جنبش حمالیه

[ویکی فقه] حَمالیّه، جنبشی سیاسی و دینی در غرب افریقا منشعب از تِجانیه است.
حمالیّه، جنبشی اسلامی در افریقا که پس از شریف حَمالّاه به این نام خوانده شد، و نخستین نویسندگان فرانسوی نیز آن را به این گونه نوشته اند؛ برخی دیگر آن را به صورت حَمااللّه یا حَمَلَه ثبت کرده اند. پیروان وی خود را اِخوان می خوانند و به عنوان حَمالّیّین نیز شناخته می شوند. خالفان تجانیه ای ایشان، آنان را به زبان تُکُلُری، ساپو اِ گو (یازده دانه ای) می خوانند و آنان را بدعت گذار می دانند.
تاریخ شکل گرفتن
این آیین در اوایل سده چهاردهم/ آغاز سده بیستم در مالی شکل گرفت، البته نه به عنوان انجمن اخوت جدید، بلکه به مثابه تلاشی برای اصلاح تعلیمات تجانیه، به ویژه در مورد قرائت دعای جوهرة الکمال؛ به باور حمالیان این دعا، همان گونه که در وِردِ تِجانی مشخص شده است، باید فقط یازده بار نه دوازده مرتبه خوانده شود.
بنیانگذار
بنیان گذار این جنبش شیخ سیدی محمد بن عبداللّه، مشهور به شریف الاَخضَر، از اهالی شهر توات بود. گفته شده که وی ورد تجانی را از طاهر بن ابوطَیّب (تهار بن بو تََیِب)، وکیل زاویه تجانی در تِلِمسان الجزایر ، گرفته است. او در ۱۳۲۲/ ۱۹۰۴ در نیورو اقامت گزید و تصمیم گرفت طریقت تجانیه را به خلوص اولیه آن بازگرداند؛ او موجب شد تا تسبیح یازده دانه پذیرفته شود، اما در ۱۳۲۷/۱۹۰۹ درگذشت و به رغم کمک برخی بازرگانان ولوف در نیورو، نتوانست آیینش را رواج دهد. مرید وی، شریف اَمَدو (احمد) حَمااللّه حیدره، متولد ۱۳۰۳/ ۱۸۸۶ که هنگام مرگ استادش ۲۴ سال داشت، این آموزه را با موفقیت بیشتری رواج داد. حمااللّه به قبیله اهل سیدی شریف از تِشِت تعلق داشت.
والدین
...