{calculus of variations, variational calculus} [ریاضی] شاخه ای از ریاضیات که به مطالعۀ مسائلی در باب بیشینه سازی و کمینه سازی انتگرال معینِ داده شده نسبت به متغیرهای وابستۀ تابع انتگرالده (integrand ) می پردازد
