جمنا

جمنا (رود). جَمُنا[ ۲] [ ۱] ( یا آوانویسی شده از روی انگلیسی به صورت یامونا؛ Yamuna ) [ ۳] ( به هندی: यमुना، به اردو: جمنا، به بنگالی: যমুনা ) ، رودی مقدس برای هندوها[ ۴] در شمال هندوستان است که از کوه های هیمالیا سرچشمه گرفته و با جریان یافتن عمدتاً به سمت جنوب شرقی در الله آباد به رود گنگ می پیوندد. [ ۵] این رود یکی از بزرگ ترین شاخه های رود گنگ است. رود جمنا غالباً در هیبت یمی، دختر خورشید و خواهر دوقلوی یما، خدای مرگ تجسم می شود. [ ۴]
رود جمنا، رودی به طول تقریبی ۱۳۷۰[ ۱] یا ۱۳۷۶[ ۲] کیلومتر است. این رود که یکی از رودهای مهم شمال هند به ویژه در ایالت های اوتاراکند و اوتار پرادش به شمار می رود، درعین حال یکی از مقدس ترین رودهای این کشور است. [ ۲] این رود از دامنه های کوه باندارپونچ در هیمالیا در نزدیکی یمنتری در اوتاراکند سرچشمه می گیرد و در کوهپایه های هیمالیا به سمت جنوب جریان می یابد. پس از گذر از دهلی و تغذیهٔ آبراه آگرا، در جنوب دهلی به سمت جنوب شرقی تغییر مسیر داده و درحالی که اینک به طور کامل در ایالت اوتار پرادش جریان دارد، از آگره، فیروزآباد و اتاوه می گذرد. [ ۲] شماری از ریزابه های جنوبی در جنوب اِتاوه به جمنا می پیوندد که از میان آن ها، رودهای چامبال، سند، بتوا و کِن بزرگ ترینشان هستند. [ ۲] رود جمنا در نزدیکی الله آباد به رود گنگ می پیوندد که محل تلاقی این دو رود، مکانی مقدس برای هندوهاست. [ ۲] [ ۱]
بناهای تاریخی بسیاری همچون تاج محل در آگرا در امتداد کرانه های جمنا ساخته شده اند. [ ۱] این رود پیش تر شریانی تجاری برای منطقه بود اما امروزه منبعی برای آبیاری ایالت های اوتار پرادش و پنجاب به شمار می رود و درعین حال، میزان آلودگی آب های آن به ویژه در ناحیهٔ دهلی، بسیار زیاد است. [ ۱] در نتیجه رود جمنا به جز فصل بارندگی موسوم به مانسون، بسیار آلوده و کم آب بوده[ ۱] و در فصل تابستان، با توجه به میزان آب برداشتی از آن توسط کانال های مختلف، به جویباری کوچک در بالادست آگرا تبدیل می شود. [ ۲]
کانال ها یا آبراه های جمنای شرقی، جمنای غربی و آگره، مهم ترین کانال های موجود در مسیر رود جمنا هستند. [ ۱]

رجوع شود به:یامونا