جیمز کلرک ماکسول

جِیمز کلارک ماکسوِل ( انگلیسی: James Clerk Maxwell؛ زاده ۱۳ ژوئن ۱۸۳۱ در ادینبورگ – درگذشته ۵ نوامبر ۱۸۷۹ در کمبریج ) ، فیزیک دان اهل اسکاتلند بود. مهم ترین دستاورد او، فرمول بندی نظریه کلاسیک امواج الکترومغناطیسی و گردآوردن الکتریسیته، مغناطیس و نور برای نخستین بار، به عنوان جلوه هایی از یک پدیده بوده است. معادلات ماکسول، دومین یک پارچه سازی بزرگ در فیزیک، پس از نخستین آن از سوی نیوتن، به شمار می رود.
۱۸۶۵، ماکسول با انتشار «یک نظریه دینامیک برای میدان الکترومغناطیسی» نشان داد که میدان های الکتریکی و مغناطیسی به شکل امواجی با سرعت نور در فضای آزاد حرکت می کنند. او بنیان گذار رشته نوین مهندسی برق شناخته می شود.
ماکسول همچنین به گسترش توزیع ماکسول–بولتزمن، روشی استاتیکی برای بیان نظریه جنبشی مولکولی گازها کمک کرد.
نبوغ ماکسول در ریاضیات، در کودکی آشکار شد که بعدها آن را در بسیاری از حوزه ها به کار گرفت. او در چهارده سالگی، نوشتاری دربارهٔ بیضی منتشر کرد. ۱۸۵۴، ماکسول پس از تکمیل تحصیلات در دانشگاه ادینبورگ و کمبریج، نخستین استاد علوم طبیعی در دانشگاه اسکاتلند و سپس کمبریج شد.
او نظریه الکترومغناطیس را کامل و فرمول بندی کرد. این فرمول بندی ریاضی، امروزه معادلات ماکسول نامیده می شود. این معادله ها موج های الکترومغناطیسی را پیش بینی می کنند. ماکسول نظریه ای توسعه داد که ذره ای بودن نور نیوتون را به چالش می کشید. بعدها، هاینریش رودلف هرتز خاصیت موجی نور را با آزمایش نشان داد، که امروزه مبنای سیستم های مخابراتی مانند رادیو، تلویزیون، تلفن همراه، شبکه بی سیم، و مایکروفر است.
دومین زمینه پژوهشی ماکسول، تئوری جنبشی گازها ( مکانیک آماری ) بود و توزیع بولتزمن - ماکسول به نام اوست. او افزون بر دستاوردهایش در گازها که به نظریه جنبشی گازها انجامید، روی ترمودینامیک کار کرد و چندین فرمول بنیادی را پیش نهاد. در ترمودینامیک، روابط ماکسول از آثار اوست.
بزرگ ترین دستاورد ماکسول، کشف و فرمول بندیِ معادلات حاکم بر الکترومغناطیس بود. او نخستین کسی بود که نشان داد نور، موج الکترومغناطیسی است، و امواج الکترومغناطیسی امروزی را پیش بینی کرد.
ماکسول چندین سال بر اثر بیماری خانه نشین شد. او در ۳۰ سالگی، تقریباً بیشتر کارهایش را به انجام رسانده بود و در ۴۸ سالگی درگذشت.