[ویکی فقه] شیخ بهاءالدین محمد عاملی معروف به شیخ بهایی، یکی از بزرگان و مفاخر و نوابغ اواخر قـرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری می باشد که در جامعیت وتنوع علوم و دانش، کمتر نظیری مـی تـوان بـر او پـیـدا نـمود.
بیشتر تحصیلات ایشان، در قزوین، که آن زمان حوزه علمی فعّالی داشت، صورت گرفت و سپس در اصفهان ادامه یافت.
اولین و مهم ترین استاد بهائی، پدرش بود که نزد وی تفسیر و حدیث و ادبیات عرب و مقداری معقول خواند و از او اجازه روایت دریافت کرد. این اجازه را مجلسی نقل کرده است.
اساتید دیگر شیخ بهائی
استادان دیگر بهائی عبارت اند از: ملاّ عبداللّه یزدی (متوفی ۹۸۱) صاحب حاشیه بر تهذیب المنطق تفتازانی که به نام حاشیه ملاعبدالله از کتب درسی رایج منطق در حوزه های علمیّه است. شیخ بهائی نزد ملاّ عبدالله حکمت، کلام، طب و قدری منقول خوانده و در آثار خود از او به علاّ مه یزدی تعبیر کرده است؛ ملاّ علی مُذَهّب و ملاّ علی قائنی و ملاّ محمدباقر یزدی که شیخ از آنان در ریاضیات و هیئت بهره برد؛ شیخ احمد گچایی معروف به پیراحمد قزوینی که بهائی در قزوین از او حکمت و ریاضیات آموخت؛ شیخ عبدالعالی کرکی (متوفی ۹۹۳) فرزند محقق کرکی. همچنین به گفته نوری، بهائی از میرمحمدباقر داماد معروف به میرداماد روایت کرده است. نیز معروف است که در علوم غریبه شاگرد محمود دهدار (متوفی ۱۰۱۶) بوده است. هرچند این مطلب در منابع معتبر نیامده و احتمالاً بهائی، علوم غریبه را از کتابهایی که شیخ علی منشار از هند آورده بود آموخته است.
شاگردان شیخ
شهرت علمی و موقعیت اجتماعی بهائی شاگردان بسیاری را در محضرش گردآورد. امینی، کامل ترین گزارش از اسامی شاگردان شیخ و راویان او را گردآوری کرده است. وی از ۹۷ نفر با ذکر منبع و ترتیب الفبایی نام می برد که مشهورترین آن ها عبارت اند از: محمدتقی مجلسی؛ محمدمحسن فیض کاشانی؛ صدرالمتألهین شیرازی؛ سید ماجد بحرانی که بر الاثناعشریّه بهائی (درباره نماز) تعلیقه نگاشته است شیخ جواد بن سعد بغدادی معروف به فاضل جواد، شارح خلاصة الحساب و زبدة الاصول شیخ بهائی؛ ملاّ حسنعلی شوشتری که در ۱۰۳۰ از بهائی اجازه روایت دریافت داشته است ملاّ خلیل بن غازی قزوینی (متوفی ۱۰۸۹)؛ شیخ زین الدّین بن محمد نواده شهید ثانی؛ ملاّ صالح مازندرانی؛ مجتهد کرکی؛ علی بن سلیمان بحرانی • معروف به امّالحدیث؛ رفیع الدّین محمّد نائینی مشهور به میرزا رفیعا.
اولین و مهم ترین استاد بهائی، پدرش بود که نزد وی تفسیر و حدیث و ادبیات عرب و مقداری معقول خواند و از او اجازه روایت دریافت کرد. این اجازه را مجلسی نقل کرده است.
اساتید دیگر شیخ بهائی
استادان دیگر بهائی عبارت اند از: ملاّ عبداللّه یزدی (متوفی ۹۸۱) صاحب حاشیه بر تهذیب المنطق تفتازانی که به نام حاشیه ملاعبدالله از کتب درسی رایج منطق در حوزه های علمیّه است. شیخ بهائی نزد ملاّ عبدالله حکمت، کلام، طب و قدری منقول خوانده و در آثار خود از او به علاّ مه یزدی تعبیر کرده است؛ ملاّ علی مُذَهّب و ملاّ علی قائنی و ملاّ محمدباقر یزدی که شیخ از آنان در ریاضیات و هیئت بهره برد؛ شیخ احمد گچایی معروف به پیراحمد قزوینی که بهائی در قزوین از او حکمت و ریاضیات آموخت؛ شیخ عبدالعالی کرکی (متوفی ۹۹۳) فرزند محقق کرکی. همچنین به گفته نوری، بهائی از میرمحمدباقر داماد معروف به میرداماد روایت کرده است. نیز معروف است که در علوم غریبه شاگرد محمود دهدار (متوفی ۱۰۱۶) بوده است. هرچند این مطلب در منابع معتبر نیامده و احتمالاً بهائی، علوم غریبه را از کتابهایی که شیخ علی منشار از هند آورده بود آموخته است.
شاگردان شیخ
شهرت علمی و موقعیت اجتماعی بهائی شاگردان بسیاری را در محضرش گردآورد. امینی، کامل ترین گزارش از اسامی شاگردان شیخ و راویان او را گردآوری کرده است. وی از ۹۷ نفر با ذکر منبع و ترتیب الفبایی نام می برد که مشهورترین آن ها عبارت اند از: محمدتقی مجلسی؛ محمدمحسن فیض کاشانی؛ صدرالمتألهین شیرازی؛ سید ماجد بحرانی که بر الاثناعشریّه بهائی (درباره نماز) تعلیقه نگاشته است شیخ جواد بن سعد بغدادی معروف به فاضل جواد، شارح خلاصة الحساب و زبدة الاصول شیخ بهائی؛ ملاّ حسنعلی شوشتری که در ۱۰۳۰ از بهائی اجازه روایت دریافت داشته است ملاّ خلیل بن غازی قزوینی (متوفی ۱۰۸۹)؛ شیخ زین الدّین بن محمد نواده شهید ثانی؛ ملاّ صالح مازندرانی؛ مجتهد کرکی؛ علی بن سلیمان بحرانی • معروف به امّالحدیث؛ رفیع الدّین محمّد نائینی مشهور به میرزا رفیعا.
wikifeqh: فعالیت_علمی_شیخ_بهایی