حسن تبانی

[ویکی فقه] آلِ تَبّان، یا تَبّانیان، خاندان مشهوری از دانشمندان و فقیهان حنفی مذهبی و سیاست پیشه خراسان در سده های ۴ و ۵ق/۱۰ و ۱۱م به روزگار سامانیان و غزنویان بودند. یکی از شخصیت های این خاندان، حسن تبّانی است.
حسن تبّانی، در عصر محمود و مسعود غزنوی می زیست و به قول بیهقی، هرچند از معتمدان پایین دست بود، پیری شایسته و کارآمد بود.
مامور امر حکومت
به نوشته بیهقی، در ۴۳۲ که حسن تبّانی کهنسال بود، به او مأموریتی محول شد.در این سال کار سلجوقیان در خراسان بالا گرفت و مسعود به منظور مقابله با آنان فردی به نام شاه ملک را به حکومت خوارزم برگزید و حسن تبّانی را برای ابلاغ امر حکومت وی به خوارزم فرستاد، اما اهالی شهر نپذیرفتند و در نتیجه شاه ملک و حسن تبّانی با اهالی خوارزم جنگیدند و سرانجام شاه ملک فرمانروای شهر شد.
بیهقی، محمد بن حسین، تاریخ بیهقی، ج۱، ص۹۴۱ـ۹۴۴.
وفات او را پس از ۴۳۲ ذکر کرده اند.