خاندان بابان

[ویکی فقه] بابان ، نام یکی از خاندان های حکومت گر کُرد که از اوایل سده ۱۱ق به مدت ۲۰۰ سال زیرنظر والی عثمانی بغداد و یا دولت ایران ، به صورت خودمختار و گاهی نیمه مستقل ، بر مناطقی از کردستان عراق حکمرانی می کردند. این خاندان در کشمکش های میان دولت های ایران و عثمانی شرکت فعال داشتند.
نام اصلی این خاندان بِبه یا بِبّه و بابون بود. این شهرت را بزرگان و حکام کرد از عشیره پرشمار و نیرومند بابان گرفته بودند. بیشتر محققان این نام را به ببه سلیمان رئیس و پایه گذار این خاندان منسوب می دانند.
پیشینه
اصل و نسب بابان ها به درستی معلوم نیست . برخی آنها را منسوب به عشیره بنی خالد و قبیله نورالدینی دانسته اند که در نسبت ، با قبایل پیشدر (پشدر، پژدر) و بلباس (ه م ) مشترکند برخی دیگر براساس شرف نامه بدلیسی آنها را جانشین عشیره منقرض شده سوران می دانند. بدلیسی در ذکر حکام بابان ، آنها را از حاکمان قدرتمند و پرشمار کردستان می داند و می نویسد: بابان به پیربوداق ببئی ، از بزرگان این خاندان منسوب است که حکمران شهر زور و نواحی مجاور آن بود. پس از پیربوداق و برادرش ، حکومت بابان از این خاندان بیرون آمد و چیزی جز نام از آن ها باقی نماند. از این رو، نمی توان بابان های کنونی را به خاندان بابان های عصر عثمانی ارتباط داد.
سرسلسله خاندان بابان
سرسلسله آنان فقیه احمد دارشمانی (منسوب به دارشمان از قرای پیشدار) است که در آغاز قرن یازدهم به سبب خدماتی که در جنگ های مختلف به دولت عثمانی کرده بود در پیشدار قدرت یافت.بیشتر مورخان و محققان بر این باورند که فقیه احمد داریشمانه ، جد اعلای حکام بابان در دوره عثمانی و از دودمان رؤسای قبیله پیشدر بود که در منطقه «شارباژیر» (شهر بازار، سلیمانیه کنونی ) می زیستند. فقیه احمد مردی شجاع و اهل فضل بود. براساس افسانه ای ، گفته می شود که او در جنگی تن به تن ، توانست کیغان ، دختر امپراتور فرانک ها را شکست دهد. پس از فقیه احمد، فرزندش ماوند (ماودو) از نفوذ و موقعیت خوبی در شهربازار و مناطق مجاور آن برخوردار بود. فرزند ماوند، سلیمان بیگ و معروف به ببه سلیمان (بابا سلیمان ) در نیمه دوم سده ۱۱ق در شهربازار حکومت بابان ها را پایه ریزی کرد.
مرکز حکومت بابان
...