حسینی

در رسالهٔ کنزالتحف، مقام حسینی دارای تأثیر «حزن و فتور و تأسف» توصیف شده است. همچنین، از این مقام با لقب «شَدّ الصُلح و العَتاب» ( مقام صلح و خشم ) یاد شده است.
پس از تحول مقام به دستگاه، حسینی به صورت یک دستگاه حفظ نشد. نزدیک ترین دستگاه به حسینی از نظر فواصل دستگاه شور است. در موسیقی قدیم ایران نامی از «شور» ( در قالب یک مقام یا آواز یا شعبه ) برده نشده و به نظر می رسد که شور نام جدیدی باشد که از حدود دورهٔ قاجاریه معمول شده باشد.
گوشهٔ حسینی یکی از گوشه های دستگاه شور است که در اوج این دستگاه اجرا می شود. این گوشه یکی از گوشه های مهم دستگاه شور محسوب می شود و تکیهٔ آن روی درجات هشتم تا یازدهم شور است. در واقع حسینی در همان فواصل دانگ اول شور ولی یکی اکتاو بالاتر اجرا می شود. پس از اجرای گوشهٔ حسینی، با کمک گوشه های دوبیتی، بیات کرد یا خارا به مایهٔ اصلی شور فرود صورت می گیرد.
گوشهٔ حسینی در دستگاه نوا نیز اجرا می شود. در این دستگاه، نت شاهد گوشهٔ حسینی درجهٔ پنجم نواست که معادل درجهٔ هشتم شور است. در نوا نیز حسینی در اوج دستگاه اجرا می شود.
به گفتهٔ ژان دورینگ اجرای گوشهٔ حسینی در ردیف نوازی حدود یک تا دو دقیقه طول می کشد. وی همچنین نظریه از از خاچی خاچی را نقل می کند که طبق آن، حسینی در اوایل شکل گیری ردیف نقش مهم تری داشته و تدریجاً از اهمیت آن کاسته شده است. دورینگ نیز اشاره می کند که در ردیف موسی معروفی و محمود کریمی حسینی کوتاه تر از چیزی است که توسط منوچهر صادقی و هرمز فرهت نت نویسی شده، و در ردیف نورعلی برومند و نسخه هایی از ردیف داریوش طلایی و حسین علیزاده که دورینگ بررسی کرده نیز اشاره ای به حسینی نشده بوده است.