حضرت علی و تفسیر قران

[ویکی فقه] حضرت علی و تفسیر قرآن. گرچه تفسیر مدون و مستقلی به نام تفسیر علی علیه السّلام وجود ندارد، اما مطالب تفسیری فراوان آن حضرت در لابلای کتب روائی و تفسیری از طریق شاگردان آن حضرت نقل شده و در دسترس است.
گروهی از صحابه و یاران رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم چه در زمان حیات آن حضرت و چه پس از رحلت او در تفسیر قرآن از شهرت به سزائی برخوردار بودند از جمله امیرمومنان علی علیه السّلام؛ عبدالله بن عباس ، عبدالله بن مسعود ، ابی بن کعب ، زید بن ثابت ، جابربن عبدالله انصاری و... اما چنان که از شواهد تاریخی و کتب تفسیری به دست می آید، علی علیه السّلام اعلم مردم پس از رسول گرامی اسلام به تفسیر قرآن و معارف اسلام بود و سنی و شیعه هر دو این معنی را در کتاب های تفسیری و تاریخی خود نقل کرده اند.چرا که آن حضرت در دامن پیامبر بزرگ شده و همیشه در کنار آن حضرت؛ هم در حضر و هم در سفر حاضر بود. او حتی در دوران تهجد و عبادت رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم در کوه حرا و نیز همراه او بود و از او جدا نمی شد.
← سخن ابن ابی الحدید
دلیل اینکه امروزه کتاب مدونی به عنوان تفسیر از امیرمومنان علیه السّلام به چشم نمی خورد و مطالب تفسیری علی علیه السّلام در کتاب های حدیثی و لابلای روایات پراکنده می باشد این است که اوضاع سیاسی و اجتماعی آن روز به نحوی نبود که هر کسی بتواند در گرداگرد وجود امام حلقه بزند و تفسیر قرآن را بیاموزد، بلکه عده خاصی از یاران آن حضرت سینه خود را سپر کرده و توانستند تفسیر قرآن را از مولی الموحدین مستقیما فراگرفته و به نسل های بعد از خود انتقال دهند. آن هم به صورت نقل روایت که بعدها آرام آرام این کار توسعه یافت و روایت را با درایت درهم آمیختند و اخبار و احادیث تفسیری را به صورت مدون درآوردند.
تربیت شگردان علم تفسیر
یکی از فعالیت های امام در دوران خلفا ، تربیت شاگرد بود چنانکه استاد مهدی پیشوائی می نویسند:«یکی از فعالیت های امیر مومنان در دوران خلفا؛ تفسیر قرآن و حل مشکلات بسیاری از آیات و تربیت شاگردانی مانند «عبدالله بن عباس» بود که بزرگترین مفسر اسلام ، در میان اصحاب به شمار می رفت».
اقوال درباره اعلمیت تفسیری امام
...