حرکات لوله گوارش

حرکات لوله گوارشی یا پریستالسی ( به انگلیسی: Peristalsis ) به مجموعه جنبش ها و حرکت های موجود در طول لوله گوارشی از مری تا راست روده گفته می شوند که موجب پیش برد تمامی مواد بلعیده شده از راه دهان تا خروج آن از مقعد را شامل می گردد. پریستالسی همیشه پیش بَرنده است هرچند گاهی ممکن است به علت فشار بیش ازحد در معده، محتویات آن از درون بسمت دهان خارج شود. [ ۱] [ ۲]
Peristalsis یک انقباض و آرامش شعاعی متقارن است که به صورت موج در پایین لوله، در یک جهت متقاطع پخش می شود. در بیشتر دستگاه گوارش مانند دستگاه گوارش انسان، بافت عضله صاف به ترتیب دنبال می شود تا موج پریستالتیک تولید شود، که باعث می شود یک توده از مواد غذایی در طول دستگاه حرکت کند. حرکت پریستالتیک شامل آرامش عضلات صاف دایره ای، سپس انقباض آنها در پشت ماده جویده شده برای جلوگیری از حرکت به عقب، سپس انقباض طولی برای هل دادن آن به جلو است. کرمهای خاکی از مکانیسم مشابهی برای هدایت حرکت خود استفاده می کنند، [ ۳] و برخی از ماشین آلات مدرن از این طرح تقلید می کنند. این کلمه از زبان لاتین جدید آمده و از زبان یونانی "peristellein" گرفته شده است به معنی "برای پیچیدن به دور چیزی". [ ۴]
دو نوع حرکت اصلی در لولهٔ گوارش به وجود می آید:
۱ - حرکات قطعه قطعه کننده ( موضعی )
نقش مخلوط کنندگی و ریزتر کردن مواد غذایی را بر عهده دارد.
حرکات پیش برنده یا حرکات دودی ( ) موجب جلو راندن غذا در طول لولهٔ گوارش با سرعت مناسب برای هضم و جذب می شوند. [ ۵]
بعد از جویدن غذا به درون بولوس، بلعیده شده و از طریق مری جابجا می شود. عضلات صاف در پشت بولوس منقبض می شوند تا از بازگشت مجدد آن به داخل دهان جلوگیری شود. سپس موجهای ریتمیک و یک طرفه انقباضات کار می کنند تا سریع غذا را به معده وارد کند. migrating motor complex به ایجاد موج های پریستالتیک کمک می کند. این فرایند فقط در یک جهت کار می کند و تنها عملکرد مری آن انتقال مواد غذایی از دهان به معده است ( MMC همچنین برای پاک کردن مواد غذایی باقی مانده در معده به روده کوچک و همچنین باقی مانده ذرات موجود در روده کوچک به داخل روده عمل می کند ) . [ ۶]
پس از پردازش و هضم معده، مایع نیم سلولی از طریق اسفنکتر پیلوریک به داخل روده کوچک فشرده می شود. با گذشت از معده، یک موج معمولی پریستالتیک تنها چند ثانیه طول می کشد و تنها با چند سانتی متر در ثانیه حرکت می کند. هدف اصلی آن مخلوط کردن کیموس در روده است نه حرکت آن به جلو در روده. از طریق این فرایند اختلاط و هضم مداوم و جذب مواد مغذی، کیموس به تدریج راه خود را از طریق روده کوچک به سمت روده بزرگ می یابد. [ ۶]