حکمت خدا و داوری

[ویکی فقه] حکمت خدا و داوری (قرآن). یکی از آثار حکمت خداوند داوری عادلانه میان بندگان است، که در قرآن کریم به آن اشاره شده است.
داوریهای خداوند میان خلق ، متکی به علم و حکمت گسترده او است. "... یحکم بینکم والله علیم حکیم. این حکم خداوند است که در میان شما حکم می کند، و خداوند دانا و حکیم است! "و در پایان آیه به عنوان تاکید بر آنچه گذشت می فرماید: " اینها حکم الهی است که در میان شما حکم می کند و خداوند دانا و حکیم است" (ذلکم حکم الله یحکم بینکم و الله علیم حکیم). احکامی است که همه از علم الهی سرچشمه گرفته، و آمیخته با حکمت است و حقوق همه افراد در آن در نظر گرفته شده، و با اصل عدالت و قسط اسلامی کاملا هماهنگ است، و توجه به این حقیقت که همه از سوی خدا است بزرگترین ضمانت اجرایی برای این احکام محسوب می شود.
عهد نامه حکیمانه
سیاق و زمینه این آیه شریفه چنین می رساند که بعد از صلح حدیبیه نازل شده. و در عهدنامه هایی که بین رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم و مردم مکه برقرار گردیده نوشته شده است که اگر از اهل مکه مردی ملحق به مسلمانان شد، مسلمانان موظفند او را به اهل مکه برگردانند، ولی اگر از مسلمانان مردی ملحق به اهل مکه شد اهل مکه موظف نیستند او را به مسلمانان برگردانند. و نیز از آیه شریفه چنین برمی آید که یکی از زنان مشرکین مسلمان شده، و به سوی مدینه مهاجرت کرده و همسر مشرکش به دنبالش آمده و درخواست کرده که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم او را به وی برگرداند، و رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم در پاسخ فرموده: آنچه در عهدنامه آمده این است که اگر مردی از طرفین به طرف دیگر ملحق شود باید چنین و چنان عمل کرد، و در عهدنامه در باره زنان چیزی نیامده، و به همین مدرک رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم آن زن را به شوهرش نداد، و حتی مهریه ای را که شوهر به همسرش داده بود به آن مرد برگردانید. اینها مطالبی است که از آیه استفاده می شود، و آیه شریفه دلالت بر احکامی مناسب این مطالب نیز دارد، البته احکام مربوط به زنان.