جایزه دیراک

جایزه دیراک ( انگلیسی: Dirac Prize ) نام چهار جایزه برجسته در رشته فیزیک نظری، شیمی محاسباتی، و ریاضیات است که توسط سازمان های مختلف، به افتخار پروفسور پل دیراک، فیزیکدان و ریاضیدان بریتانیایی و از پایه ریزان مکانیک کوانتومی، اعطا می شود.
مدال دیراک در بین جامعه علمی پس از جایزه نوبل به عنوان ارزشمندترین نشان علمی در رشته فیزیک شناخته می شود.
نخستین جایزه از چهار مدال دیراک به فیزیک تئوری تعلق داشته است که توسط دانشگاه نیو ساوت ولز، سیدنی، استرالیا، به طور مشترک با انستیتو فیزیک استرالیا اعطا می گردد. دیراک در سال ۱۹۷۵ پنج سخنرانی در دانشگاه نیو ساوت ولز انجام داد که متن این سخنرانی ها متعاقبا در قالب یک کتاب تحت عنوان "Directions of Physics" به چاپ رسید ( Wiley, 1978 – H. Hora and J. Shepanski, eds. ) .
سپس دیراک امتیاز سخنرانی و مدال را به دانشگاه اعطا کرد. مدال دیراک شامل مدالی از جنس نقره وجه جایزه است. مدال دیراک برای نخستین بار در سال ۱۹۷۹ به هانس اولاف گوستاو آلف ون اعطا شد.
• ۱۹۷۹ هانس اولوف گوستا آلفون
• ۱۹۸۱ جان کلایو وارد
• ۱۹۸۳ نیکولاس بلومبرگر
• ۱۹۸۵ دیوید پاینس
• ۱۹۸۷ رابرت هافستاتر
• ۱۹۸۸ کلاوس فون کلیتسینگ
• ۱۹۸۹ کارلو روبیا و کنت ویلسن
• ۱۹۹۰ نورمن فاستر رمزی
• ۱۹۹۱ هربرت هاپتمن
• ۱۹۹۲ ولفگانگ پل
• ۱۹۹۶ w:en:Edwin Salpeter
• ۲۰۰۲ هاینریش هرا
• ۲۰۰۳ ادوارد شوریاک
• ۲۰۰۴ یوزف خریپلوویچ
• ۲۰۰۶ راجر پنروز
• ۲۰۰۸ هارالد نیچ
• ۲۰۱۰ ای سی جورج سودارشان[ ۱]
• ۲۰۱۱ رابرت می، بارون می آکسفورد[ ۲]
• ۲۰۱۲ برایان اشمیت
مدال دیراک ICTP هر ساله توسط مرکز بین المللی فیزیک نظری عبدالسلام ( ICTP ) به افتخار پل دیراک داده می شود. جایزه، هر ساله در روز ۱۶ اَمرداد ( روز تولد دیراک ) داده می شود، اولین جایزه در سال ۱۹۸۵ اعطا شد.
کمیته برگزاری نامزدها را از میان دانشمندان برجسته بین المللی در رشته های فیزیک نظری یا ریاضیات انتخاب می کند، مدال دیراک ICTP به برندگان جایزه نوبل، مدال فیلدز، یا جایزه ولف اعطاء نمی گردد.
مدال آوران همچنین یک جایزه ۵٬۰۰۰ دلاری نیز دریافت می کنند. دکتر کامران وفا فیزیک پیشه ایرانی در سال ۲۰۰۸ نایل به دریافت این جایزه شد.
• ۱۹۸۵ ادوارد ویتن، یاکوف زلدوویچ
• ۱۹۸۶ الکساندر مارکوویچ پولیاکوف، یوایچیرو نامبو
• ۱۹۸۷ برونوو زومینو، برایس دویت
• ۱۹۸۸ دیوید گراس، افیم فرادکین
• ۱۹۸۹ جان هنری شوارز، مایکل گرین
• ۱۹۹۰ لودویگ فاددیف، سیدنی کلمن
• ۱۹۹۱ جفری گلداستون، استنلی ماندلشتام
• ۱۹۹۲ نیکولای بوگولیوبوف، یعکوو گ. سینایی
• ۱۹۹۳ دنیل فریدمن، پیتر وان نیوونهویزن، سرجیو فرارا
• ۱۹۹۴ فرانک ویلچک
• ۱۹۹۵ مایکل بری
• ۱۹۹۶ مارتینیوس ولتمن، تولیو رجه
• ۱۹۹۷ دیوید آلیو، پیتر گدارد
• ۱۹۹۸ w:en:Roman Jackiw، استفان ال. آلدر
• ۱۹۹۹ جیورجیو پاریسی
• ۲۰۰۰ هلن کوئین، هاوارد گئورگی، ژوگش پتی
• ۲۰۰۱ جان هاپفیلد
• ۲۰۰۲ الن گوت، آندری لیندا، پائول استینهاردت
• ۲۰۰۳ رابرت کرایچنان، ولادیمیر ای. زاخاروف
• ۲۰۰۴ کورتیس کالان، جیمز بجورکن
• ۲۰۰۵ پاتریک ای. لی، سام ادواردز
• ۲۰۰۶ پیتر تسولر
• ۲۰۰۷ لوچانو مایانی، ژان ایلیوپولوس
• ۲۰۰۸ جوزف پلچینسکی، خوان مارتین مالداسنا، کامران وفا
• ۲۰۰۹ روبرتو کار، میشل پارینلو
• ۲۰۱۰ نیکولا کابیبو، ای سی جورج سودارشان
• ۲۰۱۱ ادوارد برزن، جان کاردی، الکساندر زومولودچیکوف
• ۲۰۱۲ دانکن هالدین، چارلز کین، شوچنگ ژانگ
• ۲۰۱۳ توماس والتر بنرمن کیبل، جیم پبلز، مارتین ریس[ ۳]
• ۲۰۱۴ آشوک سان، اندرو استرومینگر، جابریله ونتزیانو[ ۴]