حنفای عصر جاهلی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حنفای عصر جاهلی، به کسانی که بت پرستی را، دینی شایسته پیروی نمی دانستد، به بقایای موجود آیین ابراهیمی گرویده و خود را "حنفا" می خواندند.
"حنفا" جمع کلمه "حنیف" است که معانی مختلفی برای آن ذکر گردیده، از جمله: کسی که از ادیان رویگردان شده و به حق یعنی اسلام گرایش پیدا می کند؛ گرایش به آیین حضرت ابراهیم (علیه السّلام)؛ فرد مخلص که دچار انحراف نگردد؛ گرایش به هر امری؛ بت پرستان که در جاهلیت خود را حنیف می نامیدند. برخی نیز واژه "صابئی" را لفظی سریانی دانسته اند که در زبان عربی همان "حنفا" می باشد. عده ای نیز آن را شاخه ای از مسیحیت می دانند. طبرسی معتقد است همه این معانی بازگشت به این امر دارد که حنیف به معنای مستقیم و میل به مبانی آیین ابراهیم (علیه السّلام) و رهایی از یهودیت و نصرانیت می باشد.
حنفا در قرآن
در قرآن کریم کلمه "حنیف" ده بار و "حنفا" دو بار آمده است، حضرت ابراهیم (علیه السّلام) نیز به عنوان کسی که بر آیین اسلام و حنیف بوده معرفی گردیده است. علامه طباطبایی در توضیح این کلمه بیان می کنند که "حنفاء" برگرفته از ماده حنف به معنای متمایل شدن و انحراف از دو حالت افراط و تفریط به سوی اعتدال است، لذا خداوند، اسلام را بدین جهت حنیف خوانده که به خلق دستور می دهد در تمامی امور حد وسط را رعایت نموده و از انحراف به سوی افراط و تفریط بپرهیزند. «وَ ما اُمِرُوا اِلاَّ لِیَعْبُدُوا الله مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفاءَ وَ یُقِیمُوا الصَّلاةَ وَ یُؤْتُوا الزَّکاةَ وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ»؛ «وَ مَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ اِبْراهیمَ اِلاَّ مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَ لَقَدِ اصْطَفَیْناهُ فِی الدُّنْیا وَ اِنَّهُ فِی الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحینَ اِذْ قالَ لَهُ رَبُّهُ اَسْلِمْ قالَ اَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعالَمینَ ... وَ قالُوا کُونُوا هُوداً اَوْ نَصاری تَهْتَدُوا قُلْ بَلْ مِلَّةَ اِبْراهیمَ حَنیفاً وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکینَ
حنفا در عصر جاهلی
تعریف های گوناگون، یکی از عواملی است که باعث می گردد تعیین مصداق از حنفا در عصر جاهلیت بسیار دشوار گردد، اما در یک جمع بندی، حنفای عصر جاهلی را می توان کسانی دانست که بت پرستی را، دینی شایستۀ پیروی نمی دانستد و چون آیین معقول و شایسته ای برای پیروی نمی یافتند به بقایای موجود آیین ابراهیمی گرویده و خود را "حنفا" می خواندند.
گرایش به سایر ادیان
...

پیشنهاد کاربران

بپرس