای سنگین تولید می کند. بریکت ها بدون چسب ساخته شده اند اما عموماً به صورت محلی به عنوان سوخت خانگی برای به حداقل رساندن شکستگی ناشی از جابجایی استفاده می شوند.
متداول ترین نوع بریکت زغال حاوی مواد زیر است:
چنین بریکتی را می توان در هر آب و هوایی نگهداری کرد. [ ۳] در ابتدا بریکت ها بزرگ و به شکل آجر بودند اما با گذشت زمان به شکل تخم مرغی تولید می شوند.
زغال فشرده از جمله مواردی است که در صنایع و بخش های مختلف، به کار برده می شود. برای جلوگیری از نابود شدن جنگل ها و قطع درختان، به جای استفاده از چوب درختان برای تولید زغال، از ضایعات کشاورزی استفاده می شود.
در تولید زغال با استفاده از ضایعاتی مانند خاک اره، به تولید بریکت زغال نیاز است. از این طریق زغال فشرده، با ویژگی هایی بهتر از زغال های سنتی، ایجاد می شود. بریکت زغال در واقع همان زغال فشرده خام است. بریکت زغال، مرحله قبل از پخت و تبدیل مواد اولیه به زغال های فشرده است.
برای تولید زغال فشرده، فقط از قطعات سوخته شده چوب استفاده نمی شود؛ بلکه خاکستر حاصل از سوخت چوب را با مواد دیگر ( مانند چسب های معمولی ) ترکیب می کنند. این مواد عبارتند از:
