خبر و انشا

[ویکی فقه] خبر و انشا، از اسلوب معانی قرآن را می گویند.
« خبر » کلامی است که ذاتا قابل اتصاف به صدق و کذب باشد و بتوان آن را اثبات یا رد کرد. قصد اولیه و اصلی از ایراد جملات خبری ، انتقال پیامی به مخاطب و آگاه کردن وی از مضمون خبر است؛ اما از جملات خبری برای اغراض دیگری هم استفاده می شود که در علم معانی بررسی می شود؛ یعنی گاهی مقاصد دیگری وظیفه اصلی (اخبار) را تحت الشعاع قرار می دهند.
اغراض ثانوی از کلام خبری
اغراض ثانوی از کلام خبری عبارتند از:۱. نشان دادن آگاهی گوینده به مخاطب؛۲. استرحام و برانگیختن رحم و شفقت: (رب انی لما انزلت الی من خیر فقیر)؛ «پروردگارا من به هر خیری که سویم بفرستی سخت نیازمندم» ؛۳. اظهار ضعف و بیچارگی: (رب انی وهن العظم منی واشتعل الراس شیبا)؛ «پروردگارا من استخوانم سست گردیده و(موی) سرم از پیری سپید گشته» ؛۴. اظهار حسرت و حزن : (قالت رب انی وضعتها انثی) ؛۵. اظهار شادی و فرح : (وقل جاء الحق وزهق الباطل ان الباطل کان زهوقا). معانی دیگری همچون امر ، نهی ، دعا و نفرین نیز می تواند به صورت خبری بیاید که در این هنگام جمله خبری حکم جمله انشایی پیدا می کند و می گوییم جمله خبری در مقاصد مجازی خود جنبه انشایی می یابد. گفتنی است که « نفی »، « وعده » و « وعید » از اقسام خبرند.
تعریف انشا
« انشا » در لغت به معنای ایجاد، و در اصطلاح سخنی است که ذاتا دربردارنده صدق و کذب نباشد؛ زیرا در انشا از مسائل بیرونی خبر نمی دهیم. بعضی گفته اند انشا چیزی است که مدلول آن در خارج با کلام پدید می آید و گوینده با بیان خود، مقصود خود را ایجاد می کند؛ مثلا می گوید «اشتریت» و خریدن صورت می گیرد.
اقسام جمله انشایی
...