[ویکی فقه] حبیب السیر فی اخبار افراد البشر، کتابی در تاریخ عمومی تا سال ۹۳۰، به فارسی، تألیف محمد بن غیاث الدین خواندمیر است.
این کتاب، که به اختصار حبیب السیر نامیده می شود، مشتمل است بر دیباچه و افتتاح و سه مجلد یا درج (هر مجلد شامل چهار جزو یا عِقد) و خاتمه.در دیباچه، حمد و ثنای خدای تعالی و نعتِ پیامبر اسلام و حضرت علی و ائمه علیهم السلام و نیز فواید علم تاریخ و اخبار، ممارست مؤلف بر این علم، ذکر نام و نسب مؤلف و تألیفاتی که داشته و سبب تألیف کتاب، و در افتتاح درباره مخلوقات و خلق شدن طبقات آسمان و زمین و بیان احوال جنّیان و حکومت و ریاست ابلیس در میان ایشان مطالبی ذکر شده است.مجلد اول، در احوال انبیا و حکما، ملوک عجم و عرب و قیصران تا ظهور اسلام، احوال پیامبر اسلام و وقایع دوره خلفای نخست است.مجلد دوم، در بیان مناقب و مفاخر ائمه اثناعشر، وقایع دوران بنی امیه و بنی عباس و پادشاهان معاصر عباسیان (از طاهریان تا سلطان جلال الدین خوارزمشاه) است.مجلد سوم مشتمل است بر ذکر وقایع سلطنت خانهای ترکستان، حکومت چنگیزخان و جانشینان او بر ایران تا احوال سلطان احمد تگودار، همچنین درباره ملوک مصر ، قراختاییان کرمان ، آل مظفر، اتابکان لرستان، ملوک رستمدار، ملوک طبرستان ، سربداران و ملوک کرت، احوال امیرتیمور گورکان و اولاد و احفاد او و نیز گروهی از رجال و سادات و سرانجام درباره ظهور دولت صفویه و احوال شیخ صفی الدین، صدرالدین موسی، سلطان حیدر و شاه اسماعیل اول صفوی و طایفه ای از علما و سادات.خاتمه کتاب نیز در ذکر بدایع و غرایبِ ربع مسکون و عجایب وقایع جهان است.
آغاز و پایان تألیف
خواندمیر تألیف کتاب را در ۹۲۷ آغاز کرد ولی پس از بروز فتنه در هرات و کشته شدن غیاث الدین امیرمحمد حسینی وزیرــ که خواندمیر به تشویق وی شروع به نوشتن کتاب کرده بودــ حدود هشت ماه تألیف کتاب متوقف شد و مجددآ در زمان حکومت دورمیش خان در هرات، از جانب شاه اسماعیل اول صفوی و با تشویق کریم الدین حبیب اللّه ساوجی وزیر، تألیف آن را از سر گرفت و در ربیع الاول ۹۳۰ کتاب را به پایان رساند و آن را به نام همین وزیر ، حبیب السیر نامید. مادّه تاریخ خاتمه کتاب سه تاست: «آثار الملوک و الانبیاء» و «خبر از جهانیان» در ضمن یک بیت ، و نیز «اخباره صحیحه» به نقل از شعری از شهاب الدین احمد خفری که به حساب جمل هر سه ۹۳۰ می شود
ویژگی ها
حبیب السیر، پس از روضةالصفا ، معروف ترین تاریخ فارسیِ بعد از دوره مغول به شمار می رود. ویژگی حبیب السیر، در مقایسه با دیگر تاریخهای فارسی، جامعیت و تنوع مطالب و ابتکار مؤلف در تاریخ نگاری است.قصه ها، اساطیر، افسانه ها و گاه خرافاتی که مؤلف حبیب السیر از دوره های پیش از اسلام یا از دوران اسلامی در کتاب خود جای داده است، نشان دهنده تاریخ تحول افکار و شرح رموز و اسرار روایات و داستانهای ملی و مذهبی است و برای فهم تاریخ مطالب سودمندی دارد؛ ضمن آنکه درک درست بسیاری از امثال و قصص که در قرآن کریم آمده است و نیز تفسیر برخی آیات نیازمند دانستن آن ها است. ویژگی دیگر این کتاب، بسط مطالب عهد تیموری و اوایل حکومت صفوی است و از این لحاظ بر روضةالصفا نیز ترجیح دارد.خواندمیر در آخر هر دوره تاریخی، فصلی را به شرح احوال وزیران، بزرگان سادات و مشایخ، عالمان دینی و شاعران و هنرمندان معروف اختصاص داده است و این نوآوری در مورخان پس از وی، همچون اسکندربیگ منشی، مؤلف عالم آرای عباسی، نیز تأثیر گذارده است. البته باید توجه داشت که کمیت و شرح احوال این افراد در مجلد سوم و پایان کتاب، بیشتر و بهتر می شود.اصولا وقایع ۵۷ سالِ میانه سالهای ۸۷۳ (که میرخواند از تحریر دنباله تاریخ روضةالصفا بازمانده و خواندمیر کار او را به انجام رسانده است) تا ۹۳۰ که تاریخ پایان تألیف حبیب السیر است، چون حوادث عصر خواندمیر را دربردارد، مهم ترین و متقن ترین بخش کتاب به شمار می رود. جزء اول از مجلد سوم که درباره چنگیزخان و جانشینان اوست، بسیار گسترده است و ظاهراً برای نوشتن آن، از تاریخ مبارک غازانی، تألیف خواجه رشیدالدین فضل اللّه همدانی، بهره گرفته است.
تألیفات خواندمیر
...
این کتاب، که به اختصار حبیب السیر نامیده می شود، مشتمل است بر دیباچه و افتتاح و سه مجلد یا درج (هر مجلد شامل چهار جزو یا عِقد) و خاتمه.در دیباچه، حمد و ثنای خدای تعالی و نعتِ پیامبر اسلام و حضرت علی و ائمه علیهم السلام و نیز فواید علم تاریخ و اخبار، ممارست مؤلف بر این علم، ذکر نام و نسب مؤلف و تألیفاتی که داشته و سبب تألیف کتاب، و در افتتاح درباره مخلوقات و خلق شدن طبقات آسمان و زمین و بیان احوال جنّیان و حکومت و ریاست ابلیس در میان ایشان مطالبی ذکر شده است.مجلد اول، در احوال انبیا و حکما، ملوک عجم و عرب و قیصران تا ظهور اسلام، احوال پیامبر اسلام و وقایع دوره خلفای نخست است.مجلد دوم، در بیان مناقب و مفاخر ائمه اثناعشر، وقایع دوران بنی امیه و بنی عباس و پادشاهان معاصر عباسیان (از طاهریان تا سلطان جلال الدین خوارزمشاه) است.مجلد سوم مشتمل است بر ذکر وقایع سلطنت خانهای ترکستان، حکومت چنگیزخان و جانشینان او بر ایران تا احوال سلطان احمد تگودار، همچنین درباره ملوک مصر ، قراختاییان کرمان ، آل مظفر، اتابکان لرستان، ملوک رستمدار، ملوک طبرستان ، سربداران و ملوک کرت، احوال امیرتیمور گورکان و اولاد و احفاد او و نیز گروهی از رجال و سادات و سرانجام درباره ظهور دولت صفویه و احوال شیخ صفی الدین، صدرالدین موسی، سلطان حیدر و شاه اسماعیل اول صفوی و طایفه ای از علما و سادات.خاتمه کتاب نیز در ذکر بدایع و غرایبِ ربع مسکون و عجایب وقایع جهان است.
آغاز و پایان تألیف
خواندمیر تألیف کتاب را در ۹۲۷ آغاز کرد ولی پس از بروز فتنه در هرات و کشته شدن غیاث الدین امیرمحمد حسینی وزیرــ که خواندمیر به تشویق وی شروع به نوشتن کتاب کرده بودــ حدود هشت ماه تألیف کتاب متوقف شد و مجددآ در زمان حکومت دورمیش خان در هرات، از جانب شاه اسماعیل اول صفوی و با تشویق کریم الدین حبیب اللّه ساوجی وزیر، تألیف آن را از سر گرفت و در ربیع الاول ۹۳۰ کتاب را به پایان رساند و آن را به نام همین وزیر ، حبیب السیر نامید. مادّه تاریخ خاتمه کتاب سه تاست: «آثار الملوک و الانبیاء» و «خبر از جهانیان» در ضمن یک بیت ، و نیز «اخباره صحیحه» به نقل از شعری از شهاب الدین احمد خفری که به حساب جمل هر سه ۹۳۰ می شود
ویژگی ها
حبیب السیر، پس از روضةالصفا ، معروف ترین تاریخ فارسیِ بعد از دوره مغول به شمار می رود. ویژگی حبیب السیر، در مقایسه با دیگر تاریخهای فارسی، جامعیت و تنوع مطالب و ابتکار مؤلف در تاریخ نگاری است.قصه ها، اساطیر، افسانه ها و گاه خرافاتی که مؤلف حبیب السیر از دوره های پیش از اسلام یا از دوران اسلامی در کتاب خود جای داده است، نشان دهنده تاریخ تحول افکار و شرح رموز و اسرار روایات و داستانهای ملی و مذهبی است و برای فهم تاریخ مطالب سودمندی دارد؛ ضمن آنکه درک درست بسیاری از امثال و قصص که در قرآن کریم آمده است و نیز تفسیر برخی آیات نیازمند دانستن آن ها است. ویژگی دیگر این کتاب، بسط مطالب عهد تیموری و اوایل حکومت صفوی است و از این لحاظ بر روضةالصفا نیز ترجیح دارد.خواندمیر در آخر هر دوره تاریخی، فصلی را به شرح احوال وزیران، بزرگان سادات و مشایخ، عالمان دینی و شاعران و هنرمندان معروف اختصاص داده است و این نوآوری در مورخان پس از وی، همچون اسکندربیگ منشی، مؤلف عالم آرای عباسی، نیز تأثیر گذارده است. البته باید توجه داشت که کمیت و شرح احوال این افراد در مجلد سوم و پایان کتاب، بیشتر و بهتر می شود.اصولا وقایع ۵۷ سالِ میانه سالهای ۸۷۳ (که میرخواند از تحریر دنباله تاریخ روضةالصفا بازمانده و خواندمیر کار او را به انجام رسانده است) تا ۹۳۰ که تاریخ پایان تألیف حبیب السیر است، چون حوادث عصر خواندمیر را دربردارد، مهم ترین و متقن ترین بخش کتاب به شمار می رود. جزء اول از مجلد سوم که درباره چنگیزخان و جانشینان اوست، بسیار گسترده است و ظاهراً برای نوشتن آن، از تاریخ مبارک غازانی، تألیف خواجه رشیدالدین فضل اللّه همدانی، بهره گرفته است.
تألیفات خواندمیر
...
wikifeqh: حبیب_السیر_فی_اخبار_افرادالبشر
[ویکی فقه] حبیب السیر فی اخبار افراد البشر، کتابی در تاریخ عمومی تا سال ۹۳۰، به فارسی، تألیف محمد بن غیاث الدین خواندمیر است.
این کتاب، که به اختصار حبیب السیر نامیده می شود، مشتمل است بر دیباچه و افتتاح و سه مجلد یا درج (هر مجلد شامل چهار جزو یا عِقد) و خاتمه. در دیباچه، حمد و ثنای خدای تعالی و نعتِ پیامبر اسلام و حضرت علی و ائمه علیهم السلام و نیز فواید علم تاریخ و اخبار، ممارست مؤلف بر این علم، ذکر نام و نسب مؤلف و تألیفاتی که داشته و سبب تألیف کتاب، و در افتتاح درباره مخلوقات و خلق شدن طبقات آسمان و زمین و بیان احوال جنّیان و حکومت و ریاست ابلیس در میان ایشان مطالبی ذکر شده است. مجلد اول، در احوال انبیا و حکما، ملوک عجم و عرب و قیصران تا ظهور اسلام، احوال پیامبر اسلام و وقایع دوره خلفای نخست است. مجلد دوم، در بیان مناقب و مفاخر ائمه اثناعشر، وقایع دوران بنی امیه و بنی عباس و پادشاهان معاصر عباسیان (از طاهریان تا سلطان جلال الدین خوارزمشاه) است. مجلد سوم مشتمل است بر ذکر وقایع سلطنت خانهای ترکستان، حکومت چنگیزخان و جانشینان او بر ایران تا احوال سلطان احمد تگودار، همچنین درباره ملوک مصر ، قراختاییان کرمان ، آل مظفر، اتابکان لرستان، ملوک رستمدار، ملوک طبرستان ، سربداران و ملوک کرت، احوال امیرتیمور گورکان و اولاد و احفاد او و نیز گروهی از رجال و سادات و سرانجام درباره ظهور دولت صفویه و احوال شیخ صفی الدین، صدرالدین موسی، سلطان حیدر و شاه اسماعیل اول صفوی و طایفه ای از علما و سادات. خاتمه کتاب نیز در ذکر بدایع و غرایبِ ربع مسکون و عجایب وقایع جهان است.
این کتاب، که به اختصار حبیب السیر نامیده می شود، مشتمل است بر دیباچه و افتتاح و سه مجلد یا درج (هر مجلد شامل چهار جزو یا عِقد) و خاتمه. در دیباچه، حمد و ثنای خدای تعالی و نعتِ پیامبر اسلام و حضرت علی و ائمه علیهم السلام و نیز فواید علم تاریخ و اخبار، ممارست مؤلف بر این علم، ذکر نام و نسب مؤلف و تألیفاتی که داشته و سبب تألیف کتاب، و در افتتاح درباره مخلوقات و خلق شدن طبقات آسمان و زمین و بیان احوال جنّیان و حکومت و ریاست ابلیس در میان ایشان مطالبی ذکر شده است. مجلد اول، در احوال انبیا و حکما، ملوک عجم و عرب و قیصران تا ظهور اسلام، احوال پیامبر اسلام و وقایع دوره خلفای نخست است. مجلد دوم، در بیان مناقب و مفاخر ائمه اثناعشر، وقایع دوران بنی امیه و بنی عباس و پادشاهان معاصر عباسیان (از طاهریان تا سلطان جلال الدین خوارزمشاه) است. مجلد سوم مشتمل است بر ذکر وقایع سلطنت خانهای ترکستان، حکومت چنگیزخان و جانشینان او بر ایران تا احوال سلطان احمد تگودار، همچنین درباره ملوک مصر ، قراختاییان کرمان ، آل مظفر، اتابکان لرستان، ملوک رستمدار، ملوک طبرستان ، سربداران و ملوک کرت، احوال امیرتیمور گورکان و اولاد و احفاد او و نیز گروهی از رجال و سادات و سرانجام درباره ظهور دولت صفویه و احوال شیخ صفی الدین، صدرالدین موسی، سلطان حیدر و شاه اسماعیل اول صفوی و طایفه ای از علما و سادات. خاتمه کتاب نیز در ذکر بدایع و غرایبِ ربع مسکون و عجایب وقایع جهان است.