جت هوایی هریر

هَریِر ( به انگلیسی: Harrier Jump Jet ) که به طور غیررسمی به نام جت پرندهٔ هریر نیز شناخته می شود، خانواده ای از هواپیماهای نظامی دارای موتور جت است که توانایی کاربردی پرواز عمودی/برخاست و فرود مسافت کوتاه را دارد. هریر در دههٔ ۱۹۶۰ و توسط شرکت هاوکر سیدلی در بریتانیا طراحی و ساخته شد. ویژگی منحصر به فرد پرواز عمودی به این هواپیما امکان فرود و برخاست در نقاطی چون پارکینگ خودروها یا محلی مسطح شده در عمق جنگل ها را فراهم می کند و نیاز به استفاده یا ساخت فرودگاه ها یا پایگاه های هوایی بزرگ را کاهش داد. [ ۱] در سال های بعد تغییراتی در طراحی این هواپیما برای استفاده در ناوهای هواپیمابر انجام گرفت. یک وجه تمایز هریر از دیگر هواپیماهای تهاجمی غربیِ ساخته شده پس از جنگ جهانی دوم این بود که برخلاف اغلب آن هواپیماها، که سرعت های مافوق صوت داشتند، هریر، هواپیمایی مادون صوت یا ساب سونیک بود. [ ۲]
خانوادهٔ هواپیماهای هریر شامل دو نسل و چهار مدل اصلی تولید شده در بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به شرح زیر می باشند:
• هاوکر سیدلی هریر ( به انگلیسی: Hawker Siddeley Harrier )
• بریتیش آئرواسپیس سی هریر ( به انگلیسی: British Aerospace Sea Harrier )
• مک دانل داگلاس ای وی - ۸بی هریر ۲ ( به انگلیسی: McDonnell Douglas AV - 8B Harrier II )
• بریتیش آئرواسپیس هریر ۲ ( به انگلیسی: British Aerospace Harrier II )
هاوکر سیدلی هریر نخستین نسل از این هواپیما است که با نام هریر اِی وی - ۸ اِی نیز شناخته می شود. این مدل توسط نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا و سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا و در نیروهای نظامی چندین کشور مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. [ ۳]
سی هریر جنگنده شکاری/دفاعی است که برای استفاده در نیروی دریایی طراحی شده است. این مدل توسط نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا و نیروی دریایی هند مورد استفاده قرار گرفته است.
مک دانل داگلاس ای وی - ۸بی هریر ۲ و بریتیش آئرواسپیس هریر ۲ به ترتیب گونه های آمریکایی و بریتانیایی نسل دوم هریر هستند که در دههٔ ۱۹۸۰ طراحی و به مرور جایگزین انواع نسل اول شدند. [ ۴]
به دنبال یک پیشرفت در شرکت موتورسازی بریستول در سال ۱۹۵۷، این شرکت موتور رانش مستقیم را طراحی نمود. کمپانی هاوکر ایرکرفت توانست در تأمین ویژگی های خواسته شده ناتو جهت طراحی و تولید یک جنگنده پشتیبانی تاکتیکی سبک موفق باشد. برای پیشرفت این پروژه پشتیبانی مالی از سوی خزانه علیاحضرت انگلستان صورت نگرفت اما کمک های مورد نیاز از سوی پروژهٔ توسعهٔ سلاح های متقابل ناتو ( MWDP ) دریافت شد. هاوکر سیدلی پی. ۱۱۲۷ به عنوان نمونه نخستین سفارش داده شد و در دههٔ ۱۹۶۰ پرواز نمود. ناتو زیرساخت های ورد نیاز یک هواپیمای عمود پرواز را توسعه داد، یکی از خواست های ناتو این بود که این هواپیما عملکردی مانند هواپیمای اف - ۴ فانتوم ۲ داشته باشد. هاوکر از یک نسخه مافوق صوت از پی. ۱۱۲۷ با نام پی. ۱۱۵۰ و همچنین هاوکر سیدلی پی. ۱۱۵۴ رونمایی کرد که در آن به ویژگی های عمود پروازی خواسته شده ناتو پرداخته شده بود، پی. ۱۱۵۴ یک پیروزی برای ناتو در رقابت و توسعه این نمونه ها بود که ادامه پیدا کرد.