خاندان برمکیان

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] برمکیان، خاندانی دولتمرد و غالباً ادب پیشه در دوره اول عباسیان، بویژه در زمان هارون الرشید (حک :۱۷۰ـ۱۹۳)بود.
درباره واژه برمک، همواره از لحاظ لغوی بحث بوده است. در برهان قاطع به استناد روایتی از ابوالقاسم بن غسان درباره ریشه آن داستان افسانه واری نقل شده است. گروهی این واژه را عربی ـ سریانی دانسته اند که اصل آن از «بر» سریانی به معنای پسر و «مک» عربی (مخفف مکه) ساخته شده و به معنای «پسر مکه» است. منشی زاده در حواشی بر وِهْرود و اَرَنْگ، تشابه میان برامکه و بهارمه (بهرام ها) را مبنای نظریه ای قرار داده است که بر اساس آن برامکه صورت جدیدتر بهارمه است. اما نظریه پذیرفته تر آن است که «برمک» صورت دگرگون شده واژه سانسکریت پَرَه مَکه (پرمکا) به معنای رئیس است. در تأیید این نظریه، بیلی به واژه ختنی پَرمُخه به همان معنا و عبدالحی حبیبی به پَرمُخ در پشتو به معنای قائد و پیشوا اشاره دارند که هر دو واژه دگرگون شده واژه سانسکریت است. با در نظر گرفتن این معنای لغوی، «برمک» نام عام پرده دار و کاهن معبد نوبهار بوده که پادشاهان هندوچین ضمن فرستادن هدایا، هنگام باریافتن بر دستهای او بوسه می زده اند اما برخی، مقامی غیر روحانی برای «برمک» قائل شده و وی را کسی دانسته اند که اداره املاک بیشمار نوبهار به او سپرده شده بوده و از این جهت دامنه نفوذ او از بلخ فراتر می رفته است که از آن میان، بویژه املاک خالصه رُستاق راون در طخارستان علیا مهم تر بوده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس