[ویکی فقه] روایت «امامان دوازده گانه» در مورد جانشینان رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم)، به صورت متواتر در منابع شیعه و سنی نقل شده است که در این مقاله آن روایات را آورده و از جهت سندی و محتوایی بررسی خواهیم کرد.
برای مدیریت جامعه اسلامی و ایجاد نظم و آرامش و اجرای قوانین اسلامی و حفظ شریعت و احکام الهی، وجود امام و رهبر آگاه، الزامی و نصب امام در این مقام، ضروری است و همه امت اسلامی (جز خوارج) بر این مساله اتفاق نظر دارند؛ اما تنها اختلاف در این است که آیا امام را باید خداوند در این جایگاه نصب کند و به مردم معرفی کند، یا این که خود مردم می توانند آن را انتخاب کنند.از دیدگاه شیعه، مقام امامت، یک مقام الهی است که نصب امام در این مقام، تنها و منحصراً در اختیار خداوند است. مردم و حتی خود امام و پیامبر هم در نصب امام، اختیاری از خود ندارند. این دیدگاه شیعه، بر دلائل عقلی و نقلی (قرآن و روایت) استوار است.روایت ذیل یکی از دلائل روائی است که آن را مرحوم کلینی با سند صحیح از امام صادق (علیه السّلام) نقل کرده است:الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ قَالَ: حَدَّثَنِی عُمَرُ بْنُ اَبَانٍ عَنْ اَبِی بَصِیرٍ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام) فَذَکَرُوا الْاَوْصِیَاءَ وَذَکَرْتُ اِسْمَاعِیلَ فَقَالَ: لَا وَاللَّهِ یَا اَبَا مُحَمَّدٍ مَا ذَاکَ اِلَیْنَا وَمَا هُوَ اِلَّا اِلَی اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ یُنْزِلُ وَاحِداً بَعْدَ وَاحِد. ابوبصیر می گوید: خدمت امام صادق (علیه السّلام) بودم که نام اوصیاء را بردند و من هم اسماعیل را نام بردم. حضرت فرمود: نه به خدا، ای ابا محمد، تعیین امام به اختیار ما نیست، این کار تنها به دست خداست که درباره هر یک پس از دیگری فرو می فرستد.
الکلینی الرازی، ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق (متوفای۳۲۸ ه)، الاصول من الکافی، ج ۱، ص۲۷۷، ح۱، «بَابُ اَنَّ الْاِمَامَةَ عَهْدٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَعْهُودٌ مِنْ وَاحِدٍ اِلَی وَاحِد»، ناشر:اسلامیه ، تهران ، الطبعة الثانیة، ۱۳۶۲ ه. ش.
در منابع آنها راجع به دوازده جانشین رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم)، تعبیرات مختلفی، همانند: «اثنا عشر خلیفة»، «اثنا عشر امیراً»، «اثنا عشر نقیباًً» و «اثنا عشر قیماً»، به کار رفته است.
← تعبیر دوازده خلیفه
در منابع شیعه، روایات بیشتر و روشن تری آمده که امامان و جانشینان بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) را هم از نظر تعداد و هم از نظر حسب و نسب و مشخصات و اسم معین می کنند. برخی از این روایات، همان روایات معروف «اثنا عشر خلیفة» می باشد، که به برخی از آنها اشاره شد.
← تواتر روایات در منابع شیعه
...
برای مدیریت جامعه اسلامی و ایجاد نظم و آرامش و اجرای قوانین اسلامی و حفظ شریعت و احکام الهی، وجود امام و رهبر آگاه، الزامی و نصب امام در این مقام، ضروری است و همه امت اسلامی (جز خوارج) بر این مساله اتفاق نظر دارند؛ اما تنها اختلاف در این است که آیا امام را باید خداوند در این جایگاه نصب کند و به مردم معرفی کند، یا این که خود مردم می توانند آن را انتخاب کنند.از دیدگاه شیعه، مقام امامت، یک مقام الهی است که نصب امام در این مقام، تنها و منحصراً در اختیار خداوند است. مردم و حتی خود امام و پیامبر هم در نصب امام، اختیاری از خود ندارند. این دیدگاه شیعه، بر دلائل عقلی و نقلی (قرآن و روایت) استوار است.روایت ذیل یکی از دلائل روائی است که آن را مرحوم کلینی با سند صحیح از امام صادق (علیه السّلام) نقل کرده است:الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ قَالَ: حَدَّثَنِی عُمَرُ بْنُ اَبَانٍ عَنْ اَبِی بَصِیرٍ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام) فَذَکَرُوا الْاَوْصِیَاءَ وَذَکَرْتُ اِسْمَاعِیلَ فَقَالَ: لَا وَاللَّهِ یَا اَبَا مُحَمَّدٍ مَا ذَاکَ اِلَیْنَا وَمَا هُوَ اِلَّا اِلَی اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ یُنْزِلُ وَاحِداً بَعْدَ وَاحِد. ابوبصیر می گوید: خدمت امام صادق (علیه السّلام) بودم که نام اوصیاء را بردند و من هم اسماعیل را نام بردم. حضرت فرمود: نه به خدا، ای ابا محمد، تعیین امام به اختیار ما نیست، این کار تنها به دست خداست که درباره هر یک پس از دیگری فرو می فرستد.
الکلینی الرازی، ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق (متوفای۳۲۸ ه)، الاصول من الکافی، ج ۱، ص۲۷۷، ح۱، «بَابُ اَنَّ الْاِمَامَةَ عَهْدٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَعْهُودٌ مِنْ وَاحِدٍ اِلَی وَاحِد»، ناشر:اسلامیه ، تهران ، الطبعة الثانیة، ۱۳۶۲ ه. ش.
در منابع آنها راجع به دوازده جانشین رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم)، تعبیرات مختلفی، همانند: «اثنا عشر خلیفة»، «اثنا عشر امیراً»، «اثنا عشر نقیباًً» و «اثنا عشر قیماً»، به کار رفته است.
← تعبیر دوازده خلیفه
در منابع شیعه، روایات بیشتر و روشن تری آمده که امامان و جانشینان بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) را هم از نظر تعداد و هم از نظر حسب و نسب و مشخصات و اسم معین می کنند. برخی از این روایات، همان روایات معروف «اثنا عشر خلیفة» می باشد، که به برخی از آنها اشاره شد.
← تواتر روایات در منابع شیعه
...
wikifeqh: حدیث_امامان_دوازده گانه