ثابت نحوی

[ویکی اهل البیت] ابوالحسین ثابت بن اسلم بن عبدالوهاب حلبی نحوی، از فقهای بزرگ شیعه در قرن پنجم قمری است. از زمان و مکان تولد او اطلاع دقیقی در دست نیست ولی با توجه به انتساب او به شهر حلب و اقامت او در آن شهر، وی را از اهالی این شهر دانسته اند.
گرچه در فقه شیعه در زمان خود شهرت داشت، در کتب رجال شیعه مطلبی درباره او نیامده است. وی از بزرگان و دانشمندان علم نحو محسوب می شد و کتابی در تعلیل قرائت عاصم که قرائت قوم قریش بوده، نوشته است.
ثابت تصدّی کتابخانه صوفیه را داشت. این کتابخانه در قرن 5 ق. یکی از بزرگ ترین و قدیمی ترین کتابخانه های مساجد در شهر حلب بود که در کنار مسجد بزرگ اموی قرار داشت و در اواخر دوره حکومت بنی امیه ساخته شد. در حدود ده هزار جلد از مجموعه این کتابخانه، اهدایی سیف الدوله حمدانی (357 ق.) بود و از این رو به کتابخانه سیف الدوله نیز شهرت داشت. ابی الصلاح تقی بن نجم حلبی یکی از شاگردان ثابت، پس از مرگ وی تصدی کتابخانه را بر عهده گرفت.
ثابت کتابی در پیدایش، آغاز دعوت و معایب اسماعیلیه نوشت و به همین سبب به دستور خلیفه فاطمی وقت، مستنصربالله او را به مصر فرستادند و در سال 460ق. به دستور مستنصر در مصر به دار آویخته شد. کتابخانه صوفیه حلب به سبب خودخواهی و لجاجت مستنصر، پس از مرگ ثابت نحوی به آتش کشیده شد؛ زیرا احتمال می رفت که با تصدّی ثابت، کتاب های ضداسماعیلی در آن نگهداری شده باشد.