حرکت در مقولات عرضی

[ویکی فقه] مشهور فلاسفه پیش از ملاصدرا معتقد بودند که در مقولاتی مانند جوهر ، فعل و انفعال، جده و اضافه و متی حرکت روی نمی دهد. ملاصدرا با نظریه حرکت جوهری ، وقوع حرکت در مقوله جوهر را نیز اثبات نمود و پس از وی، برخی از فلاسفه و محققین، اشکالات حرکت در این پنج مقوله که از سوی قدما مطرح شده بود را بررسی نمودند و وقوع حرکت در این مقولات را نیز اثبات نمودند.
در مورد هر یک از این موارد، ایرادات و جواب هایی مطرح است که به بررسی اجمالی آنها پرداخته می شود.
← حرکت در مقوله فعل و انفعال
در جواب از این ایرادات آمده است؛ اتصاف این دو مقوله به حرکت، به تبع حرکت در طرفین اضافه و موضوع آنهاست، مانند اتصاف مقوله وضع به حرکت که بالتبع است و تبعیت از طرفین و موضوع، در حرکت و تغییر، هیچ منافاتی با وقوع حقیقی حرکت در آنها ندارد و آنچه که با اتصاف حقیقی منافات دارد اتصاف بالعرض است نه بالتبع. پس در این دو مقوله نیز حقیقیتا حرکت روی می دهد. با توجه به مطالب فوق به نظر می رسد که ایرادات قدما بر طرف شود و وقوع حرکت در پنج مقوله عرضی دیگر نیز ثابت شود.