فرهنگ اسم ها
معنی: لقب پادشاهان چین و ترک، پادشاه
برچسب ها: اسم، اسم با خ، اسم پسر، اسم ترکی
لغت نامه دهخدا
چو بشنید فرزند خاقان که شاه
ز جیحون گذر کردخود با سپاه.
فردوسی.
ز لشکر بسی زینهاری شدندبنزدیک خاقان بیاری شدند.
فردوسی.
بهنگام شاهان با آفرین پدر مادرش بود خاقان چین.
فردوسی.
کنون باید که برخوانیم به پیش تو بشعر اندرهر آنچه تو بخاقانان و طرخانان و خان کردی.
مخلدی.
قیصر شرابدارت و چیپال چوبدارخاقان رکابدارت و فغفور پرده دار.
منوچهری.
چون رسولانش ده گام بتعجیل زنندقیصر از تخت فرو گردد و خاقان از گاه.
منوچهری.
لیکن چو کرد قصد جفاپیشش خاقان خطر ندارد و نه قیصر.
ناصرخسرو.
... و همان عادت بازی و شکار و لهو پیش گرفت تا خاقان بزرگ طمع کرد در پادشاهی با سپاهی بخراسان آمد. ( مجمل التواریخ و القصص ص 70 ). و خود از آن موش و خاصیت و فسون ، آن کار ساخته بودباز حدیث حرب بود که با خاقان آغازید تا صلح کرده شد. ( مجمل التواریخ و القصص ص 75 ).بیشتر بخوانید ...فرهنگ فارسی
( اسم ) عنوانی است که بیاد شاهان چین و ترکان داده اند . جمع : خواقین .
تخلص فتحعلیشاه قاجار بوده است .
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. پادشاه، شاهنشاه.
۳. در دورۀ قاجار، لقب بعضی از درباریان و نزدیکان شاه، مقرب الخاقان.
مترادف ها
خان، منزلگاه بین راه، کاروانسرای، خاقان
پیشنهاد کاربران
خاقان شکل معرب عنوان قاغان در ترکی باستان است. هاآن، خاآن و قاآن همتایان مغولی عنوان قاغان محسوب می شوند. معنای قاغان «حاکم عالی مقام» است و در زبان های ترکی و مغولی برابر عناوینی همچون امپراتور و شاهنشاه محسوب می شود. کارکردهای دارنده این عنوان در ساختارهای متکی بر قبیله سالاری، شامل ایجاد اتحاد میان قبایل گوناگون، گسترش اتحادیه قبایل، ریاست شورای قبایل، ارتقای زیست اجتماعی قبایل و نظایر این ها بود. بدین گونه جایگاه یک خاقان به مثابه «خانِ خانان» یا «خان اعظم» تعریف می شد.
... [مشاهده متن کامل]
نظریه های متعددی دربارهٔ منشأ زبانی واژه خاقان ( قاغان ) ارائه شده که هیچ کدام از آن ها به صورت قطعی اثبات یا رد نشده اند. بااین حال نظریاتی که منشأ این واژه را در یکی از شاخه های خانواده زبان های آلتایی، یعنی ترکی، مغولی و تونگوزی می دادند، مورد توجه بیشتری قرار دارند. در کنار نظریه های آلتایی، نظریه های جایگزینی نیز وجود دارند که منشأ این واژه را غیرآلتایی و مرتبط به یکی از خانواده های زبانی ایرانی، کره ای، چینی و ینی سئیایی دانسته اند.
این عنوان را نخستین بار منابع چینی سده سوم میلادی برای حاکمان کنفدراسیون عشایری شیان بئی ثبت کرده اند. گروه نامبرده احتمالاً از نظر زبانی با مغولان امروزی در پیوند بودند. در سده چهارم میلادی خاقان عنوان رسمی حاکمان خاقانات روران شد و سپس گوک ترک ها پس از سرنگونی روران ها در طول سده های ششم تا هشتم میلادی به استفاده از این عنوان ادامه دادند. در دوره شکوفایی امپراتوری های ترک تبار، از خاقانات اویغور در فلات مغولستان تا قلمروی تورگش در آسیای داخلی، از دولت خزرها در قفقاز شمالی تا دولت قراخانیان در فرارود، خاقان عالی ترین عنوان یک فرمانروا به حساب می آمد. گاه در منابع اسلامی شاهان چین و تبت نیز خاقان خوانده شده اند.
باوجود پیوند عمیقی که میان عنوان خاقان و سنت های فرمانروایی ترکی وجود داشت، تعدادی از دودمان های ترک تبار که در جهان اسلام به قدرت رسیدند از بکارگیری این عنوان خودداری کردند و عناوین اسلامی برگزیدند. غزنویان و سلجوقیان نمونه های بارز این موضوع بودند که عنوان اسلامی «سلطان» را برای خود ترجیح دادند. عناوینی که ریشه در سنت های ایرانی داشت نیز به کار می رفت. برای نمونه بر تعدادی از سکه های سلجوقی عنوان «شاهنشاه» در کنار نام و سایر عناوین افتخاری فرمانروایان سلجوقی ثبت شده است. تا سال های آغازین سده سیزدهم میلادی، هر دو عنوان خان و خاقان از عناوین رایج میان سران قبایل مغول بودند. در زمان چنگیز خان ولی برای این دو عنوان تفاوت مرتبه ایجاد شد و خاقان عنوانی گشت که تنها برای فرمانروای تمامی قبایل مغول اختصاص داشت.
... [مشاهده متن کامل]
نظریه های متعددی دربارهٔ منشأ زبانی واژه خاقان ( قاغان ) ارائه شده که هیچ کدام از آن ها به صورت قطعی اثبات یا رد نشده اند. بااین حال نظریاتی که منشأ این واژه را در یکی از شاخه های خانواده زبان های آلتایی، یعنی ترکی، مغولی و تونگوزی می دادند، مورد توجه بیشتری قرار دارند. در کنار نظریه های آلتایی، نظریه های جایگزینی نیز وجود دارند که منشأ این واژه را غیرآلتایی و مرتبط به یکی از خانواده های زبانی ایرانی، کره ای، چینی و ینی سئیایی دانسته اند.
این عنوان را نخستین بار منابع چینی سده سوم میلادی برای حاکمان کنفدراسیون عشایری شیان بئی ثبت کرده اند. گروه نامبرده احتمالاً از نظر زبانی با مغولان امروزی در پیوند بودند. در سده چهارم میلادی خاقان عنوان رسمی حاکمان خاقانات روران شد و سپس گوک ترک ها پس از سرنگونی روران ها در طول سده های ششم تا هشتم میلادی به استفاده از این عنوان ادامه دادند. در دوره شکوفایی امپراتوری های ترک تبار، از خاقانات اویغور در فلات مغولستان تا قلمروی تورگش در آسیای داخلی، از دولت خزرها در قفقاز شمالی تا دولت قراخانیان در فرارود، خاقان عالی ترین عنوان یک فرمانروا به حساب می آمد. گاه در منابع اسلامی شاهان چین و تبت نیز خاقان خوانده شده اند.
باوجود پیوند عمیقی که میان عنوان خاقان و سنت های فرمانروایی ترکی وجود داشت، تعدادی از دودمان های ترک تبار که در جهان اسلام به قدرت رسیدند از بکارگیری این عنوان خودداری کردند و عناوین اسلامی برگزیدند. غزنویان و سلجوقیان نمونه های بارز این موضوع بودند که عنوان اسلامی «سلطان» را برای خود ترجیح دادند. عناوینی که ریشه در سنت های ایرانی داشت نیز به کار می رفت. برای نمونه بر تعدادی از سکه های سلجوقی عنوان «شاهنشاه» در کنار نام و سایر عناوین افتخاری فرمانروایان سلجوقی ثبت شده است. تا سال های آغازین سده سیزدهم میلادی، هر دو عنوان خان و خاقان از عناوین رایج میان سران قبایل مغول بودند. در زمان چنگیز خان ولی برای این دو عنوان تفاوت مرتبه ایجاد شد و خاقان عنوانی گشت که تنها برای فرمانروای تمامی قبایل مغول اختصاص داشت.
هاآن ( ترکی استانبولی: Hakan ترکی آذربایجانی: Xaqan ) شکل عربی شده عنوان قاغان یا خاقان ( خط اورخون: 𐰴𐰍𐰣 ) در زبان ترکی باستان است. هاآن شکل دیگری از این عنوان است که در زبان مغولی کاربرد دارد.
واژه خاقان
... [مشاهده متن کامل]
معادل ابجد 752
تعداد حروف 5
تلفظ xāqān
نقش دستوری اسم خاص مکان
ترکیب ( اسم ) [ترکی]
مختصات ( اِ. )
آواشناسی xAqAn
الگوی تکیه WS
شمارگان هجا 2
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی عمید
فرهنگ فارسی معین
فرهنگ واژه های سره
فرهنگ فارسی هوشیار
واژه خاقان
... [مشاهده متن کامل]
معادل ابجد 752
تعداد حروف 5
تلفظ xāqān
نقش دستوری اسم خاص مکان
ترکیب ( اسم ) [ترکی]
مختصات ( اِ. )
آواشناسی xAqAn
الگوی تکیه WS
شمارگان هجا 2
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی عمید
فرهنگ فارسی معین
فرهنگ واژه های سره
فرهنگ فارسی هوشیار
این کلمه به شاه چین و ختای یعنی ترکها گفته میشد ،
در متون پهلوی به شاهان ترک خاقان و به ملکه اشان خاتون میگفتند ، میتونید در منابع چینی کنترل کنید این کلمه صد ن هزار میلون درصد ترکیست ، در متون پهلوی ، اردشیر به دختر خودش میگه تو توروک زادیی یعنی ترک زادی ، بنابرین ترکیست ،
در متون پهلوی به شاهان ترک خاقان و به ملکه اشان خاتون میگفتند ، میتونید در منابع چینی کنترل کنید این کلمه صد ن هزار میلون درصد ترکیست ، در متون پهلوی ، اردشیر به دختر خودش میگه تو توروک زادیی یعنی ترک زادی ، بنابرین ترکیست ،
ابن خردادبه در کتاب اللهو و الملاهی به نغمه هایی اشاره می کند که باربَد برای خسروپرویز ساسانی ساخته و یکی از شعرهای او را که یک مصراع آن افتاده می آورد:
کِیسَر ماه مانَد و "خاگان" خُرشید
قیصر به ماه می ماند و "خاقان" به خورشید
این واژه کاملا "فارسی" ست
کِیسَر ماه مانَد و "خاگان" خُرشید
قیصر به ماه می ماند و "خاقان" به خورشید
این واژه کاملا "فارسی" ست
واژه خان یا خاقان یا خانم این واژه پارسی است. ترکی می شود کان متاسفانه بغضی فکر کنند مغولی ها بهش میگم خان ولی ببهش مغول می گویند هان واژه خاقان یا خان یا خانم یک واژه پارسی به اشتباه همه فکر می کنند ترکی مغولی است.
عظیم الترک و التبت . [ ع َ مُت ْ ت ُ ک ِ وَت ْ ت ُب ْب َ ] ( اِخ ) لقب ملک ختن بوده است . ( حدود العالم ) .
خاقان یک نام ایرانی است که با مهاجرت ایرانیان به خاور و نواحی شمال تاجیکستان و غرب چین این نام وارد فرهنگ ترکان آن نواحی شد، خاقان=ها گان ، ها از ریشه هادن به معنی دارابودن و گان به معنی قدرت که در زبان انگلیسی هم تبدیل به گان به معنی تفنگ شده است، و در مجموع به معنای شخص دارای قدرت است.
این برادرمون که همه چیزو به خودشون وصل کرد و جعل کرد اینم بگم بهت ؛
زمینی که اسم شما حتی تو کتاب نادرشاه تورکمان هم نیست بخون تو کتابش میگه ایران سراسر تورکو تاجیک
دوس عزیز در چین و مجارستان و روسیه هم تورکی هست بری بخونی میبینی
... [مشاهده متن کامل]
در عربی بصورت ____ خواقین____ ریشه تورکی
در عربی خاتون بصورت ____ خواتین_____ ریشه تورکی تاتار
آتیلای هون رو میشناسی از تورک های هیونگ _ نو
کل اروپا و روسیه فعلی که اسمش تورک بود رو گرفت
بنیان گذاز مجغر ها ، ملقب به تازیان بلای خدا
کسانی که رو اسب میخوابند و میخورند و گپ میزنند
اسب هایشان بدون زین و مهارت قابل در تیر اندازی
۵۰۰ هزار سوار نظام که از تورک ها به رهبری آتیلا میرن و کل اروپارو میگیرن بدلیل اینکه روم شهرش وبا بوده دس میکشه
بعدش منابع عربی نوشتن در زمانی که اردوی زرین مغول به رهبری قاآن تازه میخواس به اونجا حمله کنه
در جهانگشای جویینی نوصته خاقان داشتن و پشتش چواش اون یا پیک به ترکی نشسته بوده
چون از تلفیق تورکهای کومان و پچنگ و تورک های هیونگ نو مغولستانن
جهانگشای جووینی میگه چون مجار ها با ترکها هم نژاد بودند فقط به تحت حکمرانی در اوردن اونجا کفایت کرد
رجوع شود به قاآن در آنجا نوشته
زمینی که اسم شما حتی تو کتاب نادرشاه تورکمان هم نیست بخون تو کتابش میگه ایران سراسر تورکو تاجیک
دوس عزیز در چین و مجارستان و روسیه هم تورکی هست بری بخونی میبینی
... [مشاهده متن کامل]
در عربی بصورت ____ خواقین____ ریشه تورکی
در عربی خاتون بصورت ____ خواتین_____ ریشه تورکی تاتار
آتیلای هون رو میشناسی از تورک های هیونگ _ نو
کل اروپا و روسیه فعلی که اسمش تورک بود رو گرفت
بنیان گذاز مجغر ها ، ملقب به تازیان بلای خدا
کسانی که رو اسب میخوابند و میخورند و گپ میزنند
اسب هایشان بدون زین و مهارت قابل در تیر اندازی
۵۰۰ هزار سوار نظام که از تورک ها به رهبری آتیلا میرن و کل اروپارو میگیرن بدلیل اینکه روم شهرش وبا بوده دس میکشه
بعدش منابع عربی نوشتن در زمانی که اردوی زرین مغول به رهبری قاآن تازه میخواس به اونجا حمله کنه
در جهانگشای جویینی نوصته خاقان داشتن و پشتش چواش اون یا پیک به ترکی نشسته بوده
چون از تلفیق تورکهای کومان و پچنگ و تورک های هیونگ نو مغولستانن
جهانگشای جووینی میگه چون مجار ها با ترکها هم نژاد بودند فقط به تحت حکمرانی در اوردن اونجا کفایت کرد
رجوع شود به قاآن در آنجا نوشته
در کتیبه های اورخون به همه این ها اشاره شده
کان___ قان___قاآن____ خاقان که بصورت کاگان وهاکان هم هست
معنی صحیحش خان خان ها و یا معادل فارسیش شاهنشاه هست.
بر روی کشور های ترکستان و چین که ترکها حکومت میکردن این لقبشون بوده.
... [مشاهده متن کامل]
در ترکی برای مونث خاقان ، ، ، خاتون، که بصورت کادین و قادین هست اطلاق میشه.
آغ هم از قاآن یعنی مرد شریف و والی مقام
کان___ قان___قاآن____ خاقان که بصورت کاگان وهاکان هم هست
معنی صحیحش خان خان ها و یا معادل فارسیش شاهنشاه هست.
بر روی کشور های ترکستان و چین که ترکها حکومت میکردن این لقبشون بوده.
... [مشاهده متن کامل]
در ترکی برای مونث خاقان ، ، ، خاتون، که بصورت کادین و قادین هست اطلاق میشه.
آغ هم از قاآن یعنی مرد شریف و والی مقام
وازه کردوستان رو سلطان سنجر بر این منطقه گذاشته ؛ )
خاتون کلمه تورکی هست همراه خانوم
خانیم یعنی سرور من
خاتون قادین و کادین یعنی زن بزرگوار
جاعل بمیر
خانیم یعنی سرور من
خاتون قادین و کادین یعنی زن بزرگوار
جاعل بمیر
خوبه نوشته استادی در مورد سکا ها که تورکای قزاقستانن
که افراسیاب خودشو سرورشون معرفی میکرد
که افراسیاب خودشو سرورشون معرفی میکرد
در اثر اوستا برو کتاب بخون مطالعه کن شاهنامه رو افراسیاب یا الپ ار تونقای تورک قدرتمند ترین شاه توران زمان همه اوستا هارو شکست داد و توانست ترکان رو به ایران بیاره.
هین ما موقع ریدن میگم
خان کلمه ترکیه جاهل قاان و خاقان هم همینطور
هین ما موقع ریدن میگم
خان کلمه ترکیه جاهل قاان و خاقان هم همینطور
زبانشناسان لغت خاقان *qaγan را تورکی میدانند ولی آن گویش دیگر لغت حاکم→هاکمautocrator ( ها=خود کم/کام=خواسته - آرزو ) در پارسی میانه است که در لغتنامه سغدی به شکل خودکم xutkame ثبت شده و همتای لغت اوستایی hva - data هادات ( ها=خود دات/داد=قانون ) به همین معنا است. بدینسان روشن میشود که عرب از ریشه فرضی حکم واژگان جعلی محکوم و محکمه و محاکمه را به دست آورده است.
... [مشاهده متن کامل]
*پیرس:
Early Contacts of Turks and Problems of Proto - Turkic Reconstruction by Anna Vladimirovna Dybo
واژه هان یا هین گویش دیگر سان san - * به معنای دارا - مالک ( بودن ) lord از ریشه هندواروپایی senh2 - به معنای gain یافتن تسخیر کسب است که امروزه آنرا خان xān* میخوانند. از تکرار هان واژه هانهان* ( مانند شاه شاهان=شاهنشاه ) و سپس هاهان و خاقان* به دست آمده که لقب پادشاهان ترکستان بوده است.
هات از ریشه هان در واژگان هاتیک *hātika - و هاتون *hātuna - ( ئون=پسوند زنیت در اوستایی ) به معنای خانم lady به کار رفته که هاتون را امروزه خاتون xatun* میخوانند. بدل شدن هاتون به خاتون مانند بدل شدن هورشید به خورشید است. واژه هین در کردستان و لرستان و واژه آن در پارسی به معنای مال - ملک ( از آن شما =هین شما - از آن او=هین او ) گویش دیگر هان هستند.
*پیرس: Indo - Scythian Studies: Being Khotanese Texts by H. W. Bailey
... [مشاهده متن کامل]
*پیرس:
واژه هان یا هین گویش دیگر سان san - * به معنای دارا - مالک ( بودن ) lord از ریشه هندواروپایی senh2 - به معنای gain یافتن تسخیر کسب است که امروزه آنرا خان xān* میخوانند. از تکرار هان واژه هانهان* ( مانند شاه شاهان=شاهنشاه ) و سپس هاهان و خاقان* به دست آمده که لقب پادشاهان ترکستان بوده است.
هات از ریشه هان در واژگان هاتیک *hātika - و هاتون *hātuna - ( ئون=پسوند زنیت در اوستایی ) به معنای خانم lady به کار رفته که هاتون را امروزه خاتون xatun* میخوانند. بدل شدن هاتون به خاتون مانند بدل شدن هورشید به خورشید است. واژه هین در کردستان و لرستان و واژه آن در پارسی به معنای مال - ملک ( از آن شما =هین شما - از آن او=هین او ) گویش دیگر هان هستند.
*پیرس: Indo - Scythian Studies: Being Khotanese Texts by H. W. Bailey
پادشاه پادشاهان ؛شاهی که بر چندین شاه تسلط دارد
امپراطور بزرگ ترک
پادشاه
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٧)