حدیث مستفیض

[ویکی فقه] حدیث مستفیض، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به خبری گفته می شود که راویانش زیاد بوده ولی به حد تواتر نرسد.
از مجموع قول لغویین استفاده می شود که اصطلاح مستفیض به معنای بسیار منتشر، شایع، هر چیزی که دسترسی بدان راحت و آسان است، می باشد همانند آبی که از چاه فیضان دارد و بالا می آید و به راحتی قابل استفاده است.
تعاریف مستفیض
برای حدیث مستفیض تعاریفی ذکر شده است که ذیلاً به برخی اشاره می شود: ۱- حدیثی است که تعداد راویانش در هر طبقه زیاد باشد. ۲-حدیثی است که تعداد راویان آن در هر طبقه بیش از سه نفر است ولی به حد تواتر نرسد. ۳- حدیثی است که تعداد راویان آن در هر طبقه بیش از دو نفر باشد. ۴- حدیثی است جماعتی آن را نقل کرده باشند ابتداء و انتهاء آن یکسان باشد. ۵- حدیثی است که بدون اعتبار تعداد راویان آن تلقی به قبول شود.
اتحاد الفاظ راویان
در مورد لزوم اتحاد الفاظ راویان در حدیث مستفیض دو قول است بعضی اتحاد الفاظ راویان را معتبر دانسته اند و لکن بعضی اتحاد معنا را در صدق حدیث مستفیض کافی دانسته اند مثل صاحب ریاض و صاحب جواهر. بنابراین مستفیض نیز مانند متواتر به دو قسم لفظی و معنوی تقسیم می شود.
نسبت حدیث مستفیض و مشهور
...

[ویکی اهل البیت] مستفیض از نظر لغوی اسم فاعل باب استفعال از ریشه (ف ی ض) و به معنای فراگیر و شایع است.
در اصطلاح به حدیثی گفته می شود که راویان آن بیش از سه نفر و کمتر از حد تواتر باشد
گاهی از حدیث مستفیض، تعبیر به «مشهور» هم شده که به نظر می رسد، مشهور اعم از مستفیض است، زیرا در حدیث مستفیض، استفاضه راویان می باید در تمامی طبقات باشد بر خلاف مشهور، که ممکن است در برخی از طبقات به مرز استفاضه رسیده باشد، مانند: حدیث «انّما الاعمال بالنیّات» که مشهور دانسته شده و نه مستفیض.
تعدد طرق در حدیث مستفیض اگر چه فی نفسه موجب یقین نمی شود ولی ظن به صدور ان را تقویت می کند.
شادی نفیسی، درایه الحدیث: بازپژوهی مصطلحات حدیثی در نگاه فریقین، انتشارات سمت
سید رضا مؤدب، درس نامه درایه الحدیث، ص40، در دسترس در سایت اندیشه قم، تاریخ بازیابی:26 آذر 1391