[ویکی نور] جمع بین حکم واقعى و ظاهرى تألیف آیت الله شیخ جعفر سبحانى، یکی از مجموعه مقالاتى است که با نام رسائل أصولیة و با هدف تحقیق پاره اى از مسائل اصولى که نقش مهمى در استنباط احکام دارند، تدوین شده است.
عنوان اصلى این مسئله در کتب قدما، جواز عقلى تعبدبه خبر واحد بود، اما از زمان مرحوم وحید بهبهانى به جمع بین حکم واقعى و ظاهرى تغییر عنوان داد. اعتقاد به حجیت خبر واحد و دیگر احکام ظاهرى با سه مشکل روبه رو است: 1. محذور ملاکى که عبارت است از تزاحم بین ملاکات حکم(مصلحت و مفسده)، چرا که اگر حکم واقعى، حرمت باشد و حکم ظاهرى وجوب، لازم مى آید که مصلحت و مفسده با یک دیگر جمع شوند. 2. محذور خطابى که منظور از آن، اجتماع مثلین یا ضدین است، چون در فرض موافقت حکم ظاهرى و واقعى، دو حکم متماثل بر یک موضوع وارد شده و در صورت عدم توافق، دو حکم متضاد در یک موضوع جمع مى شوند.
محذور مبدئى که به اشکال در مبادى احکام؛ یعنى حب و بغض مولى، باز مى گردد که امر و نهى بر اساس آن به وجود مى آید. در صورت توافق حکم ظاهرى و واقعى، مشکل جمع شدن دو اراده بر یک چیز و در صورت عدم توافق، مشکل جمع بین حب و بغض به وجود مى آید.
نویسنده، بعد از طرح مسئله، به شکلى که گذشت، پاسخ هاى محققین علم اصول را به حل این مشکل با توضیح و تحلیل عرضه مى کند.
نقش عقل در استنباط حکم شرعى
عنوان اصلى این مسئله در کتب قدما، جواز عقلى تعبدبه خبر واحد بود، اما از زمان مرحوم وحید بهبهانى به جمع بین حکم واقعى و ظاهرى تغییر عنوان داد. اعتقاد به حجیت خبر واحد و دیگر احکام ظاهرى با سه مشکل روبه رو است: 1. محذور ملاکى که عبارت است از تزاحم بین ملاکات حکم(مصلحت و مفسده)، چرا که اگر حکم واقعى، حرمت باشد و حکم ظاهرى وجوب، لازم مى آید که مصلحت و مفسده با یک دیگر جمع شوند. 2. محذور خطابى که منظور از آن، اجتماع مثلین یا ضدین است، چون در فرض موافقت حکم ظاهرى و واقعى، دو حکم متماثل بر یک موضوع وارد شده و در صورت عدم توافق، دو حکم متضاد در یک موضوع جمع مى شوند.
محذور مبدئى که به اشکال در مبادى احکام؛ یعنى حب و بغض مولى، باز مى گردد که امر و نهى بر اساس آن به وجود مى آید. در صورت توافق حکم ظاهرى و واقعى، مشکل جمع شدن دو اراده بر یک چیز و در صورت عدم توافق، مشکل جمع بین حب و بغض به وجود مى آید.
نویسنده، بعد از طرح مسئله، به شکلى که گذشت، پاسخ هاى محققین علم اصول را به حل این مشکل با توضیح و تحلیل عرضه مى کند.
نقش عقل در استنباط حکم شرعى
wikinoor: جمع_بین_حکم_واقعى_و_ظاهرى