خاندان امینی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] میرزا محمدخان مجدالملک سینکی"، جد بزرگ خاندان امینی، پسر مرحوم "فتحعلی بیک لواسانی" و خواهرزاده مرحوم "میرزا آقاخان نوری" بود. خاندان امینی منسوب به وی می باشند، برخی از افراد مشهور خاندان امینی عبارتند از: علیخان امین الدوله، محسن خان امین الدوله، سرلشگر حسن امینی مجدی، سرتیپ محمود امینی، ابوالقاسم امینی، علی امینی.
میرزا محمدخان که اصالتا مازندرانی بود و در سال ۱۲۲۴ق در روستای "سینک" از توابع لواسانات به دنیا آمد. میرزا محمدخان خط بسیار خوشی داشت و از سرآمدان این هنر در زمان خود بوده است. در دوره ناصری در سال ۱۲۶۹ به دلیل هوش و کیاست به وزارت خارجه منتقل شد. وی بعد از مدتی کار در وزارت خارجه مدتی نیز قونسول ژنرال بغداد و مدتی هم کارگزار اول آذربایجان بود. در سال ۱۲۷۵ برای تصفیه امور معوقه بین دولتین ایران و عثمانی به بغداد مامور شد و در سال ۱۲۷۹ به وزارت وظایف و اوقاف منصوب شد. میرزا محمدخان سینکی در سال ۱۲۸۴ق از طرف "ناصرالدین شاه" به سمت تولیت آستان قدس رضوی و به لقب "مجدالملک" ملقب شد. از فرزندان او، یکی "میرزا تقی خان مجدالملک" متخلص به "عبقری" که سال ها منشی حضور ناصرالدین شاه و بعد وزیر وظایف و اوقاف و نیز در دو وهله وزیر داخله بودند و دیگری "حاجی میرزا علیخان امین الدوله" است. میرزا محمدخان مجدالملک برای سومین بار در سال ۱۲۹۰ به وزارت وظایف و اوقاف منصوب شد. محمدخان مجدالملک از اعضای فراموشخانه ایران به حساب می آمد و از افراد و مقاماتی بود که توسط "میرزا ملکم خان برای فراماسونری عضوگیری شده بود تا در سال ۱۳۰۸ه. ق دعوت حق را لبیک گفت.
علیخان امین الدوله
پدربزرگ علی امینی و معروف ترین شخصیت در خاندان امینی است. او در سال ۱۲۶۰ق در تهران به دنیا آمد و پس از آموختن خواندن و نوشتن از رهگذر نفوذ پدرش "محمدخان مجدالملک" که از کارکنان با نفوذ وزارت خارجه بود در سال ۱۲۷۹ق به استخدام وزارت خارجه درآمد و در ضمن داشتن این سمت در سال ۱۲۸۳ جز پیش خدمتان و به منشی حضوری ناصرالدین شاه نیز منصوب شد. در ۱۲۸۸ چاپارخانه های دولتی به او سپرده شد. وی در اولین سفر ناصرالدین شاه همراه او در اروپا بود. چندی بعد به عضویت مجلس شورای وزرا نائل آمد و سپس به جای "دبیرالملک فراهانی" به سمت وزارت رسائل منصوب شد و ملقب به "امین الملک" گردید. علاوه بر مشاغل قبلی به سمت مدیریت شورای مزبور نیز انتخاب شد و در سال ۱۲۹۴ تصدی امور ضرابخانه دولتی هم بر شماغلش افزوده شد. علیخان در همان اوان خدمت دولتی وقتی همراه پدرش به ماموریت بغداد رفت، در این پست مورد سوءظن قرار می گیرد و متهم به ارتباط با عناصر و عوامل خارجی می شود. "مهدیقلی خان هدایت" در خاطرات خود درباره "میرزا علیخان امین الدوله" به همین وابستگی و ارتباط ناسالم او با سفرای خارجه اشاره می کند:«رجال ما خیلی هم صدیق و امین و مطلع نبودند و به قدری هم که می شد، حفظ سیاست نکردند. امین الدوله از اشخاص تربیت شده بود. منشی حضور به پدرم می نویسد که مطالب محرمانه را به توسط امین الدوله ننویس.» مهدیقلی خان جای دیگری نیز تلویحی به عدم سلامت مالی او در دوره ای که ریاست پست خانه را داشته است اشاره می کند: «پس از امین الدوله پستخانه را به صنیع الدوله سپردند. بنده هم رییس شدم. "مسیو آرنولد" رییس محاسبات، صورت عایدی دو ساله میرزا را داد (معلوم شد) امین الدوله سالی هزار و پانصد تومان به دولت می داده و هفت هزار و پانصد تومان علیق می گرفته و خرج دررفته سالی چهل و یک هزار تومان منفعت شخصی می برده است.» پس از اعطای لقب امین الملک به میرزا علیخان و با کسب اجازه از شاه لقب او؛ یعنی منشی حضور در اختیار پسرش "محسن خان" گذاشته می شود. میرزا علیخان در همین سال به مقام وزیر رسایل (رییس دفتر مخصوص شاه) دست می یابد. بین سال های ۱۲۹۵-۱۲۹۸ اداره امور شورای دولتی و و ساطت تبلیغ اوامر شاه به این شورا به علیخان امین الدوله تفویض شد و در سال ۱۲۹۸ق که پدرش "میرزا محمدخان مجدالملک سینکی" درگذشت، مقام وزارت وظایف و اوقاف به دیگر مشاغل فرزند اضافه شد. در سال ۱۲۹۹ق پس از مرگ "میرزا هاشم امین الدوله" کاشانی لقب "امین الدوله" به او اعطا شد. از دیگر مشاغل میرزا علیخان امین الدوله ریاست مجلس وزیران بود که در سال ۱۳۰۴ق بدان دست یافت. علیخان امین الدوله به سمت صدراعظمی مظفرالدین شاه نیز نائل آمد؛ اما مظفرالدین شاه در سال ۱۳۱۷ او را از کار برکنار و به لشت نشاء تبعید کرد. ممتحن الدوله در مورد این سال ها می گوید: «حاجی میرزا علیخان امین الدوله به واسطه رقابت با امین السلطان که در حقیقت خود ناصرالدین شاه هم محرک بود، بیش از ده سال خانه نشین شد. بعد از کشته شدن ناصرالدین شاه او مدتی پیشکار آذربایجان بود و بنیادهای نیک نهاد. در مقابل این حسن خدمات او را معزول ساخته و از قم به طهران آوردند و بعد در کشت نشاء گیلان نفی نمودند. وی پس از ده سال در سال ۱۳۲۲ق در کشت نشاء مرحوم گردید.
محسن خان امین الدوله
با مرگ علیخان امین الدوله لقب او هم مانند اموالش به پسرش "محسن خان" رسید. "علی امینی" می گوید: «پس از فوت مرحوم میرزا علیخان امین الدوله لقب امین الدوله به پدرم محسن خان که در آن موقع لقب امین الملک داشت، رسید.» پدر "محسن خان"، میرزا علیخان که در سال ۱۳۱۴ صدراعظم شد و دریافت که از رهگذر وصلت با خاندان شاه می تواند به وضع خود استحکام بیشتری بدهد و به منافع افزون تری دست یابد دختر دوست صمیمی خود "مشیرالدوله" را قربانی کرد و "فخرالدوله" دختر مظفرالدین شاه را برای پسرش محسن خواستگاری کرد و دستور داد تا پسرش دختر مشیرالدوله را طلاق دهد. در آن هنگام محسن خان دختر مشیرالدوله را که معقود او بود، در خانه داشت و راضی به طلاق او نبود؛ ولی پدرش به مدت چهل ساعت در اتاقی گرسنه وی را زندانی کرد تا پسر، دختر مشیرالدوله را طلاق داد. تا زمانی که مظفرالدین شاه زنده بود و بر مسند پادشاهی تکیه داشت، دختر او؛ یعنی "خانم فخرالدوله" همسر محسن خان امین الدوله و مادر "علی امینی" برای نگهداری این ثروت باد آورده مشکل چندانی نداشت و به اعتبار اینکه دختر پادشاه وقت است و به هر وسیله ای که ممکن بود مالکیت و تسلط خود و شوهرش بر روستاهای منطقه لشت نشا را حفظ و اعمال می کرد. بعد از مرگ مظفرالدین شاه و حاکمیت استبداد"محمدعلی شاه" این خاندان به حمایت از او و به مخالفت با مشروطه خواهان پرداختند. در مورد پیوستن این خانواده به روسیه تزاری در حمایت از استبداد محمدعلی شاه و خیانت به مشروطه طلبان "ادوارد براون"می گوید: «هشت نفر از ملیون که محمدعلی شاه از چندی پیش تبعید آن ها را خواسته بود و در مسجد سپهسالار متحصن شده بودند، در روز بمباران مجلس به پارک امین الدوله که در نزدیکی مجلس واقع بود فرار کردند؛ ولی امین الدوله خائن به فوریت خبر ورود آن ها را به خانه خود به وسیله ستاد به قزاقخانه اطلاع داد. محسن خان هنگامی که بر سر اراضی لشت نشا با مالکین آن حدود اختلاف پیدا کرد اراضی مزبور را به روس ها اجاره داد و باب دیگری در ضدیت با وطن گشود. پس از "کودتای ۱۲۹۹" زنگ خطر برای خاندان امینی زده شد، چرا که قشر جدیدی از فئودالیسم در حال ظهور بود که می بایست هر چه زودتر به مال و منالی می رسید. بدین ترتیب خانواده امینی شبانه به قم گریختند؛ اما بعدها به دلیل کیاست و نفوذ همسر امین الدوله خطر رفع شده و به تهران بازگشتند. محسن خان در بهار۱۳۲۹ ش درگذشت.
رضاخان و خاندان امین الدوله
...

پیشنهاد کاربران

بپرس