حکومت و ورود

[ویکی فقه] حکومت و ورود، نظریه ای در اصول فقه شیعه، متضمن دو روشِ جمع کردن میان ادله و برطرف کردن تعارض اولیه آنها است.
دو اصطلاح حکومت و ورود، ناظر به تقدم دلیلی شرعی بر دلیل شرعی دیگر یا بر یک اصل عملی است. اصولیان در این دو روش، مانند دیگر روش های جمع عرفی میان ادله، می کوشند وحدت موضوع میان ادله متعارض و در نتیجه، تعارض اولیه را برطرف سازند .

حکومت و ورود در منابع شیعه
تتبع در منابع اصولی امامی نشان می دهد که نخستین بار شیخ انصاری (متوفی ۱۲۸۱) حکومت و ورود را به گونه شایع و به عنوان دو اصطلاح اصولی به کار برده است. هر چند کاربردهایی از این دو واژه، به مفاهیمی نزدیک به معنای اصطلاحیِ مزبور، در برخی آثار فقیهان و اصولیان پیش از او، از جمله محمدباقر بهبهانی ، یوسف بحرانی و محمدحسن نجفی به چشم می خورد.
به علاوه، برخی مواد این نظریه در آرای اصولیان یا سیره عملی فقیهان پیش از شیخ انصاری نیز یافت می شود (از جمله مقدّم داشتن دلیل «لاضرر» بر معنای عام و فراگیر ادله دیگر، بدون نام گذاری آن به حکومت و ورود).

حکومت و ورود نزد شیخ انصاری
شیخ انصاری با دست مایه قرار دادن آن مواد و بسط و صورت بندیِ آنها، نظریه ای مدلل، منسجم، ضابطه مند و کاربردی عرضه کرد که برای حل تعارض ادله و استنباط احکام شرعی بسیار کارساز است و می توان این نظریه را برآمده از تحلیل روشمند انصاری از سیره عملی پیشینیان خود، درباره جمع عرفی میان ادله به ظاهر متعارض و استخراج آنچه در ژرفای اندیشه آنان می گذشته است، قلمداد کرد.

حضور میرزاحبیب الله در درس شیخ انصاری
...