حدیث علی ولیکم بعدی

[ویکی فقه] یکی از روایاتی که ولایت مطلق امیرمؤمنان (علیه السّلام) و جانشینی بلافصل آن حضرت را ثابت می کند، روایت «علی ولیکم بعدی» است که به روایت «ولایت» مشهور شده است. این مقاله به بررسی این روایت و شبهات پیرامون آن در منابع اهل سنت می پردازد.
روایتی که ولایت مطلق امیرمؤمنان (علیه السّلام) و جانشینی بلافصل آن حضرت را ثابت می کند با عبارات مختلف؛ از جمله: «علی ولی کل مؤمن بعدی»؛ «هو ولی کل مؤمن من بعدی»؛ «انت ولی کل مؤمن بعدی»؛ «انت ولی کل مؤمن بعدی و مؤمنة»؛ «فانه ولیکم بعدی»؛ «ان علیاً ولیکم بعدی»؛ «انک ولی المؤمنین من بعدی»؛ «انه لا ینبغی ان اذهب الا وانت خلیفتی فی کل مؤمن من بعدی»؛ و.... نقل شده و چندین سند صحیح دارد؛ بزرگانی همچون، حاکم نیشابوری، شمس الدین ذهبی، علی بن ابوبکر هیثمی و حتی محمدناصر البانی آن را تصحیح کرده اند؛ اما متاسفانه افرادی همچون ابن تیمیه حرانی و همفکران او که صحت این روایت را اصل مشروعیت مذهب خود در تضاد می دیده اند، اصل صدور روایت را دروغ دانسته اند:قوله «هو ولی کل مؤمن بعدی» کذب علی رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم).این حدیث از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) که فرمود: «علی ولی هر مؤمنی بعد از من است» دروغی است که به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) نست داده شده است.
ابن تیمیة، احمد بن عبد الحلیم الحرانی (متوفای ۷۲۸ه)، منهاج السنة النبویة، ج۷، ص۳۹۱، دار النشر:مؤسسة قرطبة - ۱۴۰۶، الطبعة:الاولی، تحقیق:د. محمد رشاد سالم.
ابوداود طیالسی در مسند خود می نویسد:حَدَّثَنَا ابوعَوَانَةَ، عَنْ اَبِی بَلْجٍ، عَنْ عَمْرِو بْنِ مَیْمُونٍ، عَنِ ابن عَبَّاسٍ، اَنّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) قَالَ لِعَلِیٍّ:«اَنْتَ وَلِیُّ کُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِی».از ابن عباس نقل شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) خطاب به علی (علیه السّلام) فرمود:«تو ولی هر مؤمنی بعد از من هستی».
الطیالسی البصری، سلیمان بن داوود ابوداوود الفارسی (متوفای۲۰۴ه)، مسند ابی داوود الطیالسی، ج۴، ص۴۶۹.
این روایت توسط افراد متعددی نقل شده که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود.
← نقل از ابوعیسی ترمذی
...