حسن فهمی افندی

[ویکی فقه] حسن فهمی افندی، شیخ الاسلام عثمانی است.
وی در ۱۲۱۰ در آق شهر، در ولایت قونیه، به دنیا آمد. پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود، در قونیه و استانبول ادامه تحصیل داد و با کسب رتبه اول در امتحانات علوم دینی، در مسجد ایاصوفیه به تدریس پرداخت. موفقیت وی در تدریس سبب شد که به معلمی دروس قواعد و ادبیات عربی شاهزاده عبدالعزیز، ولیعهد عثمانی، منصوب گردد .

افندی جامع الریاستین بود
با جلوس عبدالعزیز بر تخت سلطنت در ۱۶ ذیحجه ۱۲۷۷ ، بر نفوذ و اعتبار حسن فهمی افندی افزوده شد، به ویژه پس از این که به فرمان شاه در رمضان ۱۲۷۸ عنوان «معلم سلطانی» گرفت. وی در ۷ محرّم ۱۲۸۵ به مقام شیخ الاسلامی رسید و صد و دهمین شیخ الاسلام عثمانی شد؛ وی سومین و آخرین شیخ الاسلامی بود، که به مناسبت داشتن عناوین معلم سلطانی و شیخ الاسلامی، عنوان جامع الریاستین نیز داشت .

فعالیتهای افندی
دوره نخست شیخ الاسلامی وی هم زمان با پنجمین و واپسین دوره صدراعظمی عالی پاشا (متوفی جمادی الآخره ۱۲۸۸)، از رجال اصلاح طلب عصر تنظیمات، بود . فهمی افندی در این دوره، که تقریباً سه سال و نیم طول کشید، برای جلوگیری از اِعمال محدودیت ناشی از اصلاحات غرب گرایانه، در حوزه مسئولیتها و اختیارات حقوقی و آموزشی نهاد شیخ الاسلامی فعالیت کرد. وی کوشید تدوین مجلة الاحکام العدلیة (مجموعه قوانین مدنی که براساس فقه حنفی تألیف و تدوین می شد) را زیرنظر شیخ الاسلام، که در رأس باب مشیخت یا باب فتوا بود، درآورد . وی همچنین در کار دارالفنون عثمانی که دومین بار در ۱۹ ذیقعده ۱۲۸۶ افتتاح گردید، موانعی ایجاد می کرد. سخنرانی سیدجمال الدین اسدآبادی در افتتاحیه آن، که درباره اهمیت علم و تعلیم در تمدن اسلامی و اهمیت تأسیس دارالفنون در استانبول، مرکز خلافت اسلامی بود ، به بلوایی منجر شد که گویا حسن فهمی افندی شیخ الاسلام در آن نقش داشت. این بلوا موجب تعطیل دارالفنون و رفتن سیدجمال از استانبول به قاهره گردید .

عزل و نصب افندی
...