جهان نامه

[ویکی فقه] جهان نامه ، کتابی جغرافیایی به زبان فارسی ، تألیف محمدبن نجیب بَکْران در اوایل سده هفتم است.
از زندگی مؤلف اطلاعی در دست نیست . احتمالاً مدتی در خراسان می زیسته و کتابش را به نام علاءالدین خوارزمشاه تدوین کرده است .
کلیات کتاب
بکران نقشه ای از عالم را بر جامه ای ترسیم کرده بود که یکی از قدیم ترین نقشه های مدرّج بوده است . در واقع ، جهان نامه حاشیه ای بر این نقشه است که در آن مؤلف به شرح و وصف مناطقِ ترسیم شده پرداخته است . این کتاب با نثری ساده و روان و جملات کوتاه ، در بیست فصل تنظیم شده است : چهار فصل نخست در باره نحوه ترسیم نقشه و استفاده از آن است . فصل پنجم تا یازدهم در توصیف مناطق مندرج در نقشه است و حاوی اطلاعات خلاصه و مفیدی در باره فاصله میان شهرها، موقعیت دریاها و دریاچه ها، جزایر، رودها، کوهها و بیابانهاست . فصول بعد به موضوعاتی از قبیل نام و القاب شهرها، مهاجرت اقوام ، خلق و خوی مردم شهرها، فلزات و جواهر و چند حکایت اختصاص داده شده است
← استفاده از کتب دیگران
ارزش و اهمیت جهان نامه ، افزون بر اطلاعات جغرافیایی ، به سبب شرح مؤلف در باره برخی آثار تاریخی ، از جمله صورت سنگی شیرین و شبدیز کسری ' در بیستون و چهره ملوک شهر بیشاپور بر روی کوهی در نزدیکی شهر است . وی همچنین در باره محل سکونت اقوام و جابه جایی آنها و اوضاع جامعه آن دوره ، منابع زیرزمینی و نامهای مترادف شهرها اطلاعات سودمندی داده است .
نسخه ها
...