وحید بهبهانی محمدباقر

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] محمد باقربن محمد اکمل وحید بهبهانی معروف به وحید بهبهانی، در سال 1117ق، در اصفهان به دنیا آمد و در خانواده ای مشهور به دانش، پرورش یافت. پدرش که عالم و در زهد، ورع و تقوا بی نظیر بود، از نوادگان شیخ مفید و مادرش، نوه دختری علامه مجلسی اول بود.
ایشان، از سوی آقا سید محمد طباطبایی اصفهانی، «وحید عصر» لقب گرفت و به دلیل اقامتی طولانی در شهر بهبهان، او راوحید بهبهانی خوانده اند و به لقب های دیگری، همچون «استاد اکبر»، «استاد کل»، «علامه ثانی» و «محقق ثالث» مشهور است.
وی، مقدمات، ادبیات، حدیث و معقول را نزد پدرش و دیگر استادان بزرگ اصفهان فراگرفت. پس از درگذشت پدر در سال 1135ق، به نجف اشرف هجرت نمود و در محضر بزرگانی چون سید محمد طباطبایی بروجردی و سید صدرالدین رضوی قمی همدانی، به کسب علوم نقلی و عقلی پرداخت و در اندک زمانی مدارج عالی علوم اسلامی را طی کرد و به مقام والایی از علم و کمال رسید، آن گاه برای خدمت به جهان تشیع، نجف اشرف را به قصد بهبهان ترک گفت.
وی، پس از سی سال پراکندن عطر حضورش در بهبهان و ارشاد مردم و تدریس و اقامه نماز جماعت در آن دیار، در 1159ق، راهی عتبات عالیات شد. او، ابتدا به نجف اشرف رفت، اما در محافل علمی استادان آن جا چیز تازه ای که بر دانش و معلوماتش بیفزاید، نیافت؛ ازاین رو، به سوی کربلا ره سپرد تا نهضت اصلاحی و انقلاب فرهنگی خویش را در آن جا ادامه دهد.
از کارهای مهم و اساسی ایشان، تربیت دانشمندان و فضلای گران قدری است که بیش از سی تن از آنان به مقام مرجعیت رسیدند. شاگردان وی، روانه شهرهای اسلامی گردیدند و در نشر معارف الهی و فقه جعفری کوشیدند. علامه بحر العلوم، میرزای قمی، ملا مهدی نراقی و پسرش، حاج ملا احمد نراقی، نمونه هایی از شاگردان ایشانند.

دانشنامه آزاد فارسی

وحید بهبهانی، محمدباقر (اصفهان ۱۱۱۸ـ کربلا ۱۲۰۵ق)
فقیه امامی ایرانی و احیاکنندۀ علم اصول فقه در امامیه. به او استاد اکبر یا استاد کل نیز می گویند. پدرش شاگرد علامه مجلسی و مادرش دختر نورالدین بن ملا صالح مازندرانی بود؛ از این رو مجلسی اول را جد و مجلسی دوم را دایی اش می خواند. نزد پدر، سید محمد طباطبایی بروجردی، صدرالدین همدانی، سید صدرالدین رضوی قمی شارح وافیه درس خواند. سید بحرالعلوم؛ صاحب ریاض؛ سید محمدباقر شفتی؛ صاحب مفتاح الکرامه؛ سید محسن اعرجی؛ شیخ جعفر کاشف الغطا؛ میرزای قمی؛ و ملا احمد نراقی از شاگردان او بودند. وحید بهبهانی در زمرۀ علمایی بود که امروزه اصطلاحاً «دوران ساز» نامیده می شوند. شخصیتی برجسته بود که در یکی از حساس ترین دوران های تاریخ ایران ظهور کرد و به بحران فکری در جهان تشیع پایان داد و جان تازه ای به تفکر دینی بخشید. مسلک اخباری در حوزه های علمیه و مشرب تصوف خانقاهی در جامعه، همراه با قشریگری و ظاهرنگری در قرن ۱۲ در همه جا حکمفرما بود. وحید با زنده کردن عقلانیت مکتب اصولی در مقابل این دو جنبش، شجاعانه ایستاد و در تفکر شیعی راهی نو گشود. مکتب اصولی فقهی او از سوی شاگردان نامدارش پی گیری شد و با شیخ مرتضی انصاری به اوج رسید. کمابیش ۶۰ کتاب تألیف کرده است. از آثارش: الفوائدالحائریّة؛ شرح بر مفاتیح الشرایع؛ حاشیه بر مدارک؛ الفوائدالعتیقة ؛ تعلیقة بر منهج المقال؛ رسالة الجبر و الاختیار؛ ابطال القیاس؛ اثبات التحسین و التقبیح العقلیین (حُسن و قبح عقلی)؛ حاشیه بر مسالک الافهام.

پیشنهاد کاربران

بپرس