خدمات ایرانیان به اسلام

[ویکی فقه] ایرانیان از آغاز ظهور اسلام، به این آیین مقدس رو آوردند و حتی پیش از آن که شریعت اسلام به دست اعراب مسلمان به این سرزمین راه یابد، ایرانیانی که در یمن ساکن بودند، به اسلام گرویدند و با جان و دل در گسترش آن کوشیدند.
ایرانیان بیش از هر ملت دیگر، نیروهای خود را در اختیار اسلام قرار دادند و بیش از هر ملت دیگر در این راه صمیمیت و اخلاص نشان دادند. در حقیقت این اسلام بود که استعداد ایرانی را تحریک کرد و در او روح تازه ای دمید و او را به هیجان آورد. به همان نسبت که اسلام یک دین همه جانبه است و بر جنبه های مختلف حیات بشری سیطره دارد، خدمات ایرانیان به اسلام نیز وسیع و گسترده و همه جانبه است و در صحنه ها و جبهه های گوناگون صورت گرفته است.یکی از کتاب های مهمی که به بحث خدمات ایرانیان به اسلام و نقش آنان در رشد معارف اسلامی می پردازد، کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» استاد شهید مرتضی مطهری (رحمة الله علیه) است.در این نوشته، با استفاده از کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» و برخی کتاب های دیگر، به طور مختصر و فهرست وار به برخی خدمات ایرانیان در رشد و پیشرفت اسلام اشاره می کنیم.
تمدن ایران
ایران قبل از اسلام، خود دارای تمدنی درخشان و باسابقه بود و این تمدن، سابقه طولانی داشته است که تمدن در دوره اسلامی مورد استفاده واقع شد. براساس گفته جاحظ در کتاب «المحاسن و الاضداد»، ایران ساسانی بیش از هر چیز دیگر به ساختمان توجه داشت و این امر از سنگ نبشته هایی که از آن دوره باقی مانده، پیداست؛ اما به کتاب توجه نداشت؛ برعکس دوره اسلامی که هم به ساختمان توجه شده است و هم به کتاب.
دانشگاه جندی شاپور
ویل دورانت در تاریخ تمدن می گوید: «پهلوی ـ زبان هند و اروپایی ایران در سلطنت اشکانیان ـ در زمان ساسانیان نیز معمول بود ... ما می دانیم که آن ادبیات وسیع بوده است؛ اما چون موبدان حافظ و ناقل آن بودند، بیشتر آثار غیر دینی را می گذاشتند تا از میان برود. شاهان ساسانی حامیان روشنگر ادبیات و فلسفه بودند.خسرو انوشیروان در این کار برتر از همه آنان بود. به فرمان او آثار افلاطون و ارسطو به زبان پهلوی ترجمه، و در دانشگاه جندی شاپور تدریس شد». دانشگاه جندی شاپور که تاسیس شد، آن را مسیحیان ایرانی اداره می کردند و یکی از مراکز بزرگ فرهنگی جهان شد. این مرکز بزرگ در دوره اسلام ادامه یافت. بعدها که بغداد به صورت مرکز ثقل دانش جهان درآمد، جندی شاپور تحت الشعاع قرار گرفت و تدریجاً منقرض شد. دانشگاه جندی شاپور یکی از مراکزی بود که به تمدن اسلامی کمک کرد و به آن خدمت نمود. مسلمانان، نظامات اداری خود را از ایران اقتباس کردند؛ دفاتر و دواوین دستگاه خلافت به سبک دفاتر و دواوین قدیمی ایران تنظیم می شد و احیاناً زبان اداری و دفتری زبان فارسی بود. بعدها خود ایرانیان مسلمان ترجیح دادند که به عربی برگردانند.
تاریخ ترجمه
...