حبیبی برگشادی

[ویکی فقه] حبیبی برگُشادی، شاعر آذربایجانی سده نهم در دربار صفوی و عثمانی بوده.
وی از اهالی شهر برگُشادِ ناحیه گوک چای قره باغ بود. از زندگی او آگاهی دقیقی در دست نیست. نام و اصلیت وی در تذکره ها متفاوت است؛ صبا صاحب تذکره روز روشن ــکه به اشتباه نام او را جیشی (جیشی آذربایجانی) آورده ولی مشخصات حبیبی را ذکر کرده ــ وی را «ترکی نژاد» گفته، تربیت نیز ذیل «حبیبی» به معرفی او پرداخته و در عین حال به تبع مؤلف تذکره روز روشن، در اثر خود ذیل «جیشی» او را از تراکمه (ترکمنان) آذربایجان دانسته و افزوده است که احتمال دارد این دو تن یک نفر بوده باشند. اما سامی وی را صریحآ ایرانی، و قنالی زاده نیز وی را از «دیار عجم» (ایرانی) خوانده است. به نوشته سام میرزای صفوی، «مولانا حبیبی برگشادی» در کودکی چوپانی می کرد و اتفاقآ یعقوب آق قوینلو (حک: ۸۸۳ـ ۸۹۶) را که عازم شکار بود دید و در گفتگویی، ذکاوت بسیارش موردتوجه یعقوب قرار گرفت و درنتیجه، به دربار برده شد و در آن جا تربیت یافت. بنابر این روایت و با این فرض که حبیبی هنگام روبه رو شدن با سلطان آق قوینلو، یعنی اندکی بعد از ۸۸۳، هفت یا هشت ساله بوده است، می توان تاریخ تولد او را حدود ۸۷۵ دانست.
ملک الشعرای دربار
حبیبی ظاهرآ نخستین اشعار خود را در دربار یعقوب سروده است. پس از درگذشت یعقوب در ۸۹۶، حبیبی به خدمت شاه اسماعیل اول صفوی (حک: ۹۰۷ـ۹۳۰) پیوست و ملک الشعرای دربار او شد. احراز چنین منصبی در دربار شاه اسماعیل، که خود (با تخلص خطایی) شاعر بود، نشان می دهد که حبیبی در روزگار وی به اوج شهرت رسیده بوده است.
نقل مکان
به نوشته قنالی زاده، حبیبی در عهد سلطان بایزید عثمانی به آناطولی رفته، اما وی دلیلی برای این نقل مکان نیاورده و باتوجه به ملک الشعرا بودن و شیعه بودن حبیبی، اینکه وی با اختیار خود ترک دیار کرده و نزد پادشاه سنّی مذهب عثمانی رفته باشد مقبول به نظر نمی رسد. مضافآ این که گویا پس از تصرف تبریز (۹۲۰) از سوی سلطان سلیم اول عثمانی (حک: ۹۱۸ـ۹۲۶)، وی ۱۷۰۰ هنرمند ایرانی را به همراه خانواده هایشان به استانبول برده که حبیبی نیز بین آن ها بوده است.
تاریخ فوت
...