حکم ظاهری و واقعی

[ویکی فقه] حکم واقعی حکمی است که به عنوان مجعول اولی برای موضوع خودش جعل شده و حکم ظاهری آن حکمی است که در موضوعش جهل به حکم واقعی و شک در حکم واقعی اولی اخذ شده است
در مورد حکو واقعی و ظاهری بحث های مختلفی بین اندیشمندان اسلامی واقع شده است که به برخی از آن ها اشاره ای می نماییم.

← دیدگاه شیخ انصاری
بعضی از احکام واقعیه داریم که در موضوعشان شک اخذ شده است
مثلاً شارع فرموده است که اگر بین رکعت سوم و چهارم شک کردی، مثلاً بنا
را بر اکثر بگذار و بعد از اینکه بنا را بر اکثر گذاشتی، یک رکعت ] بخوان؛ آیا این مطلب را بپذیریم که گاه در موضوع احکام واقعیه شک
اخذ می شود؟
مثال دیگری عرض کنیم؛ اگر شارع فرمود إذا شککت فی هذا الامر فتصدّق بدرهم؛
یا مثلاً شارع فرمود إذا شککت فی دینک فدمک هدر ومالک لوارثک ، به مجرّد
اینکه در دین خودت و حقّانیت آن شک کردی، خون تو هدر است و مال تو هم
برای وارث ت است.
پس، نتیجه می گیریم که گاه در موضوع بعضی از احکام واقعیه هم شک وجود دارد.

تفاوت حکم ظاهری وواقعی
اما این که فارق بین حکم ظاهری و واقعی چیست؟ می گوئید در حکم واقعی حکم
برای موضوع به عنوان خودش جعل شده، لا دخل للجهل و لا للشک فیه ،
تصریح آقایان است که در موضوع حکم واقعی اصلاً جهل و شک اخذ نشده است.

← نظر صاحب فصول
...