[ویکی فقه] جمهرة اشعار العرب. جَمْهَرَة اَشعارِالْعرب ، از مهم ترین و کهن ترین مجموعه های شعر عربی در سده های نخستین اسلامی ، گردآورده ابوزید محمدبن ابی خَطّاب قُرَشی است.
از تاریخ زندگانی ابوزید اطلاع موثقی در دست نیست .برخی سال وفات او را ۱۷۰ ذکر کرده اند. بُستانی او را معاصر دوره نخست عباسی (۱۳۲ـ۲۳۳) دانسته و به گفته برخی ، او در سده سوم یا چهارم می زیسته است .مصطفی جواد، با استناد به اینکه در جمهرة اشعارالعرب از دیوان الادب اثر اسحاق بن ابراهیم فارابی (متوفی ح۳۷۰) و الصحاح اثر جوهری (متوفی ۳۹۸) مطالبی نقل شده است ، دوره زندگی ابوزید را سده پنجم دانسته است ، ولی برخی احتمال داده اند که نام این کتاب ها در حاشیه بوده است و بعد ها ناسخان آن ها را وارد متن جمهره کرده اند.تحقیق در این مسئله مستلزم توجه به اِسنادهای ابوزید قرشی در متن کتاب است .وی در یک جا با یک واسطه ، ابن اعرابی (متوفی ۲۳۱) و در جای دیگر، با دو واسطه ، هَیثَم بن عَدی (متوفی ۲۰۶) را در سلسله اِسنادهای خود آورده و نیز، با دو واسطه ، از ابوعُبَیده (متوفی ۲۰۹) و اَصْمَعی (متوفی ۲۱۶) مطالبی ذکر کرده است . بنابراین ، بعید نیست که جمهرة در اواخر سده سوم تألیف شده باشد. برخی محققان معاصر نیز از این تاریخ یاد کرده اند. نکته دیگر آنکه بسیاری از اِسنادهای جمهرة از شخصی به نام مُفَضَّل است که غیر از مفضّل ضَبّی (متوفی ۱۶۸ یا ۱۷۰) است ، زیرا ابوزید قرشی در جمهرة (ص ۳۰) نام کامل او را چنین آورده است : ابوعبداللّه مفضّل بن عبداللّه مُحَبِّری ، یا مُجَبَّری با توجه به راویانی که مفضّل از آن ها روایت نقل کرده است ، می توان مفضّل را از رجال سده سوم و اوایل سده چهارم دانست . بروکلمان و سزگین مفضّل را ابن مُجَبَّر و از نسل عمربن خطّاب معرفی کرده اند.برخی نیز، به اشتباه ، این مفضّل را با مفضّل ضبّی یکی دانسته و ازاین رو، تاریخ زندگی ابوزید قرشی را نیمه دوم سده دوم دانسته اند. در نسخه ای از جمهرة، که در ۶۸۳ کتابت شده است ، نام محمدبن ایوب عزیزی عُمَری به عنوان مؤلف و شارح آمده که شخصی گمنام است و در دیگر نسخه ها چنین نامی نیامده است ابن رَشیق قَیروانی (متوفی ۴۵۶)، نخستین کسی است که نام جمهرة را آورده و مؤلف آن را محمدبن ابی خطّاب معرفی کرده است به پیروی از ابن رشیق ، سیوطی (متوفی ۹۱۱) در المُزهِر و عبدالقادر بغدادی (متوفی ۱۰۹۳) در خِزانة الادب نیز نام جمهرة و مؤلف آن را آورده اند.
از تاریخ زندگانی ابوزید اطلاع موثقی در دست نیست .برخی سال وفات او را ۱۷۰ ذکر کرده اند. بُستانی او را معاصر دوره نخست عباسی (۱۳۲ـ۲۳۳) دانسته و به گفته برخی ، او در سده سوم یا چهارم می زیسته است .مصطفی جواد، با استناد به اینکه در جمهرة اشعارالعرب از دیوان الادب اثر اسحاق بن ابراهیم فارابی (متوفی ح۳۷۰) و الصحاح اثر جوهری (متوفی ۳۹۸) مطالبی نقل شده است ، دوره زندگی ابوزید را سده پنجم دانسته است ، ولی برخی احتمال داده اند که نام این کتاب ها در حاشیه بوده است و بعد ها ناسخان آن ها را وارد متن جمهره کرده اند.تحقیق در این مسئله مستلزم توجه به اِسنادهای ابوزید قرشی در متن کتاب است .وی در یک جا با یک واسطه ، ابن اعرابی (متوفی ۲۳۱) و در جای دیگر، با دو واسطه ، هَیثَم بن عَدی (متوفی ۲۰۶) را در سلسله اِسنادهای خود آورده و نیز، با دو واسطه ، از ابوعُبَیده (متوفی ۲۰۹) و اَصْمَعی (متوفی ۲۱۶) مطالبی ذکر کرده است . بنابراین ، بعید نیست که جمهرة در اواخر سده سوم تألیف شده باشد. برخی محققان معاصر نیز از این تاریخ یاد کرده اند. نکته دیگر آنکه بسیاری از اِسنادهای جمهرة از شخصی به نام مُفَضَّل است که غیر از مفضّل ضَبّی (متوفی ۱۶۸ یا ۱۷۰) است ، زیرا ابوزید قرشی در جمهرة (ص ۳۰) نام کامل او را چنین آورده است : ابوعبداللّه مفضّل بن عبداللّه مُحَبِّری ، یا مُجَبَّری با توجه به راویانی که مفضّل از آن ها روایت نقل کرده است ، می توان مفضّل را از رجال سده سوم و اوایل سده چهارم دانست . بروکلمان و سزگین مفضّل را ابن مُجَبَّر و از نسل عمربن خطّاب معرفی کرده اند.برخی نیز، به اشتباه ، این مفضّل را با مفضّل ضبّی یکی دانسته و ازاین رو، تاریخ زندگی ابوزید قرشی را نیمه دوم سده دوم دانسته اند. در نسخه ای از جمهرة، که در ۶۸۳ کتابت شده است ، نام محمدبن ایوب عزیزی عُمَری به عنوان مؤلف و شارح آمده که شخصی گمنام است و در دیگر نسخه ها چنین نامی نیامده است ابن رَشیق قَیروانی (متوفی ۴۵۶)، نخستین کسی است که نام جمهرة را آورده و مؤلف آن را محمدبن ابی خطّاب معرفی کرده است به پیروی از ابن رشیق ، سیوطی (متوفی ۹۱۱) در المُزهِر و عبدالقادر بغدادی (متوفی ۱۰۹۳) در خِزانة الادب نیز نام جمهرة و مؤلف آن را آورده اند.
[ویکی فقه] جَمْهَرَة اَشعارِالْعرب ، از مهم ترین و کهن ترین مجموعه های شعر عربی در سده های نخستین اسلامی ، گردآورده ابوزید محمدبن ابی خَطّاب قُرَشی است.
از تاریخ زندگانی ابوزید اطلاع موثقی در دست نیست .برخی سال وفات او را ۱۷۰ ذکر کرده اند. بُستانی او را معاصر دوره نخست عباسی (۱۳۲ـ۲۳۳) دانسته و به گفته برخی ، او در سده سوم یا چهارم می زیسته است .مصطفی جواد، با استناد به اینکه در جمهرة اشعارالعرب از دیوان الادب اثر اسحاق بن ابراهیم فارابی (متوفی ح۳۷۰) و الصحاح اثر جوهری (متوفی ۳۹۸) مطالبی نقل شده است ، دوره زندگی ابوزید را سده پنجم دانسته است ، ولی برخی احتمال داده اند که نام این کتاب ها در حاشیه بوده است و بعد ها ناسخان آن ها را وارد متن جمهره کرده اند.تحقیق در این مسئله مستلزم توجه به اِسنادهای ابوزید قرشی در متن کتاب است .وی در یک جا با یک واسطه ، ابن اعرابی (متوفی ۲۳۱) و در جای دیگر، با دو واسطه ، هَیثَم بن عَدی (متوفی ۲۰۶) را در سلسله اِسنادهای خود آورده و نیز، با دو واسطه ، از ابوعُبَیده (متوفی ۲۰۹) و اَصْمَعی (متوفی ۲۱۶) مطالبی ذکر کرده است . بنابراین ، بعید نیست که جمهرة در اواخر سده سوم تألیف شده باشد. برخی محققان معاصر نیز از این تاریخ یاد کرده اند. نکته دیگر آنکه بسیاری از اِسنادهای جمهرة از شخصی به نام مُفَضَّل است که غیر از مفضّل ضَبّی (متوفی ۱۶۸ یا ۱۷۰) است ، زیرا ابوزید قرشی در جمهرة (ص ۳۰) نام کامل او را چنین آورده است : ابوعبداللّه مفضّل بن عبداللّه مُحَبِّری ، یا مُجَبَّری با توجه به راویانی که مفضّل از آن ها روایت نقل کرده است ، می توان مفضّل را از رجال سده سوم و اوایل سده چهارم دانست . بروکلمان و سزگین مفضّل را ابن مُجَبَّر و از نسل عمربن خطّاب معرفی کرده اند.برخی نیز، به اشتباه ، این مفضّل را با مفضّل ضبّی یکی دانسته و ازاین رو، تاریخ زندگی ابوزید قرشی را نیمه دوم سده دوم دانسته اند. در نسخه ای از جمهرة، که در ۶۸۳ کتابت شده است ، نام محمدبن ایوب عزیزی عُمَری به عنوان مؤلف و شارح آمده که شخصی گمنام است و در دیگر نسخه ها چنین نامی نیامده است ابن رَشیق قَیروانی (متوفی ۴۵۶)، نخستین کسی است که نام جمهرة را آورده و مؤلف آن را محمدبن ابی خطّاب معرفی کرده است به پیروی از ابن رشیق ، سیوطی (متوفی ۹۱۱) در المُزهِر و عبدالقادر بغدادی (متوفی ۱۰۹۳) در خِزانة الادب نیز نام جمهرة و مؤلف آن را آورده اند.
روش تألیف
جمهرة در برگیرنده ۴۹ قصیده از ۴۹ شاعر عصر جاهلی و اسلامی است که با ترتیبی ویژه و بی نظیر تنظیم شده است .واژه جمهرة به معنای گردآوردن و انباشتن است .ابن دُرَید اَزْدی (متوفی ۳۲۱)، در مقدمه کتاب جمهرة اللغه ،
← وجه تسمیه
یکی از ویژگیهای بارز جمهرة اشعارالعرب، مقدمه مبسوط و ارزشمند آن است که چندین مبحث را دربر می گیرد.مؤلف ، نخست به بررسی و مقابله واژگان قرآن با واژگان سروده های جاهلی پرداخته و از این نظریه دفاع کرده است که همه واژگان قرآن عربی اند و برخی واژگان قرآنی که در دیگر زبان ها نیز کاربرد دارند، می ان عربی و این زبان ها مشترک هستند
← اولین شاعران
...
از تاریخ زندگانی ابوزید اطلاع موثقی در دست نیست .برخی سال وفات او را ۱۷۰ ذکر کرده اند. بُستانی او را معاصر دوره نخست عباسی (۱۳۲ـ۲۳۳) دانسته و به گفته برخی ، او در سده سوم یا چهارم می زیسته است .مصطفی جواد، با استناد به اینکه در جمهرة اشعارالعرب از دیوان الادب اثر اسحاق بن ابراهیم فارابی (متوفی ح۳۷۰) و الصحاح اثر جوهری (متوفی ۳۹۸) مطالبی نقل شده است ، دوره زندگی ابوزید را سده پنجم دانسته است ، ولی برخی احتمال داده اند که نام این کتاب ها در حاشیه بوده است و بعد ها ناسخان آن ها را وارد متن جمهره کرده اند.تحقیق در این مسئله مستلزم توجه به اِسنادهای ابوزید قرشی در متن کتاب است .وی در یک جا با یک واسطه ، ابن اعرابی (متوفی ۲۳۱) و در جای دیگر، با دو واسطه ، هَیثَم بن عَدی (متوفی ۲۰۶) را در سلسله اِسنادهای خود آورده و نیز، با دو واسطه ، از ابوعُبَیده (متوفی ۲۰۹) و اَصْمَعی (متوفی ۲۱۶) مطالبی ذکر کرده است . بنابراین ، بعید نیست که جمهرة در اواخر سده سوم تألیف شده باشد. برخی محققان معاصر نیز از این تاریخ یاد کرده اند. نکته دیگر آنکه بسیاری از اِسنادهای جمهرة از شخصی به نام مُفَضَّل است که غیر از مفضّل ضَبّی (متوفی ۱۶۸ یا ۱۷۰) است ، زیرا ابوزید قرشی در جمهرة (ص ۳۰) نام کامل او را چنین آورده است : ابوعبداللّه مفضّل بن عبداللّه مُحَبِّری ، یا مُجَبَّری با توجه به راویانی که مفضّل از آن ها روایت نقل کرده است ، می توان مفضّل را از رجال سده سوم و اوایل سده چهارم دانست . بروکلمان و سزگین مفضّل را ابن مُجَبَّر و از نسل عمربن خطّاب معرفی کرده اند.برخی نیز، به اشتباه ، این مفضّل را با مفضّل ضبّی یکی دانسته و ازاین رو، تاریخ زندگی ابوزید قرشی را نیمه دوم سده دوم دانسته اند. در نسخه ای از جمهرة، که در ۶۸۳ کتابت شده است ، نام محمدبن ایوب عزیزی عُمَری به عنوان مؤلف و شارح آمده که شخصی گمنام است و در دیگر نسخه ها چنین نامی نیامده است ابن رَشیق قَیروانی (متوفی ۴۵۶)، نخستین کسی است که نام جمهرة را آورده و مؤلف آن را محمدبن ابی خطّاب معرفی کرده است به پیروی از ابن رشیق ، سیوطی (متوفی ۹۱۱) در المُزهِر و عبدالقادر بغدادی (متوفی ۱۰۹۳) در خِزانة الادب نیز نام جمهرة و مؤلف آن را آورده اند.
روش تألیف
جمهرة در برگیرنده ۴۹ قصیده از ۴۹ شاعر عصر جاهلی و اسلامی است که با ترتیبی ویژه و بی نظیر تنظیم شده است .واژه جمهرة به معنای گردآوردن و انباشتن است .ابن دُرَید اَزْدی (متوفی ۳۲۱)، در مقدمه کتاب جمهرة اللغه ،
← وجه تسمیه
یکی از ویژگیهای بارز جمهرة اشعارالعرب، مقدمه مبسوط و ارزشمند آن است که چندین مبحث را دربر می گیرد.مؤلف ، نخست به بررسی و مقابله واژگان قرآن با واژگان سروده های جاهلی پرداخته و از این نظریه دفاع کرده است که همه واژگان قرآن عربی اند و برخی واژگان قرآنی که در دیگر زبان ها نیز کاربرد دارند، می ان عربی و این زبان ها مشترک هستند
← اولین شاعران
...
wikifeqh: جمهرة_اشعارالعرب
[ویکی نور] جمهرة اشعار العرب تألیف ابی زید محمد بن ابی خطاب قرشی (متوفای 170ق) به زبان عربی است. موضوع کتاب بررسی اشعار عرب جاهلی است که توسط علی فاعور شرح شده است.
کتاب، شامل دو مقدمه از شارح و مؤلف، و هشت بخش است.
متن کتاب که شامل اشعار شعرای عرب است در بالای صفحه آورده شده است و توضیح و شرح ابیات به قلم محقق کتاب علی فاعور در قسمت پایین صفحه ذکر شده است.
کتاب، با دو مقدمه آغاز می گردد. مقدمه اول از محقق کتاب است که در این مقدمه ابتدا پیرامون کلمه معنای لغوی «جمهره» بحث کرده و آن را گره ای که نیاز به گشودن دارد معنا می کند. سپس چنین نتیجه می گیرد که موضوع کتاب بررسی مجموعه طبقات اشعار عرب در زمان جاهیلت و زمان نزول اسلام است.
وی سپس هفت طبقه از شعرای عرب و علت نامگذاری طبقات و اسامی شعرای هر طبقه را بیان می کند.
کتاب، شامل دو مقدمه از شارح و مؤلف، و هشت بخش است.
متن کتاب که شامل اشعار شعرای عرب است در بالای صفحه آورده شده است و توضیح و شرح ابیات به قلم محقق کتاب علی فاعور در قسمت پایین صفحه ذکر شده است.
کتاب، با دو مقدمه آغاز می گردد. مقدمه اول از محقق کتاب است که در این مقدمه ابتدا پیرامون کلمه معنای لغوی «جمهره» بحث کرده و آن را گره ای که نیاز به گشودن دارد معنا می کند. سپس چنین نتیجه می گیرد که موضوع کتاب بررسی مجموعه طبقات اشعار عرب در زمان جاهیلت و زمان نزول اسلام است.
وی سپس هفت طبقه از شعرای عرب و علت نامگذاری طبقات و اسامی شعرای هر طبقه را بیان می کند.
wikinoor: جمهرة_أشعار_العرب