جاروئک

جاروئَک[ ۱] ( به انگلیسی|witches'broom ) یکی از انواع بیماری های درختان است که در آن تعداد زیادی شاخه به طور مجتمع بر اثر رشد نابجای جوانه ها در گیاه سبز می شود.
در این بیماری بر اثر توقف چیرگی انتهایی و رشد جوانه های جانبی خفته در قسمت بالایی شاخساره های قوی، تعداد زیادی شاخه های نازک و ضعیف به وجود می آید که زاویه این شاخه های جانبی نابجا نسبت به شاخه های معمولی کمتر است و در نتیجه ظاهر جارو مانند که به نظر تعداد زیادی شاخه در یک محل مجتمع شده اند دیده می شود. علت به وجود آمدن این بیماری تغییرات غیرعادی هورمون های گیاه در نظر گرفته شده است. بیماری هایی با علائم جاروئک، ناشی از فیتوپلاسماها یا بازیدیومیست ها، از نظر اقتصادی در تعدادی از گیاهان زراعی از جمله درخت کاکائو Theobroma cacao عناب ( Ziziphus jujuba ) و درخت الوار "Melia azedarach" مهم هستند. از انواع مهم شناخته شدهٔ این بیماری در ژاپن در درخت ساکورا دیده می شود. عامل این بیماری نوعی فیتوپلاسما با نام علمی Candidatus Phytoplasma aurantifolia می باشد.
جاروئک یکی از مهمترین بیماری های لیموترش است که تاکنون موجب نابودی تعداد زیادی از درخت های لیموترش در استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، کرمان و فارس شده است.
شکل یا عادت مشخص درخت تا حدی محصول اکسین ها است، هورمون هایی که رشد راس های ثانویه را کنترل می کنند. رشد یک شاخه توسط اکسین محدود می شود، در حالی که رشد شاخه والد محدود نمی شود. در موارد جاروئک سلسله مراتب طبیعی جوانه ها قطع می شود و راس ها به طور بی رویه رشد می کنند. این می تواند توسط سیتوکینین، یک فیتوهورمون که با تنظیم رشد تداخل دارد، ایجاد شود. این پدیده همچنین می تواند توسط موجودات دیگر از جمله قارچ ها، اوومیست ها، حشرات، کنه ها، نماتدها، فیتوپلاسماها و ویروس ها ایجاد شود. رشد جاروئک ممکن است برای سال های زیادی ادامه داشته باشد، معمولاً برای زندگی گیاه میزبان. اگر شاخه های جادوئک به پایه های معمولی پیوند زده شوند، درختان عجیب و غریب به وجود می آیند که نشان می دهد ارگانیسم مهاجم الگوی رشد موروثی شاخه ها را تغییر داده است.
جادوئک محل لانه سازی پرندگان و پستانداران مانند سنجاب پرنده شمالی است که در آنها لانه می کند.