[ویکی شیعه] جمع بین دو نماز (در عربی جمع بین الصلاتین) خواندن بی فاصله دو نماز واجب روزانه، شامل نمازهای ظهر و عصر و نمازهای مغرب و عشاء است. طبق این مسئله فقهی، مکلف می تواند نماز های ظهر و عصر یا نمازهای مغرب و عشاء را در وقت مشترک، باهم و بی فاصله ادا کند. برای جواز جمع بین دو نماز به آیات اوقات نماز در قرآن، سنت پیامبر(ص) و سیره ائمه(ع) استناد شده است. اهل سنت به وقت مشترک دو نماز معتقد نیستند. فقهای اهل سنت، بر اساس روایات خودشان، جمع بین دو نماز را در شرایط خاص مجاز می دانند و قائل اند هر نماز وقت خاصی دارد.
جمع بین دو نماز اصطلاحی فقهی است که بر اساس آن مکلف مجاز است نمازهای ظهر و عصر یا مغرب و عشاء را در هر زمان از وقت مشترک آن به ترتیب و نزدیک به هم بخواند؛ خواه بین آنها فاصله ای نگذارد یا نماز نافله، تسبیحات و دیگر مستحبات را بجا آورد. اصطلاح جمع بین دو نماز در عربی «جمع الصلاتین» است.
در کتاب های فقهی یک باب یا بخش ـ هرچند کوچک ـ به این مسئله اختصاص داده شده است که زیرمجموعه صلاة (نماز)، طهارت (پاکی) یا حج بشمار می رود.
جمع بین دو نماز اصطلاحی فقهی است که بر اساس آن مکلف مجاز است نمازهای ظهر و عصر یا مغرب و عشاء را در هر زمان از وقت مشترک آن به ترتیب و نزدیک به هم بخواند؛ خواه بین آنها فاصله ای نگذارد یا نماز نافله، تسبیحات و دیگر مستحبات را بجا آورد. اصطلاح جمع بین دو نماز در عربی «جمع الصلاتین» است.
در کتاب های فقهی یک باب یا بخش ـ هرچند کوچک ـ به این مسئله اختصاص داده شده است که زیرمجموعه صلاة (نماز)، طهارت (پاکی) یا حج بشمار می رود.
wikishia: جمع_بین_دو_نماز
[ویکی فقه] جمع بین دو نماز (دیدگاه اهل سنت). همه مسلمانان اتفاق نظر دارند که در عرفه جمع بین دو نماز ظهر و عصر و در مزدلفه بین نماز مغرب و عشاء، جایز و مستحب است. ولی از دیدگاه اکثر مذاهب اهل سنت، جمع بین دو نماز «در حال سفر، شرایط بارانی، مریضی و عذر» جایز است. البته اقوال مذاهب اهل سنت در مواردی که ذکر شد، مختلف است.
مذاهب اهل سنت جمع بین نمازها را در سفری که معصیت نباشد، جایز می دانند؛ اما مذهب ابو حنیفه جز در روز عرفه و شب مزدلفه (در سفر حج) در بقیه موارد و شرایط جمع بین نمازها را جایز نمی دانند. ابن قدامه در کتابش اقوال مذاهب اهل سنت را در جمع بین نمازها در سفر این گونه بیان کرده است: «یجوز الجمع بین الظهر والعصر والعشائین فی وقت احداهما لثلاثة امور: السفر الطویل... فی قول اکثر اهل العلم روی ذلک عن سعد وسعید بن زید واسامة ومعاذ بن جبل وابی موسی وابن عباس وابن عمر وبه قال عکرمة والثوری ومالک والشافعی واسحق وابن المنذر وجماعة غیرهم، وقال الحسن وابن سیرین واصحاب الرای لا یجوز الجمع الا فی یوم عرفة ولیلة مزدلفة بها؛
مقدسی حنبلی، عبد الرحمن بن محمد، الشرح الکبیر علی متن المقنع، ج۲، ص۱۱۵، ناشر:دار الکتاب العربی للنشر والتوزیع بیروت.
بارانی بودن هوا نیز در نظر اهل سنت به عنوان یکی از مجوزهای جمع خواندن نمازهای که وقت مشترک دارند، محسوب می شود. سید سابق در کتاب «فقه السنة» خلاصه اقول اهل سنت را در این زمینه این گونه آورده است: «وخلاصة المذاهب فی ذلک: ان الشافعیة تجوز للمقیم الجمع بین الظهر والعصر وبین المغرب والعشاء جمع تقدیم فقط بشرط وجود المطر... وعند مالک انه یجوز جمع التقدیم فی المسجد بین المغرب والعشاء لمطر واقع او متوقع، وللطین مع الظلمة اذا کان الطین کثیرا یمنع اواسط الناس من لبس النعل، وکره الجمع بین الظهر والعصر للمطر.وعند الحنابلة یجوز الجمع بین المغرب والعشاء فقط تقدیما وتاخیرا بسبب الثلج والجلید والوحل والبرد الشدید والمطر الذی یبل الثیاب، وهذه الرخصة تختص بمن یصلی جماعة بمسجد یقصد من بعید یتاذی بالمطر فی طریقه فاما من هو بالمسجد او یصلی فی بیته جماعة او یمشی الی المسجد مستترا بشئ او کان المسجد فی باب داره فانه لا یجوز له الجمع.»
سید سابق، فقه السنة، ج۱، ص۲۹۰، ناشر:دار الکتاب العربی - بیروت – لبنان.
مریضی و عذر نیز مجوز جمع بین نمازها است. مذاهب اهل سنت در این مورد به شدت اختلاف نظر دارند. حنابله در صورت مریضی و خوف و خطر جمع را جایز دانسته و ابو حنیفه و شافعی جایز نمی دانند و لی برخی از طرفداران شافعی، حکم به جواز جمع کرده اند.سید سابق در این باره نیز می نویسد: «ذهب الامام احمد والقاضی حسین والخطابی والمتولی من الشافعیة الی جواز الجمع تقدیما وتاخیرا بعذر المرض لان المشقة فیه اشد من المطر... وتوسع الحنابلة فاجازوا الجمع تقدیما وتاخیرا لاصحاب الاعذار وللخائف....
سید سابق، فقه السنة، فقه السنة، ج۱، ص۲۹۱.
...
مذاهب اهل سنت جمع بین نمازها را در سفری که معصیت نباشد، جایز می دانند؛ اما مذهب ابو حنیفه جز در روز عرفه و شب مزدلفه (در سفر حج) در بقیه موارد و شرایط جمع بین نمازها را جایز نمی دانند. ابن قدامه در کتابش اقوال مذاهب اهل سنت را در جمع بین نمازها در سفر این گونه بیان کرده است: «یجوز الجمع بین الظهر والعصر والعشائین فی وقت احداهما لثلاثة امور: السفر الطویل... فی قول اکثر اهل العلم روی ذلک عن سعد وسعید بن زید واسامة ومعاذ بن جبل وابی موسی وابن عباس وابن عمر وبه قال عکرمة والثوری ومالک والشافعی واسحق وابن المنذر وجماعة غیرهم، وقال الحسن وابن سیرین واصحاب الرای لا یجوز الجمع الا فی یوم عرفة ولیلة مزدلفة بها؛
مقدسی حنبلی، عبد الرحمن بن محمد، الشرح الکبیر علی متن المقنع، ج۲، ص۱۱۵، ناشر:دار الکتاب العربی للنشر والتوزیع بیروت.
بارانی بودن هوا نیز در نظر اهل سنت به عنوان یکی از مجوزهای جمع خواندن نمازهای که وقت مشترک دارند، محسوب می شود. سید سابق در کتاب «فقه السنة» خلاصه اقول اهل سنت را در این زمینه این گونه آورده است: «وخلاصة المذاهب فی ذلک: ان الشافعیة تجوز للمقیم الجمع بین الظهر والعصر وبین المغرب والعشاء جمع تقدیم فقط بشرط وجود المطر... وعند مالک انه یجوز جمع التقدیم فی المسجد بین المغرب والعشاء لمطر واقع او متوقع، وللطین مع الظلمة اذا کان الطین کثیرا یمنع اواسط الناس من لبس النعل، وکره الجمع بین الظهر والعصر للمطر.وعند الحنابلة یجوز الجمع بین المغرب والعشاء فقط تقدیما وتاخیرا بسبب الثلج والجلید والوحل والبرد الشدید والمطر الذی یبل الثیاب، وهذه الرخصة تختص بمن یصلی جماعة بمسجد یقصد من بعید یتاذی بالمطر فی طریقه فاما من هو بالمسجد او یصلی فی بیته جماعة او یمشی الی المسجد مستترا بشئ او کان المسجد فی باب داره فانه لا یجوز له الجمع.»
سید سابق، فقه السنة، ج۱، ص۲۹۰، ناشر:دار الکتاب العربی - بیروت – لبنان.
مریضی و عذر نیز مجوز جمع بین نمازها است. مذاهب اهل سنت در این مورد به شدت اختلاف نظر دارند. حنابله در صورت مریضی و خوف و خطر جمع را جایز دانسته و ابو حنیفه و شافعی جایز نمی دانند و لی برخی از طرفداران شافعی، حکم به جواز جمع کرده اند.سید سابق در این باره نیز می نویسد: «ذهب الامام احمد والقاضی حسین والخطابی والمتولی من الشافعیة الی جواز الجمع تقدیما وتاخیرا بعذر المرض لان المشقة فیه اشد من المطر... وتوسع الحنابلة فاجازوا الجمع تقدیما وتاخیرا لاصحاب الاعذار وللخائف....
سید سابق، فقه السنة، فقه السنة، ج۱، ص۲۹۱.
...
wikifeqh: جمع_بین_دو_نماز_(دیدگاه_اهل سنت)
[ویکی فقه] جمع بین دو نماز (دیدگاه شیعه). طبق مذهب امامیه جمع بین نمازهای (ظهر و عصر، مغرب و عشاء) مطلقاً در هر شرایطی (در وطن و یا در مسافرت، مریضی و سلامتی، با عذر و بدون عذر، شرایط بارانی و غیر بارانی) جایز است.
همه مسلمانان اتفاق نظر دارند که در عرفه جمع بین دو نماز ظهر و عصر و در مزدلفه بین نماز مغرب و عشاء، جایز و مستحب است. چنانچه جعفر سبحانی می نویسد:«فجمیع الفقهاء یجوزون الجمع بین الصلاتین: الظهر والعصر فی عرفة والمغرب والعشاء فی المزدلفة؛
سبحانی، جعفر، العقیدة الاسلامیة علی ضوء مدرسة اهل البیت، ص۳۴۰، تحقیق:نقل الی العربیة:جعفر الهادی، ناشر:مؤسسة الامام الصادق، چاپخانه:اعتماد – قم، چاپ:الاولی، سال چاپ:۱۴۱۹ - ۱۹۹۸ م.
روایاتی که در استحباب جدا خواندن بین این نمازها وارد شده، مفید این نکته هستند که در وقت مشترک، نافله های این نمازها انجام شود و اگر نافله انجام نشود جمع صدق می کند؛ دو روایت بر اثبات این مطلب، مورد استناد فقهاء واقع شده است:روایت اول:«مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَیْفٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَکِیمٍ عَنْ اَبِی الْحَسَنِ (علیه السّلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ اِذَا جَمَعْتَ بَیْنَ الصَّلَاتَیْنِ فَلَا تَطَوَّعْ بَیْنَهُمَا؛
کلینی، محمد بن یعقوب، الاصول من الکافی، ج۳، ص۲۸۷، ح۳.
طبق روایات شیعه، جمع بین دو نماز در حال سفر و موقعی که انسان عذر دارد، جایز است و در این مطلب جای تردیدی نیست، اما در مواقعی که عذر هم نباشد، جمع بین دو نماز جایز است. روایات شیعه در این موضوع به چند دسته تقسیم می شود:
← روایات مربوط به سیره پیامبر
...
همه مسلمانان اتفاق نظر دارند که در عرفه جمع بین دو نماز ظهر و عصر و در مزدلفه بین نماز مغرب و عشاء، جایز و مستحب است. چنانچه جعفر سبحانی می نویسد:«فجمیع الفقهاء یجوزون الجمع بین الصلاتین: الظهر والعصر فی عرفة والمغرب والعشاء فی المزدلفة؛
سبحانی، جعفر، العقیدة الاسلامیة علی ضوء مدرسة اهل البیت، ص۳۴۰، تحقیق:نقل الی العربیة:جعفر الهادی، ناشر:مؤسسة الامام الصادق، چاپخانه:اعتماد – قم، چاپ:الاولی، سال چاپ:۱۴۱۹ - ۱۹۹۸ م.
روایاتی که در استحباب جدا خواندن بین این نمازها وارد شده، مفید این نکته هستند که در وقت مشترک، نافله های این نمازها انجام شود و اگر نافله انجام نشود جمع صدق می کند؛ دو روایت بر اثبات این مطلب، مورد استناد فقهاء واقع شده است:روایت اول:«مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَیْفٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَکِیمٍ عَنْ اَبِی الْحَسَنِ (علیه السّلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ اِذَا جَمَعْتَ بَیْنَ الصَّلَاتَیْنِ فَلَا تَطَوَّعْ بَیْنَهُمَا؛
کلینی، محمد بن یعقوب، الاصول من الکافی، ج۳، ص۲۸۷، ح۳.
طبق روایات شیعه، جمع بین دو نماز در حال سفر و موقعی که انسان عذر دارد، جایز است و در این مطلب جای تردیدی نیست، اما در مواقعی که عذر هم نباشد، جمع بین دو نماز جایز است. روایات شیعه در این موضوع به چند دسته تقسیم می شود:
← روایات مربوط به سیره پیامبر
...
wikifeqh: جمع_بین_دو_نماز_(دیدگاه_شیعه)
[ویکی فقه] جمع بین دو نماز (دیدگاه فریقین). یکی از مسایل اختلافی میان شیعه و اهل سنت، جمع و جدا خواندن نمازهایی است که وقت مشترک دارند؛ همانند نمازهای ظهر و عصر، مغرب و عشاء.این موضوع در دو بخش، ابتدا از دیدگاه شیعه و سپس اهل سنت بررسی می شود.
همه مسلمانان اتفاق نظر دارند که در عرفه جمع بین دو نماز ظهر و عصر و در مزدلفه بین نماز مغرب و عشاء، جایز و مستحب است. چنانچه جعفر سبحانی می نویسد:«فجمیع الفقهاء یجوزون الجمع بین الصلاتین: الظهر والعصر فی عرفة والمغرب والعشاء فی المزدلفة؛
سبحانی، جعفر، العقیدة الاسلامیة علی ضوء مدرسة اهل البیت، ص۳۴۰، تحقیق:نقل الی العربیة:جعفر الهادی، ناشر:مؤسسة الامام الصادق، چاپخانه:اعتماد – قم، چاپ:الاولی، سال چاپ:۱۴۱۹ - ۱۹۹۸ م.
از دیدگاه اکثر مذاهب اهل سنت، جمع بین دو نماز «در حال سفر، شرایط بارانی، مریضی و عذر» جایز است.اقوال مذاهب آنها در مواردی که ذکر شد، مختلف است و در این جا به صورت مختصر به ذکر آنها می پردازیم:
← جمع بین نمازها در سفر
از مجموع این روایات استفاه می شود که:۱. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بین نمازها در حالی که مسافر نبوده، مریضی، خوف و خطر وباران هم نبوده، جمع می کرده است و این دلیل است که جمع بین نمازها تنها در مواردی که اهل سنت آن را عذر می دانند، جایز نیست بلکه در همه احوال جایز است.۲. این روایات نظر شیعه را تایید می کنند که جمع بین نمازها در صورتی که عذرهای فوق هم نباشد، جایز است؛۳. اهل سنت تنها به روایاتی که سیره رسول خدا را در جمع بین نمازها در صورت عذرهای فوق بیان می کنند، عمل می کنند و این روایات را که مطابق مذهب شیعه است، مطرح نمی کنند.
همه مسلمانان اتفاق نظر دارند که در عرفه جمع بین دو نماز ظهر و عصر و در مزدلفه بین نماز مغرب و عشاء، جایز و مستحب است. چنانچه جعفر سبحانی می نویسد:«فجمیع الفقهاء یجوزون الجمع بین الصلاتین: الظهر والعصر فی عرفة والمغرب والعشاء فی المزدلفة؛
سبحانی، جعفر، العقیدة الاسلامیة علی ضوء مدرسة اهل البیت، ص۳۴۰، تحقیق:نقل الی العربیة:جعفر الهادی، ناشر:مؤسسة الامام الصادق، چاپخانه:اعتماد – قم، چاپ:الاولی، سال چاپ:۱۴۱۹ - ۱۹۹۸ م.
از دیدگاه اکثر مذاهب اهل سنت، جمع بین دو نماز «در حال سفر، شرایط بارانی، مریضی و عذر» جایز است.اقوال مذاهب آنها در مواردی که ذکر شد، مختلف است و در این جا به صورت مختصر به ذکر آنها می پردازیم:
← جمع بین نمازها در سفر
از مجموع این روایات استفاه می شود که:۱. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بین نمازها در حالی که مسافر نبوده، مریضی، خوف و خطر وباران هم نبوده، جمع می کرده است و این دلیل است که جمع بین نمازها تنها در مواردی که اهل سنت آن را عذر می دانند، جایز نیست بلکه در همه احوال جایز است.۲. این روایات نظر شیعه را تایید می کنند که جمع بین نمازها در صورتی که عذرهای فوق هم نباشد، جایز است؛۳. اهل سنت تنها به روایاتی که سیره رسول خدا را در جمع بین نمازها در صورت عذرهای فوق بیان می کنند، عمل می کنند و این روایات را که مطابق مذهب شیعه است، مطرح نمی کنند.
wikifeqh: جمع_بین_دو_نماز_(دیدگاه_فریقین)