[ویکی فقه] حالات امام سجاد (علیه السّلام) در نماز، حالاتی شبیه دیگر معصومین (علیهم السلام) از جمله تغییر رنگ چهره، لرزه بر اندام و... بوده هر کدام به نسبت موقعیت خودشان خصوصیاتی بارز داشتند.
از القاب مبارک حضرت، همچون زین العابدین، سیّد السّاجدین، ذوالثّفنات، سجاد... به روشنی پیدا است که این امام همام مرد عرصه محراب و بندگی است، عبادت های سنگینی از حضرت نقل شده که انسان به تعجّب می افتد، اینک گوشه ای از عبادت ها و حال آن جناب را متذکّر می شویم هرگاه حضرت قصد انجام نماز می نمودند: به مکان خشنی می رفت، خود را از مردم پنهان می نمودند، مشغول نماز می شد، و زیاد گریه می کرد، یک روز در هوای بسیار گرم بدنبال چنین جایگاهی بود، که یکی از غلامان متوجّه آن جناب شد، دید حضرت پیشانی را بر سنگ سختی نهاده، و گریه می کند، ساعت ها طول کشید تا آن که حضرت سر از سجده برداشت از بس گریه کرده بود، چنین می نمود، که سر و صورت را در آب فرو برده است.
سجده بر تربت سیدالشهدا
امام صادق (علیه السّلام) از زبان پدرش نقل می کند که علی بن الحسین (علیه السّلام) هر گاه به نماز می ایستاد: «کانّه ساق شجرة لایتحرّک منه شیء الاّ ما حرکت الرّیح منه. »، یعنی: گویا تنه درختی است، هیچ حرکتی در وی مشاهده نمی شد، جز آن مقدار که باد به حرکت در می آورد، و چون به قرائت: «مالک یوم الدین» می رسید، آنقدر آن را تکرار می کرد، که نزدیک بود قالب تهی کند، شب ها را پس از مختصری خواب در حدّی که بدن مبارکش از تعب نیاساید، به عبادت می گذراند، و روزها را غرق نور، در عبادت به معنی وسیع کلمه می کرد. تمام ماه رمضانش از پس آن همه نماز به دعا و تسبیح و استغفار می گذشت، و برای خود کیسه ای چرمی داشت، که تربت عالی و پاک حضرت سیّدالشّهداء را در آن ریخته بود، و به گاه سجده بر آن تربت پرقیمت سجده می کرد.
مقایسه عبادات امام سجاد با امام علی
در کتاب خصال شیخ صدوق آمده است که امام پنجم (علیه السّلام) می فرمایند: پدرم حضرت زین العابدین (علیه السّلام) نظیر حضرت علی (علیه السّلام) روزی هزار رکعت نماز به جای می آورد، پدرم دارای پانصد درخت خرما بود، آن بزرگوار پای هر درختی دو رکعت نماز به جای می آورد، موقعی که مشغول نماز می شد، رنگ مبارکش تغییر می کرد، و...، و اعضای مبارکش از خوف خدا می لرزید و نیز ایشان فرمودند: بر پدرم وارد شدم، در حالی که آنقدر امام سجّاد (علیه السّلام) عبادت کرده بود، که کسی به پای او نمی رسید، و از کثرت شب زنده داری رنگش زرد شده و از شدت گریه دو چشمش سوخته و از سجده های طولانی پیشانی حضرتش مجروح و بینی اش پاره و از بسیاری قیام در نماز، دو ساق پایش ورم کرده بود، من وقتی این صحنه را دیدم به گریه افتادم، در حالی که پدرم، در فکر بود، پس به من فرمود: کتابی که عبادت های علی (علیه السّلام) در آن نوشته شد برای من بیاور، وقتی آن کتاب را آوردم، و امام (علیه السّلام) کمی از آن را خواند، کتاب را کناری گذاشت و ضجّه ای زد و فرمود: چه کسی قادر است که در عبادت به علی (علیه السّلام) برسد.
نقل ابوحمزه از نماز امام سجاد
...
از القاب مبارک حضرت، همچون زین العابدین، سیّد السّاجدین، ذوالثّفنات، سجاد... به روشنی پیدا است که این امام همام مرد عرصه محراب و بندگی است، عبادت های سنگینی از حضرت نقل شده که انسان به تعجّب می افتد، اینک گوشه ای از عبادت ها و حال آن جناب را متذکّر می شویم هرگاه حضرت قصد انجام نماز می نمودند: به مکان خشنی می رفت، خود را از مردم پنهان می نمودند، مشغول نماز می شد، و زیاد گریه می کرد، یک روز در هوای بسیار گرم بدنبال چنین جایگاهی بود، که یکی از غلامان متوجّه آن جناب شد، دید حضرت پیشانی را بر سنگ سختی نهاده، و گریه می کند، ساعت ها طول کشید تا آن که حضرت سر از سجده برداشت از بس گریه کرده بود، چنین می نمود، که سر و صورت را در آب فرو برده است.
سجده بر تربت سیدالشهدا
امام صادق (علیه السّلام) از زبان پدرش نقل می کند که علی بن الحسین (علیه السّلام) هر گاه به نماز می ایستاد: «کانّه ساق شجرة لایتحرّک منه شیء الاّ ما حرکت الرّیح منه. »، یعنی: گویا تنه درختی است، هیچ حرکتی در وی مشاهده نمی شد، جز آن مقدار که باد به حرکت در می آورد، و چون به قرائت: «مالک یوم الدین» می رسید، آنقدر آن را تکرار می کرد، که نزدیک بود قالب تهی کند، شب ها را پس از مختصری خواب در حدّی که بدن مبارکش از تعب نیاساید، به عبادت می گذراند، و روزها را غرق نور، در عبادت به معنی وسیع کلمه می کرد. تمام ماه رمضانش از پس آن همه نماز به دعا و تسبیح و استغفار می گذشت، و برای خود کیسه ای چرمی داشت، که تربت عالی و پاک حضرت سیّدالشّهداء را در آن ریخته بود، و به گاه سجده بر آن تربت پرقیمت سجده می کرد.
مقایسه عبادات امام سجاد با امام علی
در کتاب خصال شیخ صدوق آمده است که امام پنجم (علیه السّلام) می فرمایند: پدرم حضرت زین العابدین (علیه السّلام) نظیر حضرت علی (علیه السّلام) روزی هزار رکعت نماز به جای می آورد، پدرم دارای پانصد درخت خرما بود، آن بزرگوار پای هر درختی دو رکعت نماز به جای می آورد، موقعی که مشغول نماز می شد، رنگ مبارکش تغییر می کرد، و...، و اعضای مبارکش از خوف خدا می لرزید و نیز ایشان فرمودند: بر پدرم وارد شدم، در حالی که آنقدر امام سجّاد (علیه السّلام) عبادت کرده بود، که کسی به پای او نمی رسید، و از کثرت شب زنده داری رنگش زرد شده و از شدت گریه دو چشمش سوخته و از سجده های طولانی پیشانی حضرتش مجروح و بینی اش پاره و از بسیاری قیام در نماز، دو ساق پایش ورم کرده بود، من وقتی این صحنه را دیدم به گریه افتادم، در حالی که پدرم، در فکر بود، پس به من فرمود: کتابی که عبادت های علی (علیه السّلام) در آن نوشته شد برای من بیاور، وقتی آن کتاب را آوردم، و امام (علیه السّلام) کمی از آن را خواند، کتاب را کناری گذاشت و ضجّه ای زد و فرمود: چه کسی قادر است که در عبادت به علی (علیه السّلام) برسد.
نقل ابوحمزه از نماز امام سجاد
...
wikifeqh: حالات_امام_سجاد_در_نماز