جنگ داخلی تاجیکستان ( به فارسی تاجیکی: Ҷанги шаҳрвандии Тоҷикистон :جنگ شهروندی تاجیکستان ) جنگی بود که از خرداد سال ۱۹۹۲ توسط گروه هایی از غرم و ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی به مخالفت دولت امامعلی رحمان که منطقه های کولاب و خجند را در دست داشت، برخاستند. مخالفان چندی بعد خود را اپوزیسیون متحد تاجیک نامیدند.
با وجود «جنگ داخلی» بودن این جنگ امروزه هر دو طرف، آن را «جنگ تحمیلی» می خوانند اما هیچ یک نامی از «تحمیل گران» نمی برند. [ ۶]
این جنگ در ژوئن ۱۹۹۷ با میانجی گری بسیاری از کشورها از جمله ایران با امضای پیمان صلح به پایان رسید. اما ضمانت های اجرایی طرف ها، سازمان ها و کشورهای بانفوذ در صلح کارساز واقع نشدند زیرا در پیمان صلح، سازوکار و وسایل اجرای ضمانت ها پیش بینی نشده بودند. در نتیجه، دولت امامعلی رحمان به حذف همه مخالفان خود در دوران پس از جنگ پرداخت. [ ۶]
در آستانه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بین سال های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۱ جنبش ملی آزادی خواهی تاجیکان به سرعت در حال شکل گیری بود. ویژگی این جنبش در این بود که استقلال خواهان و روشنفکران ملی گرا ( لیبرال دموکرات های طرفدار رستاخیز ملی ) و مذهبیون اسلامی ( حزب نهضت اسلامی تاجیکستان ) همگی در یک سنگر در برابر جمهوری سوسیالیستی تاجیکستان شوروی قرار گرفتند. [ ۶]
حکومت کمونیستی تاجیکستان در جنوب کشور که فقیر و شمال صنعتی ( که بر سر قدرت بود ) پشتیبانی مردمی پر قدرتی داشت. اما مرکز و شرق کشور در اختیار ملی گرایان و مذهبیون بود. [ ۶]
حکومت کمونیستی تاجیکستان شوروی که همیشه در شعار و عمل پیرو جمهوری شوروی فدراتیو سوسیالیستی روسیه بود، تجربه تصمیم گیری سیاسی مستقل را نداشت؛ بنابراین توانایی تصمیم گیری مناسب در برابر موج اعتراضات را نداشت؛ بنابراین تحت فشار گروه های مخالف، «قانون زبان» ( ۱۹۸۹ ) و برشمردن دوباره زبان فارسی به عنوان زبان رسمی تاجیکستان و «اعلامیه حاکمیت تاجیکستان» ( ۱۹۹۰ ) را تصویب کرد. [ ۶]
این مصوبه ها مشکل را حل نکردند؛ زیرا هیچ یک از طرف ها دانش سیاسی کافی نداشته و طرف دیگر را به دید دشمن می نگریستند؛ بنابراین گذشت و مصالحه در دستور کار نبود. از سوی دیگر هریک از طرفین در پی تأمین منافع مادی خود بودند. [ ۶]
با ادامه درگیری ها طرفداران دو موافقان و مخالفان دولت به خیابان ها و میدان ها سرریز شد. در ماه آوریل ۱۹۹۲ حاجی اکبر توره جان زاده، رئیس اداره مفتیات تاجیکستان به جرگه مخالفان دولت پیوست. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبا وجود «جنگ داخلی» بودن این جنگ امروزه هر دو طرف، آن را «جنگ تحمیلی» می خوانند اما هیچ یک نامی از «تحمیل گران» نمی برند. [ ۶]
این جنگ در ژوئن ۱۹۹۷ با میانجی گری بسیاری از کشورها از جمله ایران با امضای پیمان صلح به پایان رسید. اما ضمانت های اجرایی طرف ها، سازمان ها و کشورهای بانفوذ در صلح کارساز واقع نشدند زیرا در پیمان صلح، سازوکار و وسایل اجرای ضمانت ها پیش بینی نشده بودند. در نتیجه، دولت امامعلی رحمان به حذف همه مخالفان خود در دوران پس از جنگ پرداخت. [ ۶]
در آستانه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بین سال های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۱ جنبش ملی آزادی خواهی تاجیکان به سرعت در حال شکل گیری بود. ویژگی این جنبش در این بود که استقلال خواهان و روشنفکران ملی گرا ( لیبرال دموکرات های طرفدار رستاخیز ملی ) و مذهبیون اسلامی ( حزب نهضت اسلامی تاجیکستان ) همگی در یک سنگر در برابر جمهوری سوسیالیستی تاجیکستان شوروی قرار گرفتند. [ ۶]
حکومت کمونیستی تاجیکستان در جنوب کشور که فقیر و شمال صنعتی ( که بر سر قدرت بود ) پشتیبانی مردمی پر قدرتی داشت. اما مرکز و شرق کشور در اختیار ملی گرایان و مذهبیون بود. [ ۶]
حکومت کمونیستی تاجیکستان شوروی که همیشه در شعار و عمل پیرو جمهوری شوروی فدراتیو سوسیالیستی روسیه بود، تجربه تصمیم گیری سیاسی مستقل را نداشت؛ بنابراین توانایی تصمیم گیری مناسب در برابر موج اعتراضات را نداشت؛ بنابراین تحت فشار گروه های مخالف، «قانون زبان» ( ۱۹۸۹ ) و برشمردن دوباره زبان فارسی به عنوان زبان رسمی تاجیکستان و «اعلامیه حاکمیت تاجیکستان» ( ۱۹۹۰ ) را تصویب کرد. [ ۶]
این مصوبه ها مشکل را حل نکردند؛ زیرا هیچ یک از طرف ها دانش سیاسی کافی نداشته و طرف دیگر را به دید دشمن می نگریستند؛ بنابراین گذشت و مصالحه در دستور کار نبود. از سوی دیگر هریک از طرفین در پی تأمین منافع مادی خود بودند. [ ۶]
با ادامه درگیری ها طرفداران دو موافقان و مخالفان دولت به خیابان ها و میدان ها سرریز شد. در ماه آوریل ۱۹۹۲ حاجی اکبر توره جان زاده، رئیس اداره مفتیات تاجیکستان به جرگه مخالفان دولت پیوست. [ ۶]
wiki: جنگ داخلی تاجیکستان