[ویکی فقه] حکم اخبات (قرآن). «اخبات» از ماده «خبت» زمین آرام و ساکن است و در معنای تواضع و نرمی استعمال شده است که از مفهومی همانند آیه شریفه «لایستکبرون عن عبادته» برخوردار می باشد.
آیاتی از قرآن کریم اخبات و فروتنی قلبی در مقابل خداوند لازم می داند.ان الذین ءامنوا وعملوا الصــلحـت واخبتوا الی ربهم اولـئک اصحـب الجنة هم فیها خــلدون. . " کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند و در برابر پروردگارشان خضوع و خشوع کردند، آنها اهل بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند"جمله اخبتوا الی ربهم، ممکن است به یکی از سه معنی زیر باشد که در عین حال جمع هر سه نیز با هم منافاتی ندارد:۱- مؤمنان راستین در برابر خداوند خاضعند .۲- آنها در برابر فرمان پروردگارشان تسلیمند .۳- آنها به وعده های خداوند اطمینان دارند.و در هر صورت اشاره به یکی از عالیترین صفات انسانی مؤمنان است که اثرش در تمام زندگی آنان منعکس است.جالب اینکه در حدیثی از امام صادق علیه السلام چنین می خوانیم که" یکی از یارانش عرض کرد در میان ما مردی است که نام او" کلیب" است، هیچ حدیثی از ناحیه شما صادر نمی شود مگر اینکه او فورا می گوید من در برابر آن تسلیم، و لذا ما اسم او را" کلیب تسلیم" گذارده ایم.امام فرمود: رحمت خدا بر او باد، سپس اضافه کرد: " آیا می دانی تسلیم چیست"؟ما ساکت شدیم، فرمود: به خدا سوگند این همان"اخبات" است که در کلام خداوند عزّوجلّ الذین آمنوا و عملوا الصالحات و اخبتوا الی ربهم آمده است. . فالـهکم الـه وحد فله اسلموا وبشر المخبتین. . "... و خدای شما معبود واحدی است در برابر (فرمان) او تسلیم شوید و بشارت ده متواضعان و تسلیم شوندگان را "
ویژگی های مخبتین
در آیه بعد صفات" مخبتین" (تواضع کنندگان) را در چهار قسمت که دو قسمت جنبه معنوی و روانی دارد و دو قسمت جنبه جسمانی توضیح می دهد:نخست می گوید: " آنها کسانی هستند که وقتی نام خدا برده می شود دلهایشان مملو از خوف پروردگار می گردد" (الذین اذا ذکر الله وجلت قلوبهم).نه اینکه از غضب او بی جهت بترسند، و نه اینکه در رحمت او شک و تردید داشته باشند، بلکه این ترس به خاطر مسئولیتهایی است که بر دوش داشتند و شاید در انجام آن کوتاهی کرده اند، این ترس به خاطر درک مقام با عظمت خدا است که انسان در مقابل عظمت خائف می گردد.دیگر اینکه" آنها در برابر حوادث دردناکی که در زندگیشان رخ می دهد صبر و شکیبایی پیش می گیرند" (و الصابرین علی ما اصابهم).عظمت حادثه هر قدر زیاد و ناراحتی آن هر قدر سنگین باشد در برابر آن زانو نمی زنند، خونسردی خود را از دست نمی دهند، از میدان فرار نمی کنند، مایوس نمی شوند، لب به کفران نمی گشایند و خلاصه ایستادگی می کنند و پیش می روند و پیروز می شوند.سوم و چهارم اینکه" آنها نماز را بر پا می دارند و از آنچه به آنها روزی داده ایم انفاق می کنند" (و المقیمی الصلاة و مما رزقناهم ینفقون).از یک سو ارتباطشان با خالق جهان محکم است و از سوی دیگر پیوندشان با خلق خدا مستحکم.و از این توضیح به خوبی روشن می شود که مساله اخبات و تسلیم و تواضع که از صفات ویژه مؤمنان است تنها جنبه درونی ندارد بلکه باید آثار آن در همه اعمال ظاهر و آشکار شود. . . فیؤمنوا به فتخبت له قلوبهم.. "... و در نتیجه به آن ایمان بیاورند، و دلهایشان در برابر آن خاضع گردد... "طبرسی میگوید : و بر اثر قوت ایمان، در پیشگاه قرآن خشوع و تواضع پیدا کنند.
آیاتی از قرآن کریم اخبات و فروتنی قلبی در مقابل خداوند لازم می داند.ان الذین ءامنوا وعملوا الصــلحـت واخبتوا الی ربهم اولـئک اصحـب الجنة هم فیها خــلدون. . " کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند و در برابر پروردگارشان خضوع و خشوع کردند، آنها اهل بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند"جمله اخبتوا الی ربهم، ممکن است به یکی از سه معنی زیر باشد که در عین حال جمع هر سه نیز با هم منافاتی ندارد:۱- مؤمنان راستین در برابر خداوند خاضعند .۲- آنها در برابر فرمان پروردگارشان تسلیمند .۳- آنها به وعده های خداوند اطمینان دارند.و در هر صورت اشاره به یکی از عالیترین صفات انسانی مؤمنان است که اثرش در تمام زندگی آنان منعکس است.جالب اینکه در حدیثی از امام صادق علیه السلام چنین می خوانیم که" یکی از یارانش عرض کرد در میان ما مردی است که نام او" کلیب" است، هیچ حدیثی از ناحیه شما صادر نمی شود مگر اینکه او فورا می گوید من در برابر آن تسلیم، و لذا ما اسم او را" کلیب تسلیم" گذارده ایم.امام فرمود: رحمت خدا بر او باد، سپس اضافه کرد: " آیا می دانی تسلیم چیست"؟ما ساکت شدیم، فرمود: به خدا سوگند این همان"اخبات" است که در کلام خداوند عزّوجلّ الذین آمنوا و عملوا الصالحات و اخبتوا الی ربهم آمده است. . فالـهکم الـه وحد فله اسلموا وبشر المخبتین. . "... و خدای شما معبود واحدی است در برابر (فرمان) او تسلیم شوید و بشارت ده متواضعان و تسلیم شوندگان را "
ویژگی های مخبتین
در آیه بعد صفات" مخبتین" (تواضع کنندگان) را در چهار قسمت که دو قسمت جنبه معنوی و روانی دارد و دو قسمت جنبه جسمانی توضیح می دهد:نخست می گوید: " آنها کسانی هستند که وقتی نام خدا برده می شود دلهایشان مملو از خوف پروردگار می گردد" (الذین اذا ذکر الله وجلت قلوبهم).نه اینکه از غضب او بی جهت بترسند، و نه اینکه در رحمت او شک و تردید داشته باشند، بلکه این ترس به خاطر مسئولیتهایی است که بر دوش داشتند و شاید در انجام آن کوتاهی کرده اند، این ترس به خاطر درک مقام با عظمت خدا است که انسان در مقابل عظمت خائف می گردد.دیگر اینکه" آنها در برابر حوادث دردناکی که در زندگیشان رخ می دهد صبر و شکیبایی پیش می گیرند" (و الصابرین علی ما اصابهم).عظمت حادثه هر قدر زیاد و ناراحتی آن هر قدر سنگین باشد در برابر آن زانو نمی زنند، خونسردی خود را از دست نمی دهند، از میدان فرار نمی کنند، مایوس نمی شوند، لب به کفران نمی گشایند و خلاصه ایستادگی می کنند و پیش می روند و پیروز می شوند.سوم و چهارم اینکه" آنها نماز را بر پا می دارند و از آنچه به آنها روزی داده ایم انفاق می کنند" (و المقیمی الصلاة و مما رزقناهم ینفقون).از یک سو ارتباطشان با خالق جهان محکم است و از سوی دیگر پیوندشان با خلق خدا مستحکم.و از این توضیح به خوبی روشن می شود که مساله اخبات و تسلیم و تواضع که از صفات ویژه مؤمنان است تنها جنبه درونی ندارد بلکه باید آثار آن در همه اعمال ظاهر و آشکار شود. . . فیؤمنوا به فتخبت له قلوبهم.. "... و در نتیجه به آن ایمان بیاورند، و دلهایشان در برابر آن خاضع گردد... "طبرسی میگوید : و بر اثر قوت ایمان، در پیشگاه قرآن خشوع و تواضع پیدا کنند.
wikifeqh: حکم_اخبات_(قرآن)