خاندان بنوصصری

[ویکی فقه] بنوصَصْری، خاندانی از شام که بسیاری از علما و دولتمردان به آن منسوب بوده اند.
از نیای آن ها، صصری، در منابع اطلاعی یافت نمی شود. کلمه صصری به صورت های مختلفی چون صَصْری، صَصَری، صَصَرّی، صَصَرّا، صَصُرا، صَصُرّا، حتی به تصحیف، صَعْرا و صَفْرا نیز آمده، لیکن صورت صحیح آن صَصْری است. نسبت هایی چون رَباعی، طالبی (در بعضی منابع، به نادرست: ثعلبی) و بَلَدی در سرگذشت نامه اعضای این خاندان می تواند در خصوص ریشه آنان راهنما باشد. از آن جا که بَلَد در موصل قرار دارد، و طالب نیز یکی از شاخه های قبیله ربیعه است، می توان نتیجه گرفت که صصری خانواده ای منسوب به طالب بوده که در بلد زندگی می کرده و در زمانی پیش از قرن پنجم به شام کوچیده است. بنوصصری، ابتدا، در منطقه بابُ توما، در شمال شرقی، و سپس در دامنه کوه جبل قاصیون، در شمال غربی دمشق، ساکن شده اند، که در اینجا قبرستانی نیز منسوب به آن ها وجود دارد. چون در منابع از وجود افراد خاندان صصری در زمان قبل از نیمه اول قرن پنجم و بعد از قرن نهم اثری دیده نمی شود، ظاهراً مشهورترین شخصیت های این خاندان در فاصله این دو تاریخ زندگی می کرده اند. از آن جا که منسوبان برجسته خاندان صصری گاه، به قاهره فراخوانده می شدند و اموال شان مصادره می شد، معلوم می شود که اقتدار اقتصادی آن ها خیلی زیاد بوده تا جایی که حکومت وقت را ناراحت می کرده است. تمامی اعضای این خاندان شافعی مذهب بوده اند.
اعضای برجسته بنوصصری
اعضای برجسته بنوصصری عبارت اند از:
← علی بن حسین صصری
(۱) ابن تغری بردی، المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، چاپ محمد محمدامین و سعید عبدالفتاح عاشور، قاهره ۱۹۸۴ـ ۱۹۸۵.(۲) ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهره، قاهره ۱۹۵۶.(۳) ابن حجر عسقلانی، الدرر الکامنة فی اعیان المائة الثامنه، حیدرآباد دکن ۱۳۴۸ـ۱۳۵۰/ ۱۹۲۹ـ۱۹۳۱.(۴) ابن دبیثی، ذیل تاریخ بغداد، بیروت ۱۴۰۵/ ۱۹۸۵.(۵) ابن شاکر کتبی، فوات الوفیات و الذیل علیها، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۷۳ـ۱۹۷۴.(۶) ابن عبدالهادی مقدسی، طبقات العلماء الحدیث، چاپ اکرم بوشی و ابراهیم زیبق، بیروت ۱۴۰۹/ ۱۹۸۹.(۷) ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، عمان (بی تا).(۸) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، قاهره ۱۳۵۰ـ۱۳۵۱.(۹) ابن قاضی شهبه، طبقات الشافعیه، چاپ عبدالحلیم خان، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.(۱۰) ابن قلانسی، تاریخ دمشق، چاپ سهیل زکار، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.(۱۱) ابن کثیر، البدایه و النهایه، قاهره ۱۳۵۱ـ ۱۳۵۸/ ۱۹۳۲ـ۱۹۳۹.(۱۲) اسماعیل بن علی ابوالفداء، تاریخ ابوالفداء، استانبول ۱۲۸۶.(۱۳) عبدالرحیم بن حسن اسنوی، طبقات الشافعیه، چاپ عبدالله جبوری، ریاض ۱۴۰۰/ ۱۹۸۰.(۱۴) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.(۱۵) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.(۱۶) محمد بن علی حسینی، ذیل تذکرة الحفاظ، حیدرآباد ۱۳۷۶/۱۹۵۶.(۱۷) محمد بن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، چاپ بشار عواد معروف، حوادث و وفیات ۶۲۱ـ۶۳۰، ۶۳۱ـ۶۴۰، بغداد ۱۳۹۷/۱۹۷۷.(۱۸) محمد بن احمد ذهبی، تذکرة الحفاظ، حیدرآباد دکن ۱۳۷۵ـ۱۳۷۷/ ۱۹۵۵ـ ۱۹۵۸.(۱۹) محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، چاپ بشار عواد معروف و محیی هلال سرحان، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.(۲۰) محمد بن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، چاپ ابوحاجر محمد سعید، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵.(۲۱) خیرالدین زرکلی، الاعلام، قاهره ۱۳۷۳ـ۱۳۷۸/۱۹۵۴ـ۱۹۵۹.(۲۲) عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری.(۲۳) عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی، طبقات الحفاظ، چاپ علی محمد عمر، قاهره ۱۳۹۳/۱۹۷۳.(۲۴) محمد بن علی شوکانی، البدر الطالع، قاهره ۱۳۴۸.(۲۵) خلیل بن ایبک صفدی، کتاب الوافی بالوفیات، چاپ احسان عباس و شکری فیصل، ویسبادن ۱۹۸۱ـ۱۹۸۲.(۲۶) محمد بن جعفر کتانی، الرسالة المستطرفه، چاپ محمد منتصر، دمشق ۱۳۸۳/ ۱۹۶۴.(۲۷) عمررضا کحاله، اعلام النساء، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.(۲۸) احمد بن علی مقریزی، کتاب السلوک لمعرفة دول الملوک، چاپ محمد مصطفی زیاده، قاهره ۱۹۳۹ـ ۱۹۵۸.(۲۹) صلاح الدین منجد، معجم المورخین الدمشقیین، بیروت ۱۳۹۸/۱۹۷۸.(۳۰) عبدالعظیم بن عبدالقوی منذری، التکملة لوفیات النقله، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۰۱/ ۱۹۸۱.(۳۱) عبدالقادر بن محمد نعیمی دمشقی، الدارس فی تاریخ المدارس، چاپ جعفر حسینی، قاهره ۱۹۸۸.(۳۲) عبدالله بن اسعد یافعی، مرآة الجنان، حیدرآباد ۱۳۳۴ـ۱۳۳۹.(۳۳) W M Brinner, "The Banu ¦ Sasra ¦ : a study in the transmission of a scholarly tradition", Arabica , VII/۲ (۱۹۶۰) ;.(۳۴) Ibn Sasra ¦ , A chronicle of Damascus ۱۳۸۹-۱۳۹۷ , tr William M Brinner, Berkeley ۱۹۶۳