جهاد اکبر

[ویکی فقه] جهاد اکبر همان جهاد نفس است. از این عنوان به مناسبت در باب جهاد سخن گفته ‏اند.
معنی جهاد اکبر مبارزه با نفس امّاره است.
جهاد اکبر، مقابل جهاد اصغر (جهاد با دشمن بیرونی) عبارت است از ستیز و مخالفت با نفس و خواهشهای آن- که انسان را وادار به مخالفت با خداوند متعال و سرپیچی از دستورهای او می‏کند- به ترک شهوتهای شیطانی و گردن نهادن به دستورهای خداوند متعال و پیراستن نفس از صفات ناشایست و آراستن آن به صفات نیکو.
عنوان یاد شده برگرفته از روایتی از رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله است که به گروهی از اصحاب که از نبرد با دشمن باز می‏گشتند، فرمود: مرحبا به قومی که جهاد اصغر را به انجام رسانده‏اند، و جهاد اکبر بر ایشان باقی است. گفتند: ای پیامبر خدا، جهاد اکبر چیست؟ فرمود جهاد با نفس.
احکام جهاد اکبر
پیروی از نفس امّاره به ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حرام و مخالفت با آن به انجام دادن واجبات و اجتناب از محرمات، واجب است.

[ویکی اهل البیت] جهاد اکبر، مقابل جهاد اصغر (جهاد با دشمن بیرونی) عبارت است از ستیز و مخالفت با هوای نفس، یعنی مخالفت با آن دسته از خواهشهای نفس که انسان را وادار به مخالفت با خداوند متعال و سرپیچی از دستورهای او می کند.
هدف از این جهاد ترک شهوت های شیطانی و گردن نهادن به دستورهای خداوند متعال و پیراستن نفس از صفات ناشایست و آراستن آن به صفات نیکو است.
عنوان یاد شده برگرفته از روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله است که به گروهی از اصحاب که از نبرد با دشمن بازمی گشتند، فرمود: مرحبا به قومی که جهاد اصغر را به انجام رسانده اند و جهاد اکبر برایشان باقی است. گفتند: ای پیامبر خدا، جهاد اکبر چیست؟ فرمود: جهاد با نفس.
جهاد بر سه گونه است: 1- جنگ و مجاهده برای راندن و دفع دشمن آشکار. 2- جهاد با شیطان و اهریمن. 3- جهاد در مجاهده با نفس.
«جهاد» به معنای بذل جهد و کوشش در دفع دشمن است و بیشتر بر مدافعه به جنگ اطلاق می شود و لیکن گاهی در معنای دشمن توسعه داده می شود تا جائی که هر چیزی که توقع شر از او می رود را شامل می شود مانند شیطان که آدمی را گمراه می سازد و نفس اماره که به بدیها امر می کند و امثال اینها. در نتیجه جهاد شامل مخالفت با نفس در خواسته هایش و خودداری از اطاعت شیطان در وسوسه هایش می شود و رسول خدا (ص) مخالفت با نفس را « جهاد اکبر » نامیده است.
علمای اخلاق برای نفس (احساسات و غرائز و عواطف آدمی) سه مرحله قائلند که در قرآن مجید به آنها اشاره شده است.
1.نفس مطمئنه مرحله ای است که پس از تصفیه و تهذیب و تربیت کامل، انسان به مرحله ای می رسد که غرائز سرکش در برابر او رام می شوند و سپر می اندازند، و توانایی پیکار با عقل و ایمان در خود نمی بینند چرا که عقل و ایمان آن قدر نیرومند شده اند که غرائز نفسانی در برابر آن توانایی چندانی ندارد. این همان مرحله آرامش و سکینه است، آرامش که بر اقیانوسهای بزرگ حکومت می کند، اقیانوسهایی که حتی در برابر سخت ترین طوفانها چین و شکن بر صورت خودنمایان نمی سازند. این مقام انبیاء و اولیا و پیروان راستین آنها است، آنهایی که در مکتب مردان خدا درس ایمان و تقوا آموختند و سالها به تهذیب نفس پرداخته و جهاد اکبر را به مرحله نهایی رسانده اند.آیات پایانی سوره فجر این موضوع را مطرح می کند:

[ویکی نور] جهاد اکبر یا مبارزه با نفس ، اثر امام خمینی (ره)، به زبان فارسی است.
کتاب، دارای باب بندی و فصل بندی خاصی نیست، بلکه مباحثی ارزشمند در ذیل عناوینی کلی، با زبانی ساده بیان شده است. مباحث مزبور، تقریر بیانات و رهنمودهای امام خمینی (ره) در نجف اشرف است که توسط سید حمید روحانی تقریر و تنظیم گردیده است.
درباره محتوا و ویژگی های این اثر، توجه به نکات زیر مفید است:
در پانوشت ها منابع روایات همراه با ترجمه فارسی و متن کامل روایت، همچنین تکمیل آیاتی که در متن آمده همراه با ترجمه و آدرس آیات و توضیحات مفید دیگری آورده شده است.
کتاب در قطع رقعی با جلد شمیز، در 71 صفحه به چاپ رسیده و فاقد فهرست است و عناوین بحث ها در داخل کروشه آمده است.

[ویکی فقه] جهاد اکبر (کتاب). کتاب جهاد اکبر یا مبارزه با نفس اثر گرانقدر امام خمینی رحمة الله علیه در موضوع سیر و سلوک و عبادت و معرفت است.
کتاب جهاد اکبر تقریر بیانات و رهنمودهای امام خمینی رحمة الله علیه در نجف اشرف است که توسط حجت الاسلام و المسلمین سید حمید روحانی تقریر و تنظیم گردیده است، ایشان خود در این باره می گوید: امام خمینی در سال هایی که در نجف اشرف در حال تبعید به سر می بردند از رسالت مقدس سازندگی، غفلت نورزیده و در فرصت های مناسب به پند و اندرز دانش پژوهان روحانی پرداخته، با سخنان سازنده و بیدار کننده خویش جامعه روحانیت را به خودسازی ، تقویت قوای روحانی و مبارزه با نفس دعوت می کردند. بخش هایی از بیانات شیوا و سازنده ایشان در زمینه ی مسائل اخلاقی که در فرصت های مناسب در نجف اشرف ایراد کرده است به وسیله نگارنده؛ سید حمید روحانی جمع آوری و به اسم «مبارزه با نفس یا جهاد اکبر» چاپ و در دسترس عموم قرار گرفته است.
عناوین کتاب
عناوین کتاب عبارتنداز: سفارش به حوزه های علمیه - سفارش به طلاب - اهمیت تهذیب و تزکیه نفس - عنایات الهی- نکاتی از مناجات شعبانیه - حجاب های انسان - علم و ایمان - قدم اول در تهذیب - هشدار دیگر.
نسخه شناسی
کتاب حاضر بارها چاپ شده است و در سال ۱۳۷۲ توسط مؤسسه ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمة الله علیه بازنگری و همراه با نوشته های توضیحی مجددا به چاپ رسیده است.در پانوشت ها منابع روایات همراه با ترجمه فارسی و متن کامل روایت، همچنین تکمیل آیاتی که در متن آمده همراه با ترجمه و آدرس آیات و توضیحات مفید دیگری آورده شده است.در بخش پایانی کتاب نیز نکات برجسته تحت عنوان «فرازهای برگزیده» به خواننده ارائه شده است. کتاب در قطع رقعی با جلد شمیز در ۷۱ صفحه به چاپ رسیده و فاقد فهرست است و عناوین بحث ها در داخل کروشه آمده است. مخاطب کتاب، بیشتر طلاب و روحانیون هستند اما مطالب ساده و روان و در عین حال عمیق کتاب می تواند مورد استفاده ی تمام افرادی باشد که در مسیر خودسازی و مبارزه با نفس گام برمی دارند.

تألیف محمدحسین خان جالندهری، نخستین رمان فارسی تألیف شده در افغانستان. این داستان دربارۀ پیکار افغانستان با انگلیسی هاست. نگارش آن هم زمان با آغاز استقلال افغانستان در ۱۲۹۸ق، به پایان رسید و به نشر سپرده شد. نویسنده در این داستان، واقعیت های تاریخی را به شیوۀ افسانه روایت کرده است. جهاد اکبر ویژگی های حکایت های کهن و داستان های نوین را باهم دارد. زبان آن روان و گاه طنزآمیز است و گفت وگوها عامیانه و گاه با لهجۀ بومی است.