ثئوفراستوس

ثئوفراستوس ( تئوفراستوس - Theophrastos ) ( ۲۸۷–۳۷۲ پ. مΘεόφραστος ) در شهر اِرِسوس ( Eresos ) در جزیرهٔ لسبوس ( Lesbos ) متولد شد و در آتن نخست شاگرد افلاطون و سپس ارسطو بود. به علت نفوذ سخن و شیرینی گفتارش، ارسطو به وی لقب تئوفراستوس یعنی «سخنگوی خدایی» داد، در حالی که نام اصلی وی تورماتوس ( Turmatos ) بوده است. ارسطو وی را سرپرست فرزند خود و سپس وصی خویش کرد. وی از سال ۳۲۱، یعنی پس از مرگ استادش تا پایان عمر سرپرست مدرسهٔ ارسطو ( لوکیوم - lyceum ) بود.
وی بنیانگذار دانش گیاه شناسی و مؤلف «تاریخ طبیعی گیاهان» در ده کتاب است. کتاب ششم از هشت کتاب او ( دربارهٔ اصل گیاهان ) در دست است.
اثر دیگر وی «مشخصات اخلاقی» است. وی همچنین گردآورندهٔ کتابی به نام «عقاید طبیعیان» در شانزده یا هجده کتاب است. دربارهٔ عقاید فیلسوفان پیش از افلاطون، که بعدها در دو جلد خلاصه شده بود. آنچه ما از این اثر بزرگ که ثئوفراستوس آن را طی سی و چهار سال با در دسترس داشتن کتابخانه های افلاطون و ارسطو که نوشته های فیلسوفان پیشین همه در آنها یافت می شد، تألیف کرده بود در دست داریم، قطعات بیش و کم کوتاهی بیش نیست. اصل کتاب وی زیر عنوانهای کلی مانند: اصل های نخستین، جهان، خدا، رویدادهای آسمانی، روانشناسی، فیزیولوژی و زمین شناسی فیزیکی تنظیم شده بوده است.
بخش مهم و نسبتاً زیادی از آخرین کتاب مجموعهٔ وی نیز به نام «دربارهٔ احساس» در دو دست نوشته از سدهٔ چهاردهم باقی مانده است. وی اثر بزرگ دیگری نیز داشته است به نام «دربارهٔ اصلهای نخستین» که خلاصه هایی از آن توسط سیمپلیکیوس حفظ شده است. اگرچه خود سیمپلیکیوس برخی از این خلاصه ها را از کتاب گم شده ای از اسکندر افرودیسی ( آلکساندروس افرودیسیاس - Alexandros Aphrodisias ) اقتباس کرده است. بخشی از نوشته های او دربارهٔ متافیزیک نیز باقی مانده است.