حقائق اسرار الطب

[ویکی نور] «حقائق اسرار الطب»، به زبان عربی و به قلم مسعود بن محمد سجزی، فرهنگ نامه ای طبی و مشتمل بر مصطلحات طبی است.
کتاب، در 3 فن که به ترتیب مشتمل بر 3، 2 و 10 قسمند، تنظیم شده است.
مؤلف، در این اثر به اختصار به بیان و تعریف و توضیح مصطلحات و تبیین مشکلات و غموض معانی اصطلاحات می پردازد و خود در صدد ایجاد اصطلاح جدیدی نیست. از سوی دیگر، وی به مباحث کاربردی کاری ندارد و تنها به بیان و تعریف و توضیح مختصر مصطلحات بسنده می کند.
فن اول کتاب، در باره تبیین و تعریف ماهیات اشیائی است که به کلیات طب مربوط می گردد.
فن دوم، در باره کیفیات اعمال و صناعاتی است که به اصول طب تعلق دارد.

[ویکی فقه] حقائق اسرار الطب (کتاب). کتاب «حقائق اسرار الطب»، به زبان عربی و به قلم مسعود بن محمد سجزی ، فرهنگ نامه ای طبی و مشتمل بر مصطلحات طبی است.
کتاب، در ۳ فن که به ترتیب مشتمل بر ۳، ۲ و ۱۰ قسمند، تنظیم شده است.
گزارش محتوا
مؤلف، در این اثر به اختصار به بیان و تعریف و توضیح مصطلحات و تبیین مشکلات و غموض معانی اصطلاحات می پردازد و خود در صدد ایجاد اصطلاح جدیدی نیست. از سوی دیگر، وی به مباحث کاربردی کاری ندارد و تنها به بیان و تعریف و توضیح مختصر مصطلحات بسنده می کند.۱. فن اول کتاب، در باره تبیین و تعریف ماهیات اشیائی است که به کلیات طب مربوط می گردد.۲. فن دوم، در باره کیفیات اعمال و صناعاتی است که به اصول طب تعلق دارد.۳. فن سوم، در باره شماره اقسام اموری است که به صورت کلی منقسم می شوند.در فن اول، مباحثی همچون «تعریف الفاظ کلی ای که مورد احتیاج ارباب صناعت طب است»، «تعریف اسماء بیماری های مشهور و امراض معروف» و «تعریف اسماء ادویه مرکب و مباحث مربوط به آنها» مطرح شده است.در فن دوم، مطالبی مانند «کیفیت به دست آوردن ادویه و آمیختن و نگهداری آنها و سایر مسائل مربوطه» و «کیفیت استعمال ادویه در کوبیدن و نرم کردن و پختن و ساییدن و سوزاندن و سایر مسائل مربوطه» بررسی شده است.در فن سوم، از مسائلی مانند «کمیت اشیاء کلی ای که فقط به دو قسم منقسم می شوند»، «کمیت اشیاء کلی ای که فقط به سه قسم منقسم می شوند»، «کمیت اشیاء کلی ای که فقط به چهار قسم منقسم می شوند» و... سخن به میان آمده است.کتاب های بسیاری به عنوان فرهنگ نامه تاکنون نگاشته شده که در این میان بعضی از آنها به موضوع طب اختصاص دارند. در میان این کتاب ها کتاب «حقائق اسرار الطب» از اولین نگاشته ها است. از سویی دیگر این کتاب تنها یک لغت نامه صرف نیست، بلکه مؤلف اصطلاحات علم طب را بر اساس چینش مباحث این علم تدوین نموده و سپس هریک را به صورت مختصر و نه مفصل توضیح داده است.این عمل، هرچند کاری است که تنها از عهده کسانی ساخته است که با علم طب آشنایی دارند، ولی از سویی استفاده از این کتاب را برای مبتدیان مشکل می سازد.
وضعیت کتاب
این اثر، به اهتمام مؤسسه احیاء طب طبیعی ( قم ) و بر اساس سه نسخه خطی ، تصحیح و تحقیق و به سفارش مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی طب اسلامی و مکمل ( تهران )، در سال ۱۳۸۷ ش، توسط انتشارات جلال الدین، در ۱۵۲ صفحه چاپ و منتشر شده است. نگارش مقدمه ای پیرامون زندگی مؤلف، شیوه تصحیح این اثر و نیز تدوین فهرست اعلام ، فهرست اماکن ، فهرست آلات و فهرست مقادیر، از جمله کارهایی است که بر روی این اثر انجام شده است. پاورقی های این اثر به بررسی اختلاف نسخ اختصاص دارد.
منبع
...