حق دعوا

[ویکی فقه] حق دعوا حق اقامه دعوا علیه دیگری نزد حاکم شرع است. از آن در بابهایی نظیر تجارت، دین، ایلاء و قضاء سخن گفته اند.
به حق ثابت برای مدّعی بر مدّعی علیه که بر اثر آن وی می تواند نزد حاکم شرع اقامه دعوا کند، حق دعوا گویند.
احکام حق دعوا
حق دعوا همچون حق خیار و حق شفعه با واسطه به مال تعلق می گیرد. همچنین مصالحه جهت اسقاط آن فی الجمله مشروعیت دارد؛ لیکن برخی در سقوط آن با اسقاط- مانند اینکه مدّعی بگوید حق خودم را اسقاط کردم- اشکال کرده اند.
مصالحه بر حق دعوا
مدّعی و مدّعی علیه- که بر اسقاط حق دعوا در ازای مالی مصالحه می کنند- یا هر دو عالم به واقع اند و منکر (مدّعی علیه) می داند مال مورد ادّعا به مدّعی تعلّق دارد، و یا هر دو جاهل به آنند و به استناد اصول و قواعد ظاهری همچون قاعده ید ادعا می کنند، و یا یکی عالم به واقع و دیگری جاهل به آن است.در صورت جهل هر دو به واقع و نیز در صورتی که عالم به واقع، فرد مُحقّ باشد، مصالحه صحیح است، اما اگر هر دو عالم به واقع باشند یا عالم، فرد غیر مُحقّ باشد بنابر قول برخی، مصالحه باطل است.
سقوط حق دعوا با قسم
...