[ویکی فقه] جاسوسی مؤمن آل فرعون (قرآن). مؤمن آل فرعون خبر طراحی قتل حضرت موسی علیه السلام را به ایشان آوردند
او مردی بود هوشیار و دقیق و وقت شناس و از نظر منطق بسیار نیرومند و قوی که در لحظات حساس به یاری موسی شتافت، و چنان که در دنباله این آیات خواهد آمد او را از یک توطئه خطرناک قتل رهایی بخشید. این شخص بنا بر روایات و تفاسیر پسر عمو و یا پسر خاله فرعون بوده و تعبیر به آل فرعون را نیز شاهد بر این معنی دانسته اند زیرا تعبیر به آل معمولا در مورد خویشاوندان به کار می رود هر چند در مورد دوستان و اطرافیان نیز گفته می شود. بعضی دیگر او را یکی از پیامبران خدا به نام (حزبیل) یا (حزقیل) می دانند. بعضی گویند او حزبیل، همان نجاری بود که صندوق برای حضرت موسی ساخت تا مادرش او را در میان رود نیل بیاندازد.
خبر قتل حضرت موسی
جاسوسی مؤمن آل فرعون به نفع موسی علیه السّلام با خبر دادن طراحی قتل وی در بین فرعونیان بود.وجاء رجل من اقصا المدینة یسعی قال یـموسی ان الملا یاتمرون بک لیقتلوک فاخرج انی لک من النـصحین.((در این هنگام) مردی با سرعت از دورترین نقطه شهر (مرکز فرعونیان ) آمد و گفت: «ای موسی! این جمعیّت برای کشتن تو به مشورت نشسته اند؛ فوراً از شهر خارج شو، که من از خیرخواهان توام!»)
مجاهدت مومن آل فرعون
محورمهم دیگری که حدود۲۰ آیه ازآیات سوره مؤمن به آن اختصاص دارد، داستان مومن آل فرعون است. داستان مرد مومنی که با هوشیاری و تدبیر خود در لحظاتی که موسی (ع ) در خطر مرگ قرار گرفته بود، به یاری اش شتافت و با مجادله احسن و به حق خود در بارگاه فرعون،آن حضرت را از مرگ نجات داد. این شخص که قرآن از اوبه «مومن آل فرعون» تعبیر می کند، زمانی که فرعون تصمیم به کشتن حضرت موسی (ع)گرفته بود تا به خیال خود مانع از تغییر فرهنگ وآیین شرک آلود شود، به حمایت از موسی (ع)برخاست و بنابر ادبیات اسلامی، کلمه حقی را نزد سلطان ظالم وجباری بر زبان راند. او از فرعونیانی بود که پنهانی به خدا ایمان آورده بود و از بیم کشته شدن، ایمان خود را مخفی می کرد. اما زمانی که فرعون تصمیم به قتل موسی (ع) گرفت، ایمان خالصش او را وادار کرد که به فرعون هشدار دهد و این عمل اورا محکوم کند؛ لکن باشیوه ای خردمندانه وبا نهایت مهربانی ولطافت .اوخطاب به فرعون گفت :این مرد(موسی (ع))چه جنایتی انجام داده است که سزاوارقتل ازسوی شما باشد ؟! جزاین که گفته است پروردگار من خداست و او دلیلی دارد که شما را به سکوت وا داشته و ناتوان کرده است .حال اگر سخنان او دروغ باشد، پیامد دروغ او برعهده شما نیست و اگرهم راست بگوید پاره ای از وعده هایی که داده به شما خواهد رسید. چه او را بکشید و چه او رابه حال خود رهایش کنید:«وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ وَقَدْ جَاءکُم بِالْبَیِّنَاتِ مِن رَّبِّکُمْ وَإِن یَکُ کَاذِبًا فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ وَإِن یَکُ صَادِقًا یُصِبْکُم بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ إِنَّ اللهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّابٌ؛ و مردی مؤمن از خاندان فرعون که ایمان خود را نهان می داشت، گفت: آیا مردی را می کشید که می گوید پروردگار من خداست و مسلما برای شما از جانب پروردگارتان دلایل آشکاری آورده و اگر دروغگو باشد دروغش به زیان اوست و اگر راستگو باشد برخی از آنچه به شما وعده می دهد به شما خواهد رسید چرا که خدا کسی را که افراط کار دروغ زن باشد، هدایت نمی کند.» بعدازسخنان حکمت آمیز وهشداردهنده او بود که فرعون از تصمیم خود منصرف شد وحتی به نوعی معذرت خواهی کرد؛ آن جا که گفت :« قَالَ فِرْعَوْنُ مَا أُرِیکُمْ إِلَّا مَا أَرَی وَمَا أَهْدِیکُمْ إِلَّا سَبِیلَ الرَّشَادِ؛ فرعون گفت:شماراجز آنچه مصلحت دیده ام راهی ننمایم و جز به راه راست راهنمایی نکنم» تفسیر نمونه، بیان حال مؤمن آل فرعون در این سوره را یک برنامه آموزشی حساب شده برای گروهی از مسلمانان مکه می داند که در عین ایمان آوردن به پیامبر اکرم (ص ) روابط دوستانه خود را در ظاهر با دشمنان سرسخت و لجوج حفظ می کردند تا سنگری باشند برای روز خطر و می گویند ابو طالب عموی بزرگوار پیامبر اکرم (ص) در همین زمره بود، چنانکه در روایات اسلامی همین معنا از امیر مؤمنان علی (ع ) روایت شده است .
او مردی بود هوشیار و دقیق و وقت شناس و از نظر منطق بسیار نیرومند و قوی که در لحظات حساس به یاری موسی شتافت، و چنان که در دنباله این آیات خواهد آمد او را از یک توطئه خطرناک قتل رهایی بخشید. این شخص بنا بر روایات و تفاسیر پسر عمو و یا پسر خاله فرعون بوده و تعبیر به آل فرعون را نیز شاهد بر این معنی دانسته اند زیرا تعبیر به آل معمولا در مورد خویشاوندان به کار می رود هر چند در مورد دوستان و اطرافیان نیز گفته می شود. بعضی دیگر او را یکی از پیامبران خدا به نام (حزبیل) یا (حزقیل) می دانند. بعضی گویند او حزبیل، همان نجاری بود که صندوق برای حضرت موسی ساخت تا مادرش او را در میان رود نیل بیاندازد.
خبر قتل حضرت موسی
جاسوسی مؤمن آل فرعون به نفع موسی علیه السّلام با خبر دادن طراحی قتل وی در بین فرعونیان بود.وجاء رجل من اقصا المدینة یسعی قال یـموسی ان الملا یاتمرون بک لیقتلوک فاخرج انی لک من النـصحین.((در این هنگام) مردی با سرعت از دورترین نقطه شهر (مرکز فرعونیان ) آمد و گفت: «ای موسی! این جمعیّت برای کشتن تو به مشورت نشسته اند؛ فوراً از شهر خارج شو، که من از خیرخواهان توام!»)
مجاهدت مومن آل فرعون
محورمهم دیگری که حدود۲۰ آیه ازآیات سوره مؤمن به آن اختصاص دارد، داستان مومن آل فرعون است. داستان مرد مومنی که با هوشیاری و تدبیر خود در لحظاتی که موسی (ع ) در خطر مرگ قرار گرفته بود، به یاری اش شتافت و با مجادله احسن و به حق خود در بارگاه فرعون،آن حضرت را از مرگ نجات داد. این شخص که قرآن از اوبه «مومن آل فرعون» تعبیر می کند، زمانی که فرعون تصمیم به کشتن حضرت موسی (ع)گرفته بود تا به خیال خود مانع از تغییر فرهنگ وآیین شرک آلود شود، به حمایت از موسی (ع)برخاست و بنابر ادبیات اسلامی، کلمه حقی را نزد سلطان ظالم وجباری بر زبان راند. او از فرعونیانی بود که پنهانی به خدا ایمان آورده بود و از بیم کشته شدن، ایمان خود را مخفی می کرد. اما زمانی که فرعون تصمیم به قتل موسی (ع) گرفت، ایمان خالصش او را وادار کرد که به فرعون هشدار دهد و این عمل اورا محکوم کند؛ لکن باشیوه ای خردمندانه وبا نهایت مهربانی ولطافت .اوخطاب به فرعون گفت :این مرد(موسی (ع))چه جنایتی انجام داده است که سزاوارقتل ازسوی شما باشد ؟! جزاین که گفته است پروردگار من خداست و او دلیلی دارد که شما را به سکوت وا داشته و ناتوان کرده است .حال اگر سخنان او دروغ باشد، پیامد دروغ او برعهده شما نیست و اگرهم راست بگوید پاره ای از وعده هایی که داده به شما خواهد رسید. چه او را بکشید و چه او رابه حال خود رهایش کنید:«وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَکْتُمُ إِیمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن یَقُولَ رَبِّیَ اللهُ وَقَدْ جَاءکُم بِالْبَیِّنَاتِ مِن رَّبِّکُمْ وَإِن یَکُ کَاذِبًا فَعَلَیْهِ کَذِبُهُ وَإِن یَکُ صَادِقًا یُصِبْکُم بَعْضُ الَّذِی یَعِدُکُمْ إِنَّ اللهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ کَذَّابٌ؛ و مردی مؤمن از خاندان فرعون که ایمان خود را نهان می داشت، گفت: آیا مردی را می کشید که می گوید پروردگار من خداست و مسلما برای شما از جانب پروردگارتان دلایل آشکاری آورده و اگر دروغگو باشد دروغش به زیان اوست و اگر راستگو باشد برخی از آنچه به شما وعده می دهد به شما خواهد رسید چرا که خدا کسی را که افراط کار دروغ زن باشد، هدایت نمی کند.» بعدازسخنان حکمت آمیز وهشداردهنده او بود که فرعون از تصمیم خود منصرف شد وحتی به نوعی معذرت خواهی کرد؛ آن جا که گفت :« قَالَ فِرْعَوْنُ مَا أُرِیکُمْ إِلَّا مَا أَرَی وَمَا أَهْدِیکُمْ إِلَّا سَبِیلَ الرَّشَادِ؛ فرعون گفت:شماراجز آنچه مصلحت دیده ام راهی ننمایم و جز به راه راست راهنمایی نکنم» تفسیر نمونه، بیان حال مؤمن آل فرعون در این سوره را یک برنامه آموزشی حساب شده برای گروهی از مسلمانان مکه می داند که در عین ایمان آوردن به پیامبر اکرم (ص ) روابط دوستانه خود را در ظاهر با دشمنان سرسخت و لجوج حفظ می کردند تا سنگری باشند برای روز خطر و می گویند ابو طالب عموی بزرگوار پیامبر اکرم (ص) در همین زمره بود، چنانکه در روایات اسلامی همین معنا از امیر مؤمنان علی (ع ) روایت شده است .
wikifeqh: جاسوسی_مؤمن_آل_فرعون_(قرآن)