جهاد با نفس

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جهاد با نفس، اصطلاحی در اخلاق اسلامی، برگرفته از روایات دینی به معنای تلاش و کوشش در تهذیب اخلاق و نفس و هر نوع مبارزه و مخالفت با خواست های مذموم نفسانی است. در قرآن و روایات بر جهاد با نفس تاکید شده است و در روایات، جهاد با نفس در مرتبه ای بالاتر از جهاد با دشمن قرار گرفته و دارای مراتب و درجاتی است.
نخستین گام در طریق تربیت و تهذیب، «مجاهده» است؛ یعنی تلاش در جهت رفع موانعی که سد راه کمال انسان است و بدون آن هر نوع تربیتی بی حاصل است. از ویژگی های تربیت دینی این است که پیش از آنکه از بیرون به تربیت انسان بپردازد، در آغاز، خویشتن فرد را به وی می نمایاند و ضعف ها و قوت هایش را بدو گوشزد می کند تا خودجوش در تکاپوی رشد و تزکیه باشد و موانع را از میان بردارد.
انواع مجاهده
مجاهده درونی و برونی (جهاد با نفس و جهاد با دشمن بیرونی) که هر دو نقش تربیتی و انسان سازی دارند.
مجاهدت نفس
در ابتدا، سخن از جهاد با نفس است که برای تبیین آن باید به چند مطلب توجه داشت: نفس و خطرهای آن، ضرورت مجاهده با نفس، حقیقت مجاهده، مراحل عملی تهذیب نفس و ره توشه مجاهده.
← نفس و خطرهای آن
...

[ویکی نور] جهاد النفس وسائل الشیعة اثر شیخ حر عاملی و جلد بیستم کتاب وسائل الشیعة است که توسط آقای علی افراسیابی به فارسی ترجمه شده است.
از آنجا که این ترجمه برای استفاده عموم آزاد است از ذکر سلسله سند احادیث که مورد اعتنا و توجه خواصّ است، خودداری گردیده است.
احادیث با دقّت فراوان اعراب گذاری و به صورت مسلسل شماره گذاری شده است.
احادیث در یک طرف و در طرف مقابل دقیقا ترجمه هر یک آورده شده، به گونه ای که به ندرت ترجمه کلمه ای از حدیثی در صفحه بعد جای گرفته است.
هیچ یک از احادیث کتاب حذف یا تقطیع نگردیده است و تنها در یک مورد از ذکر حدیثی که در همان باب از یک معصوم دو بار تکرار گردیده است، خودداری شده است.

[ویکی نور] جهاد با نفس (مظاهری حسین). جهاد با نفس اثر استاد اخلاق آیت الله مظاهری است که به زبان فارسی نوشته شده و حاوی سلسله درس های ایشان است، که در جمع انجمن اسلامی معلمان قم بیان شده است.
کتاب حاضر برای آشنایی با مباحث اخلاقی و تهذیب نفس، کتاب جامع و مفیدی است که با متن روان و ساده و در ضمن با استفاده از روایات و آیات قرآن، داستان های عبرت انگیزی هم بیان شده است. کتاب جهاد با نفس در چهار جلد تنظیم و تدوین شده است که ترتیب آن بدین شرح است:
جلد اول؛ در پانزده گفتار که هر گفتار به یکی از مباحث زیر پرداخته است: تعلیم و تربیت، گناه و تعدیل غرایز، جهاد با نفس، انسان ملکوتی، نفس اماره، صبر، ملکه صبر، آثار صبر، توبه در سه گفتار، کفاره گناهان و بندگی.
جلد دوم در ده گفتار (از گفتار شانزده تا بیست و پنج) به مباحثی همچون فعالیت و توجه به جوانب کار، اخلاص، نماز شب، پناه بردن به قرآن، دعا، توسل به اهل بیت - علیهم السلام -، یاد خدا، توکل بر خدا، مراحل توحید و توکل پرداخته است.
جلد سوم در دوازده گفتار به مباحث محبت اهل بیت - علیهم السلام - در پنج گفتار، سیر الی الله در شش گفتار، ولادت با سعادت پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله و سلم - پرداخته است.

[ویکی فقه] جهاد با نفس (مظاهری). مؤلّف:استاد حسین مظاهری (معاصر)
این کتاب حاوی سلسله درس های استاد مظاهری عالم گرانقدر و معلّم اخلاق و سالک حقیقی، که در جمع انجمن اسلامی معلمان قم با نفس گرم ایشان بیان شده است. کتاب حاضر برای آشنایی با مباحث اخلاقی و تهذیب نفس، کتاب جامع و مفیدی است که با متن روان و ساده و در ضمن با استفاده از روایات و آیات قرآن، داستان های عبرت انگیزی هم بیان شده است.

عناوین کتاب
کتاب جهاد با نفس در چهار جلد تنظیم و تدوین شده است که ترتیب آن بدین شرح است:
جلد اول؛ در پانزده گفتار که هر گفتار به یکی از مباحث زیر پرداخته است: تعلیم و تربیت، گناه و تعدیل غرایز، جهاد با نفس، انسان ملکوتی، نفس اماره، صبر، ملکه صبر، آثار صبر، توبه در سه گفتار، کفاره گناهان و بندگی.
جلد دوم در ده گفتار (از گفتار شانزده تا بیست و پنج) به مباحثی همچون فعالیت و توجه به جوانب کار، اخلاص، نماز شب، پناه بردن به قرآن، دعا، توسل به اهل بیت ـ علیهم السلام ـ ، یاد خدا، توکل بر خدا، مراحل توحید و توکل پرداخته است.
جلد سوم در دوازده گفتار به مباحث محبت اهل بیت ـ علیهم السلام ـ در پنج گفتار، سیر الی الله در شش گفتار، ولادت با سعادت پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ پرداخته است.
جلد چهاردهم در سیزده گفتار به مباحث اخلاقی زیر پرداخته است: غفلت، وسوسه و تخیّل، ایام الله در دو گفتار، مصائب حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ ، نفس اماره، حسد، کبر و ریا در دو گفتار، دشمنان برون، فضایل امیرالمؤمنین علی ـ علیه السلام ـ ، توسل به اهل بیت ـ علیهم السلام ـ ، ذکر الله و بقیه که به زیبایی و بیانی ساده و متناسب با فهم عموم بحث کرده است.
مطالعه این کتاب برای همه مردم به خصوص جوانان طالب اخلاق و تهذیب نفس توصیه می شود.

وضعیت نشر
کتاب حاضر در چهار جلد به زبان فارسی توسط انجمن اسلامی معلمان قم در سال ۱۳۶۹ به چاپ رسیده است.

منبع
...

پیشنهاد کاربران

تقسیم نفس مجرد یعنی " من " که از جنسیت مردانه و زنانه ( مذکر و موئنث ) برخوردارست، به چهار نوع اماره و لوامه و ملهمه و مطمئنه و اعلام جهاد اکبر یا مبارزه بزرگ با آن، یکی از بنیادی ترین گمراهه روی حکمت قرآنی محسوب میشود، منجمله کلیه ی سعی ها و کوشش های پارسایان، زاهدان و مجاهدین دینی در جهت تهذیب و تزکیه ی نفس.
...
[مشاهده متن کامل]

دینداران پیرو ادیان ابراهیمی یعنی یهودیت و مسیحیت و اسلام تاکنون نتوانسته اند به این حقیقت ژرف و متافیزیکی دست یابند که نفوس مجرد یا من های افراد انسانی ( منجمله نباتی و حیوانی ) بهنگام بسته شدن نطفه های جسم، کالبد، تن و یا بدن های تثلیثی مادی - روانی - روحیشان ( به زبانی علمی اتمی و مولکوی متشکل از انرزی - جرم - خلاء ) در رحم مادر هایشان و در بستر امن، آرام، ساکن، پیوسته، تجزیه ناپذیر و فراگیر زندگی بخش جان خدای حقیقی و واقعی ( نه خدای کلمه ای با نام های گوناگون در زبان های مختلف بشری که فقط در زبان و خط و فهم و عقل ناقص و محدود انسانی از موجودیت برخوردار ست و در خارج از آنها هیچگونه مصداق و مثال بیرونی ندارد ) در این دنیا برای اولین بار از پیوند و ترکیب نیمی از من های پدران و نیمی دیگر از من های مادرانشان تولید یا آفریده نمیشوند، زیرا اگر چنین باشد، آنگاه در تولید فرزندان بعدی نیم تر و نیم تر خواهند گردید و در تولید آخرین فرزند به نهایت قلت یا کوچکی خواهند رسید که این موضوع حقیقت ندارد. همچنین نفوس مجرد یا من های افراد انسانی ( منجمله نباتی و حیوانی ) بهنگام بسته شدن نطفه در رحم مادر، از بیرون در آن حلول نمیکنند و یا به بیانی دیگر از خارج به آن نمی پیوندند بلکه در آن نقطه ی بسیار ریز مکانی و بیمکانی ( هردو مطلق ) و در آن لحظه ی بسیار کوتاه زمانی و بیزمانی ( هردو مطلق ) از خواب سنگین، ژرف و شیرین برزخی ( برزخ حقیقی - علمی و متافیزیکی و نه عالم میانی تحت عنوان برزخ دین اسلام ) به بیداری میرسند و در آن لحظه عشق و زندگی برزخی - روئیایی شان در نهایت کمال ایده آل خوبی و زیبایی، اعتدال و نظم و هماهنگی با کمیت و کیفیت بهشت برین به پایان میرسد و عشق و زندگی دنیویشان بر روی یک مدار، مرتبه و یا درجه ی تکاملی آغاز میگردد و در طول زندگی کوتاه مدت دنیوی تا لحظه ی مرگ بدن همیشه بیدار خواهند بود و ریشه و علت و دلیل اصلی دیدن رویا در طی خواب های شبانه ( یا روزانه ) بیداری نفوس مجرد یا من ها می باشد بموازات خواب قوای ادراکی فهم و عقل و نه قبض یا جدائی روح از کالبد به اصطلاح مادی بطور موقت و پرسه زدن آن در عالم میانی برزخ از دیدگاه حکیم وحیانی و سراینده ی حکمت قرآنی و نه ساختاری بودن روان از دیدگاه زیگموند فروید بنیانگذار رشته روانکاوی تحلیلی.
نفوس مجرد یا من های افراد انسانی در آفرینش سرمدی، مبدئی، ازلی و اولیه بطور مطلق همزمان و همسن و در یک سن معتدل ملکوتی یا آسمانی ( به احتمال قریب به یقین یا نزدیک به حقیقت در سن چهل سالگی ) و هرکدام بصورت زوجی در نهایت کمال ایده آل خوبی و زیبایی از نفس مجرد یا من مطلق، واحد و بیکران خدای حقیقی و واقعی آفریده شده و از اصول نامیرائی و جاودانگی برخوردار گردیده اند و نه از نفس یک موجود خیالی - اوهامی تحت نام آدم ملقب به ابوالبشر.
پدیده های خود محور بینی ( اگوئسیم ) ؛ خود شیفتگی بیمارگونه ( نارزیسم ) ، احساس های حقارت یا خود کوچک بینی و برتر بینی خود و ایل و طایفه و قبیله و فوم جملگی تولیدات یا محصولات نفس مجرد یا من نمی باشند بلکه قضاوت ها و نتیجه گیری های قوای تفهمی و ادراکی فهم و عقل در حین عمل کردن بر روی داده های حواس پنجگانه، محتوای خاطرات متاثر از امیال غریزی و هوا و هوس های آرزویی ( و نه نفسانی ) .
نفس مجرد یا من بهنگام خاکسپاری یا سوزاندن جسد تثلیثی مادی - روانی - روحی بهمراه آن نه به خاک سپرده میشود و نه سوزانده میگردد و نه به خاکستر تبدیل میشود ، بلکه در لحظه ی مرگ بدن، در نفس مجرد یا من مطلق، واحد و بیکران خدای حقیقی و واقعی به خواب سنگین، ژرف و شیرین فرو میرود و به رهائی و رستگاری کامل میرسد و بموازات آن از مشاهده و تجربه عشق و زندگی رویائی بهمراه توانائی و دانائی و هنرمندی و هوشمندی و دانش کامل با کمیت و کیفیت بهشت برخوردار میگردد و آنهم نه تا وقت رسیدن به معاد و برپائی قیامت کبری و فصل برداشت محصول در آخرت بلکه هربار تا لحظه ی بسته شدن مجدد نطفه در رحم مادر و بیداری و تولد دوباره ( همیشه حدود نُه ماه بعد ) در همین دنیا و در بطن و بهمراه آن در مداری برتر و کمال یافته تر از قبل.