تیسین

تیتزیانو وچلی ( به ایتالیایی: Tiziano Vecelli ) مشهور به تیسین ( به فرانسوی: Titien ) ( حدود ۱۵۷۶–۱۴۸۷ ) ، نقاش و نگارگر ایتالیایی سده شانزدهم میلادی است. او از معروف ترین اعضای مکتب ونیز در قرن شانزدهم میلادی بود. او یکی از استادان نامدار دوران رنسانس است که معاصرانش او را «خورشیدی در میان ستارگان خُرد» می دانستند.
او در سال ۱۴۸۸ در روستای پیوه دی کادوره نزدیک شهر بلونو ناحیه ونتو جمهوری ونیز زاده شد. پدرش جورجو وچلیو و مادرش لوچیا نام داشتند. تاریخ دقیقی از تولدش در دسترس نیست.
معلمان وی جنتیله و جووانی بلینی و همچنین جورجو داکستل فرانکو بودند. او همکار جورجنه بود. مدتی در پادوا کار کرد، پس از بازگشت به ونیز نقاش محفل های روشن فکر و ثروتمند شد وبا پیترو آرتینو دوستی نزدیک برقرار ساخت. به زودی اهمیتی برابر با مقام هنری میکل آنژ پیدا کرد. شاهان و امیران برای استخدام او با هم به رقابت پرداختند. پس از مرگ بلینی به مقام نقاش رسمی جمهوری ونیز برگزیده شد ( ۱۵۱۶ ) . [ ۱] در همان سال دوک فرارا چند نقاشی اساطیری به او سفارش داد. مدتی بعد چهرگان خاندان گندزاگا در مانتوا را نقاشی کرد. مرگ زنش ( ۱۵۲۳ ) تأثیری عمیق بر او گذاشت. تی شِن در خلال سال های ۱۵۳۰ الی ۱۵۵۰ سبک نمایشی و مهیجی را که با تابلوی مرگ پیتر مقدس و شهید آغاز کرده بود گسترش داد. [ ۲] کارلوس پنجم را در بولونیا دید و به پاداش یک نقاشی از چهرهٔ او لقبی اشرافی گرفت ( ۱۵۳۳ ) . سپس تک چهره ای از پاولوس سوم ساخت و دو سال بعد به واتیکان دعوت شد. در رم به ملاقات میکل آنژ رفت و پس از این دیدار گرایشی به منریسم در کارش رخ نمود. در جریان اجرای سفارش های دربار اکسبورگ شیوهٔ چهره نگاری رسمی را ابداع کرد که بعدها توسط روبنس و دیک به کار گرفته شد. هم چنین پی از آنکه به خدمت فیلیپ دوم درآمد ( ۱۵۵۳ ) اسلوب رنگ آمیزی و قلم زنی آزادانهٔ خود را به حد کمال رسانید.
تحول کار خلاقهٔ تی شِن همچون روند زندگانیش پر شتاب بود. او به سرعت شیوه ای توانمند و بیانگر بر اساس سبک شاعرانهٔ جورجنه پدیدآورد. احساسات درباریان، نیروهای کیهانی، راز زندگی و مرگ، خوشی های عشق مقدس و شهوانی از جمله مضمون هایی بودند که او در سراسر عمر پربار خود به آنها پرداخت. در مقام یک استاد رنگ پرداز به اسلوبی دست یافت که همراه با تکامل نقاشی اش بغرنج تر و آزادانه تر شد و سرانجام به حدی رسید که می توان آن را پیش آگهی تجربیات امپرسیونیستها دانست. او برای تکمیل طرح زیر رنگی که غالباً روی بوم زبر اجرا می کرد لایه های متعددی از لعاب رنگ روغنی به کار می برد. بدین طریق نه فقط به عمق رنگی و بافت غنی دست می یافت بلکه از رنگ چون وسیله ای برای سازمان دهی شکل ها سود می جست.

تیسْیَن (ح ۱۴۸۷م ـ ۱۵۷۶)(Titian)
چهره تیسْیَن
(به ایتالیایی: تیتسیانو وچلّیو ۱). نقاش ایتالیایی. از بزرگ ترین هنرمندان رنسانس متعالی۲ بود. در دورۀ طولانی هنرآفرینی اش، به مقام نقاش دربار شارل پنجم۳، فرمانروای امپراتور مقدس روم۴، و پسرش فیلیپ دوم۵، پادشاه اسپانیا، دست یافت. آثار بسیاری شامل تک چهره و نقاشی دینی و اساطیری خلق کرد؛ ازجمله باکوس و آریادنه۶ (۱۵۲۰ـ۱۵۲۳؛ نگارخانۀ ملی لندن۷) و ونوس و آدونیس۸ (۱۵۵۴؛ پرادو۹، مادرید)، و ونوس اوربینو۱۰ (۱۵۳۸؛ اوفیتسی۱۱، فلورانس۱۲). از حدود ۱۵۱۸ شهرتش رو به فزونی نهاد، و نقاشی عروج مریم۱۳ (کلیسای فراری۱۴، ونیز) و خاکسپاری۱۵ (لوور۱۶، پاریس) از آثار دینی بزرگ او در این دوره اند. در ۱۵۳۳ به امپراتور شارل پنجم معرفی شد، و تک چهره ای از او کشید. حضور بسیاری از شاهکارهای تیسین در موزه های امپراتوری، و موزۀ پرادو، نشان از ارج و قُربی دارند که نزد شارل پنجم و جانشین وی، فیلیپ دوم، به دست آورد؛ در آن هنگام آوازۀ جهانی یافت، و سلاطین اروپا بر سر تملّکِ «نقاشی های شاعرانه» یا پوئزی۱۷ (نامی که بر آثار اسطوره ای خود با پیکرهای برهنۀ۱۸ خیره کننده شان نهاد)، و تک چهره سازی های وی با یکدیگر رقابت می کردند. در چند مرکز اروپایی کار کرد: در ونیز، که در ۱۵۳۷ نبرد کادوره۱۹ را نقاشی کرد (این اثر در آتش سوزی ۱۵۷۷ نابود شد)؛ در میلان که در ۱۵۴۱ در معیّت امپراتور بود؛ در رم که در ۱۵۴۵ به دعوت پاپ به آن جا رفت؛ و در آوگسبورگ۲۰ که در ۱۵۴۸ تک چهرۀ فیلیپ را کشید. از آن پس بیشتر در ونیز هنر آفرید؛ آثار متأخرش سرشار از احساس و ابداعات فنی نظرگیرند. تیسین براثر طاعون درگذشت. اوراتسیو۲۱، پسر و دستیارش، نیز از همین بیماری درگذشت. ولاسکز۲۲، روبنس۲۳، و پوسن۲۴، از خیل نقاشان بزرگی بودند که از دستاوردهای او تأثیر گرفتند. تیسین در پیئوه دی کادوره۲۵ در آلپ های ونیز۲۶ به دنیا آمد؛ ظاهراً منظرۀ پس زمینۀ بیشتر آثارش از آن جاست. در ۹سالگی نزد موزائیک سازانی۲۷ در ونیز شاگردی کرد و سپس شاگرد جووانّی بلّینی۲۸ شد و جورجونه۲۹ هم شاگردی اش بود. گمان می رود که در ۱۵۰۷ـ۱۵۰۸ تزیین بورس آلمان۳۰ را (که اکنون از بین رفته است) همراه با جورجونه اجرا کرده باشد. از قرار معلوم آثار ناتمام جورجونه را پس از مرگش در ۱۵۱۰، به پایان رساند. چندی نگذشت که از حال وهوای شهوت برانگیز و شاعرانۀ آثار جورجونه، سبک شخصی خویش را پروراند. شیوه ای سنجیده و پیچیده داشت، و رنگ های سردتر را بر زیرساختی از رنگ قرمز رُسی می گذاشت و به تناوب، لایه لایه از رنگ های شفاف استفاده می کرد، و گاهی به جای قلم مو با انگشت محوکاری می کرد، و سپس چند لکۀ قاطع را برای تأکید می افزود. از این طریق به درون مایۀ رنگی و بافت پرکار بی نظیر خویش دست یافت. سبکی را که در کهنسالی درپیش گرفت، می توان به سبب رنگ گذاری مُقطّع، و دل مشغولی به جلوه های نوری، «امپرسیونیستی۳۱» نامید. چیره دستی اش در تک چهره سازی در تابلوهای بسیاری، ازجمله تک چهرۀ یک مرد۳۲ که سابقاً آریوستو۳۳ خوانده می شد (نگارخانۀ ملی، لندن)، شارل پنجم (نگارخانۀ قدیمی، مونیخ۳۴)، تک چهره های دخترش لاوینیا۳۵ و خودنگاری نظرگیرش در کهنسالی (موزۀ پرادو) مشهود است. از شاهکارهای او در قصه گوییِ تصویری و نقاشی پیکر برهنه، سه اثر برای کاخ آلفونسوی اول از خاندان اِسته۳۶ در فِرّارا۳۷ درخور ذکرند، که عبارت اند از باکوس و آریادنه، باکانال۳۸، و پرستش ونوس۳۹ (موزۀ پرادو).Tiziano VecellioHigh RenaissanceCharles VHoly Roman EmperorPhilip IIBacchus and AriadneNational Gallery, LondonPradoVenus of UrbinoUffiziFlorenceThe Assumption of the VirginChurch of the FrariThe EntombmentLouvrepoesienude figuresBattle of CadoreAugsburgOrazioVelázquezRubensPoussinPieve di CadoreVenetian AlpsmosaicistGiovanni BelliniGiorgioneFondaco de’ TedeschiImpressionistPortrait of a ManAriostoAlte Pinakothek, MunichLaviniaEsteFerraraBacchanalWorship of Venus