[ویکی فقه] نظرﻳﮥ حجاب حداقلی ازجمله نظریه های ارائه شده درباره حجاب شرعی است. طرفداران این نظریه مدعی اند که در فرهنگ عمومی و رایج قبل از بعثت، برهنگی حتی در ناحیه شرمگاه وجود داشته است؛ به گونه ای که برای مردان و زنان آن عصر، این مسئله امری عادی بوده است و احساس بدی نیز بدان نداشته اند. باوجود این وضعیت، شریعت مقدس اسلام تنها قادر بود که از آنها بخواهد برهنه راه نروند و الزام بانوان به پوشش موی سر و گردن و ساق پا در شریعت اسلام دور از انتظار است. در این مقاله با جستاری در منابع تاریخی و ادبی کهن و معتبر، به ویژه اشعار شاعران عصر جاهلیت، وضعیت پوشش بانوان در آن عصر بررسی شد؛ همچنین ادعاهای طرفداران حجاب حداقلی ارزیابی شد و چنین نتیجه گیری شد که برخلاف ادعای مطرح شده، فرهنگ رایج در آن عصر فرهنگ پوشش بوده است و مردمان آن عصر، به ویژه بانوان، برای پوشش قسمت های مختلف خویش، حتی موی سر، از لباس های دوخته و نادوخته متنوعی استفاده می کردند.
حجاب حداقلی ازجمله دیدگاه های موجود درباره پوشش بانوان است. طرفداران این نظریه ادعا می کنند که در زمان حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم)، زنان پوشش حداقلی داشتند و آنچه امروزه فقها با نام حدود شرعی حجاب واجب کرده اند، ذهنیت غلطی از حجاب در عصر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) است. این گروه برای ﺗﺄیید دیدگاه خود، تلاش می کند که فرهنگ برهنگی در عصر جاهلی و صدر اسلام و به دنبال آن تغییرات بسیار جزئی توسط شرع مقدس اسلام را اثبات کند.در این دیدگاه، برهنگی فرهنگ عمومی و غالب فرض می شود؛ بنابراین انتظار تغییراتی که به پوشش مو، گردن، سینه، ساق پا و ران منتهی شود، دور از ذهن به نظر می رسد. از منظر این پژوهشگران، رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) تنها موفق شد که آنها را از برهنگی مطلق نجات دهد: «پیامبر فقط می توانست از ایشان بخواهد که برهنه راه نروند. زنان، بسیاری از اندامشان همیشه نمایان بود و آن امری عادی بود. علاوه برآن مابقی مواضعشان نیز گه گاه به دلایل فوق الاشاره نمایان می گشت. در چنین آشفته بازاری، جامعه اسلامی فقط می توانست از آنان انتظار داشته باشد که مناطق تحت پوششِ جامه ها را به خوبی حفظ کنند و از آشکارشدن ناﺣﻴﮥ دامن، سینه و غیره جلوگیری نمایند؛ اما باید پذیرفت که زمینه ای برای امر به پوششِ ساق پا، ساعد و آرنج، گردن و موی سر وجود نداشت. همین طور درمورد مردان نیز نمی شد به سترِ بیش از کمر تا زانو حکم کرد.»
ترکاشوند، امیرحسین، حجاب شرعی در عصر پیامبر،۱۳۹۰، ۹-۱۱.
بررسی اشعار دوران جاهلی، در جایگاه آﻳﻴﻨﮥ انعکاس وضعیت فرهنگی و اجتماعی عصر جاهلی، ما را به این مسئله رهنمون می کند که کشف ستر (برهنگی سر و صورت) و برهنگی بدن اموری استثنایی بود که در مواقع خاص و به علت های خاص رخ می داد؛ از همین رو تعجب مردم آن عصر، به ویژه شاعران را به خود جلب می کرد و موجب می شد که به دید سوژه ای خاص درباره آن بسرایند. حال به برخی از علت هایی اشاره می کنیم که باعث برهنگی می شد.
نمونه های کشف پوشش
نمونه های استثنایی کشف پوشش عبارتند از:
← به هنگام طواف کردن
...
حجاب حداقلی ازجمله دیدگاه های موجود درباره پوشش بانوان است. طرفداران این نظریه ادعا می کنند که در زمان حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم)، زنان پوشش حداقلی داشتند و آنچه امروزه فقها با نام حدود شرعی حجاب واجب کرده اند، ذهنیت غلطی از حجاب در عصر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) است. این گروه برای ﺗﺄیید دیدگاه خود، تلاش می کند که فرهنگ برهنگی در عصر جاهلی و صدر اسلام و به دنبال آن تغییرات بسیار جزئی توسط شرع مقدس اسلام را اثبات کند.در این دیدگاه، برهنگی فرهنگ عمومی و غالب فرض می شود؛ بنابراین انتظار تغییراتی که به پوشش مو، گردن، سینه، ساق پا و ران منتهی شود، دور از ذهن به نظر می رسد. از منظر این پژوهشگران، رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) تنها موفق شد که آنها را از برهنگی مطلق نجات دهد: «پیامبر فقط می توانست از ایشان بخواهد که برهنه راه نروند. زنان، بسیاری از اندامشان همیشه نمایان بود و آن امری عادی بود. علاوه برآن مابقی مواضعشان نیز گه گاه به دلایل فوق الاشاره نمایان می گشت. در چنین آشفته بازاری، جامعه اسلامی فقط می توانست از آنان انتظار داشته باشد که مناطق تحت پوششِ جامه ها را به خوبی حفظ کنند و از آشکارشدن ناﺣﻴﮥ دامن، سینه و غیره جلوگیری نمایند؛ اما باید پذیرفت که زمینه ای برای امر به پوششِ ساق پا، ساعد و آرنج، گردن و موی سر وجود نداشت. همین طور درمورد مردان نیز نمی شد به سترِ بیش از کمر تا زانو حکم کرد.»
ترکاشوند، امیرحسین، حجاب شرعی در عصر پیامبر،۱۳۹۰، ۹-۱۱.
بررسی اشعار دوران جاهلی، در جایگاه آﻳﻴﻨﮥ انعکاس وضعیت فرهنگی و اجتماعی عصر جاهلی، ما را به این مسئله رهنمون می کند که کشف ستر (برهنگی سر و صورت) و برهنگی بدن اموری استثنایی بود که در مواقع خاص و به علت های خاص رخ می داد؛ از همین رو تعجب مردم آن عصر، به ویژه شاعران را به خود جلب می کرد و موجب می شد که به دید سوژه ای خاص درباره آن بسرایند. حال به برخی از علت هایی اشاره می کنیم که باعث برهنگی می شد.
نمونه های کشف پوشش
نمونه های استثنایی کشف پوشش عبارتند از:
← به هنگام طواف کردن
...
wikifeqh: حجاب_حداقلی_در_صدر_اسلام