لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] تویْسِرْکان، شهرستان و شهری به همین نام در استان همدان است.
این شهرستان با مساحتی حدود ۰۴۸، ۱ کم ـ ۲ در مرکز استان همدان واقع، و از شمال به شهرستان های همدان، بهار و اسدآباد، از شرق به شهرستان ملایر، از غرب به شهرستان صحنه در استان کرمانشاه و از جنوب به شهرستان نهاوند محدود است.
مقدم «گل محمدی»، محمد، ج۱، ص۲۲، تویسرکان، تهران، ۱۳۷۸ش.
این شهر که مرکز شهرستان تویسرکان است، در °۳۴ و ´۳۳ عرض شمالی و °۴۸ و ´۲۷ طول شرقی در ۸۵۰، ۱ متـری از سطح دریا واقع شده،
پاپلی یزدی، محمدحسین، فرهنگ آبادیها و مکانهای مذهبی کشور، ج۱، ص۱۵۴، مشهد، ۱۳۶۷ش.
(۱) ابن حوقل محمد، صورة الارض، به کوشش کرامرس، لیدن، ۱۹۲۸م.(۲) ابن فقیه احمد، البلدان، به کوشش یوسف هادی، بیروت، ۱۴۱۶ق/۱۹۹۶م.(۳) ابوالحسن گلستانه، مجمل التواریخ، به کوشش مدرس رضوی، تهران، ۱۳۵۶ش.(۴) استرابادی محمدمهدی، جهانگشای نادری، به کوشش عبدالله انوار، تهران، ۱۳۴۱ش.(۵) اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، تهران، ۱۳۵۰ش.(۶) اصطخری ابراهیم، مسالک الممالک، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۷۰م.(۷) اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، به کوشش سعید بختیاری، تهران، ۱۳۸۳ش.(۸) اعتضادالسلطنه علیقلی، اکسیر التواریخ، به کوشش جمشید کیان فر، تهران، ۱۳۷۰ش.(۹) اعتمادالسلطنه محمدحسن ، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث، تهران، ۱۳۶۷ش.(۱۰) افشین یدالله، رودخانه های ایران، تهران، ۱۳۷۳ش.(۱۱) پاپلی یزدی محمدحسین، فرهنگ آبادیها و مکانهای مذهبی کشور، مشهد، ۱۳۶۷ش.(۱۲) جعفری عباس، دایرة المعارف جغرافیایی ایران، تهران، ۱۳۷۹ش.(۱۳) حدودالعالم، به کوشش منوچهر ستوده، تهران، ۱۳۴۰ش.(۱۴) حمدالله مستوفی، نزهة القلوب، به کوشش لسترنج، لیدن، ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م.(۱۵) «درگاه ملی آمار۱» (نک : مل ).(۱۶) زین العابدین شیروانی، بستان السیاحه، تهران، ۱۳۱۵ق.(۱۷) سپهر محمدتقی، ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه)، به کوشش جمشید کیان فر، تهران، ۱۳۷۷ش.(۱۸) سمعانی عبدالکریم، الانساب، به کوشش عبدالله عمر بارودی، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.(۱۹) شیبانی ابراهیم، منتخب التواریخ، تهران، ۱۳۶۶ش.(۲۰) شیرازی فضل الله، تاریخ ذوالقرنین، به کوشش ناصر افشارفر، تهران، ۱۳۸۰ش.(۲۱) فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۷۶ش.(۲۲) فرهنگ جغرافیایی کوههای کشور، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۷۹ش.(۲۳) قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۶۳ش.(۲۴) مجموعۀ قوانین سال ۱۳۱۶ش.(۲۵) مقدسی محمد، احسن التقاسیم، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۹۰۶م.(۲۶) مقدم «گل محمدی»، محمد، تویسرکان، تهران، ۱۳۷۸ش.(۲۷) نشریۀ عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری، وزارت کشور، تهران، ۱۳۸۴ش.(۲۸) یاقوت، بلدان.(۲۹)» Dargāh-e Mellī-ye Āmār «,wwwsciorgir/content/userfiles/_census۸۵/census۸۵/natayej/abadifil/۱۳xls.
این شهرستان با مساحتی حدود ۰۴۸، ۱ کم ـ ۲ در مرکز استان همدان واقع، و از شمال به شهرستان های همدان، بهار و اسدآباد، از شرق به شهرستان ملایر، از غرب به شهرستان صحنه در استان کرمانشاه و از جنوب به شهرستان نهاوند محدود است.
مقدم «گل محمدی»، محمد، ج۱، ص۲۲، تویسرکان، تهران، ۱۳۷۸ش.
این شهر که مرکز شهرستان تویسرکان است، در °۳۴ و ´۳۳ عرض شمالی و °۴۸ و ´۲۷ طول شرقی در ۸۵۰، ۱ متـری از سطح دریا واقع شده،
پاپلی یزدی، محمدحسین، فرهنگ آبادیها و مکانهای مذهبی کشور، ج۱، ص۱۵۴، مشهد، ۱۳۶۷ش.
(۱) ابن حوقل محمد، صورة الارض، به کوشش کرامرس، لیدن، ۱۹۲۸م.(۲) ابن فقیه احمد، البلدان، به کوشش یوسف هادی، بیروت، ۱۴۱۶ق/۱۹۹۶م.(۳) ابوالحسن گلستانه، مجمل التواریخ، به کوشش مدرس رضوی، تهران، ۱۳۵۶ش.(۴) استرابادی محمدمهدی، جهانگشای نادری، به کوشش عبدالله انوار، تهران، ۱۳۴۱ش.(۵) اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، تهران، ۱۳۵۰ش.(۶) اصطخری ابراهیم، مسالک الممالک، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۷۰م.(۷) اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، به کوشش سعید بختیاری، تهران، ۱۳۸۳ش.(۸) اعتضادالسلطنه علیقلی، اکسیر التواریخ، به کوشش جمشید کیان فر، تهران، ۱۳۷۰ش.(۹) اعتمادالسلطنه محمدحسن ، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث، تهران، ۱۳۶۷ش.(۱۰) افشین یدالله، رودخانه های ایران، تهران، ۱۳۷۳ش.(۱۱) پاپلی یزدی محمدحسین، فرهنگ آبادیها و مکانهای مذهبی کشور، مشهد، ۱۳۶۷ش.(۱۲) جعفری عباس، دایرة المعارف جغرافیایی ایران، تهران، ۱۳۷۹ش.(۱۳) حدودالعالم، به کوشش منوچهر ستوده، تهران، ۱۳۴۰ش.(۱۴) حمدالله مستوفی، نزهة القلوب، به کوشش لسترنج، لیدن، ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م.(۱۵) «درگاه ملی آمار۱» (نک : مل ).(۱۶) زین العابدین شیروانی، بستان السیاحه، تهران، ۱۳۱۵ق.(۱۷) سپهر محمدتقی، ناسخ التواریخ (تاریخ قاجاریه)، به کوشش جمشید کیان فر، تهران، ۱۳۷۷ش.(۱۸) سمعانی عبدالکریم، الانساب، به کوشش عبدالله عمر بارودی، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.(۱۹) شیبانی ابراهیم، منتخب التواریخ، تهران، ۱۳۶۶ش.(۲۰) شیرازی فضل الله، تاریخ ذوالقرنین، به کوشش ناصر افشارفر، تهران، ۱۳۸۰ش.(۲۱) فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۷۶ش.(۲۲) فرهنگ جغرافیایی کوههای کشور، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۷۹ش.(۲۳) قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۶۳ش.(۲۴) مجموعۀ قوانین سال ۱۳۱۶ش.(۲۵) مقدسی محمد، احسن التقاسیم، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۹۰۶م.(۲۶) مقدم «گل محمدی»، محمد، تویسرکان، تهران، ۱۳۷۸ش.(۲۷) نشریۀ عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری، وزارت کشور، تهران، ۱۳۸۴ش.(۲۸) یاقوت، بلدان.(۲۹)» Dargāh-e Mellī-ye Āmār «,wwwsciorgir/content/userfiles/_census۸۵/census۸۵/natayej/abadifil/۱۳xls.
wikifeqh: تویسرکان
دانشنامه عمومی
تویسرکان یا توسرکان چهارمین شهر بزرگ استان همدان در ایران و مرکز شهرستان تویسرکان است و بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ( ۱۳۹۵ ) ، جمعیت آن ۵۵٬۷۰۸ نفر است؛ در منابع کهن همچون معجم البلدان یاقوت حموی و نزهةالقلوب، نام تویسرکان به صورت «رودلاور» یا رودآور نوشته شده است. تویسرکان در جنوب کوه الوند و شهر همدان واقع شده است. از شمال به دره مرادبیگ، از شمال غرب به شهرستان اسدآباد، از شرق به شهرستان ملایر، از جنوب به شهرستان نهاوند، و از غرب به شهرستان کنگاور در استان کرمانشاه محدود می شود.
این شهر به خاطر تعدد و بزرگی درختان گردو بسیار معروف است. تویسرکان بعد از شهر همدان، ملایر و نهاوند چهارمین شهر بزرگ استان به حساب می آید. تویسرکان یکی از مراکز اصلی طوایف لر زبان همدان، و یکی از شهرهای لرنشین استان است. [ ۲] [ ۳] [ ۴] [ ۵] اقلیم تویسرکان معتدل کوهستانی است. تویسرکان بر روی ویرانه های شهر قدیمی رودآور ( رودآورد ) و اوراکوهان که بر اثر حمله مغول و زمین لرزهٔ پس از آن ویران شده، ساخته شده است. در واقع رودلاور از سه قصبهٔ «توی»، «سرکان»، و «شکان» تشکیل شده بود. پس از ویرانی رودآور، شکان نیز بر اثر زمین لرزه از بین رفت، و تویسرکان فعلی از ادغام توی و سرکان، به وجود آمده است.
نام تویسرکان از دو بخش توی و سرکان تشکیل شده است. در برخی نواحی ایران محل هایی به نام توی هست، برای این که اشتباهی رخ ندهد در هر جا چنین محلی باشد به نام نزدیک ترین محل به آن خوانده می شود و این توی چون در یک فرسنگی سرکان است به تویسرکان مشهور است. [ ۶] [ ۷] توی و سرکان در اصل نام دو قریه بوده اند. توی همان تویسرکان امروزی است و سرکان نام شهری در ۷ کیلومتری تویسرکان امروزی است. [ ۸] قریهٔ سومی نیز در گذشته وجود داشته است با نام شکان، که بر اثر زلزله از بین رفته است.
جغرافی دانان سده سوم و چهارم هجری غالباً تویسرکان را ( توی رودلاور ) و ( توی همدان ) نوشته اند و این توی احتمالاً با زبان قومی که پیش از مادها در این سرزمین می زیسته اند، مرتبط است. همچنین در کتاب تاریخ ماد تألیف دیاکونوف، به ترجمه کریم کشاورز اسم شهر تویسرکان را در دوره مادها تازاکی یا بیت تازاکی نامیده اند به معنی دارای چشمه آب گرم. در بسیاری از زبان های ایرانی کلمه «سر» به معنی بزرگ و مهتر است و «گان» در زبان پهلوی به معنی جا و مکان آباد است و قبل از استیلاء اعراب نام بسیاری از شهرها و قصبات ایران به گان ختم می شد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین شهر به خاطر تعدد و بزرگی درختان گردو بسیار معروف است. تویسرکان بعد از شهر همدان، ملایر و نهاوند چهارمین شهر بزرگ استان به حساب می آید. تویسرکان یکی از مراکز اصلی طوایف لر زبان همدان، و یکی از شهرهای لرنشین استان است. [ ۲] [ ۳] [ ۴] [ ۵] اقلیم تویسرکان معتدل کوهستانی است. تویسرکان بر روی ویرانه های شهر قدیمی رودآور ( رودآورد ) و اوراکوهان که بر اثر حمله مغول و زمین لرزهٔ پس از آن ویران شده، ساخته شده است. در واقع رودلاور از سه قصبهٔ «توی»، «سرکان»، و «شکان» تشکیل شده بود. پس از ویرانی رودآور، شکان نیز بر اثر زمین لرزه از بین رفت، و تویسرکان فعلی از ادغام توی و سرکان، به وجود آمده است.
نام تویسرکان از دو بخش توی و سرکان تشکیل شده است. در برخی نواحی ایران محل هایی به نام توی هست، برای این که اشتباهی رخ ندهد در هر جا چنین محلی باشد به نام نزدیک ترین محل به آن خوانده می شود و این توی چون در یک فرسنگی سرکان است به تویسرکان مشهور است. [ ۶] [ ۷] توی و سرکان در اصل نام دو قریه بوده اند. توی همان تویسرکان امروزی است و سرکان نام شهری در ۷ کیلومتری تویسرکان امروزی است. [ ۸] قریهٔ سومی نیز در گذشته وجود داشته است با نام شکان، که بر اثر زلزله از بین رفته است.
جغرافی دانان سده سوم و چهارم هجری غالباً تویسرکان را ( توی رودلاور ) و ( توی همدان ) نوشته اند و این توی احتمالاً با زبان قومی که پیش از مادها در این سرزمین می زیسته اند، مرتبط است. همچنین در کتاب تاریخ ماد تألیف دیاکونوف، به ترجمه کریم کشاورز اسم شهر تویسرکان را در دوره مادها تازاکی یا بیت تازاکی نامیده اند به معنی دارای چشمه آب گرم. در بسیاری از زبان های ایرانی کلمه «سر» به معنی بزرگ و مهتر است و «گان» در زبان پهلوی به معنی جا و مکان آباد است و قبل از استیلاء اعراب نام بسیاری از شهرها و قصبات ایران به گان ختم می شد.
wiki: تویسرکان
پیشنهاد کاربران
طبیعت این شهر بی نظیر است .
به صنعت گردشگری و توریسم توجه نشده است.
آثار تاریخی و قلعه اشتران در حال از بین رفتن است.
به صنعت گردشگری و توریسم توجه نشده است.
آثار تاریخی و قلعه اشتران در حال از بین رفتن است.
یکی از شهر های همدان
تویسرکان یکی از شهرهای استان همدان در ایران است. این شهر مرکز شهرستان تویسرکان است و ۴۲٬۵۲۰ نفر جمعیت دارد.
تویسرکان در جنوب کوه الوند و شهر همدان واقع شده است. این شهر به خاطر تعدد و بزرگی درخت های گردویش بسیار معروف است. آب و هوای شهر معتدل کوهستانی است. این شهر بر روی ویرانه های شهر قدیمی رودلاور ( رودآور ) که بر اثر حمله مغول ویران شده، ساخته شده است. در واقع پس از ویرانی رودآور، از ادغام دو روستای توی و سرکان، تویسرکان به وجود آمده است.
... [مشاهده متن کامل]
شهرستان تویسرکان در گذشته و براساس قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۳۱۶ ه. ش یکی از بخشهای تابعه شهرستان ملایر در استان پنجم کشور بود که در سال ۱۳۲۸ ه. ش از ملایر منفک و به شهرستان ارتقاء یافت. [۱]
محتویات [نمایش]
نام شهر [ویرایش]
نام این شهر از دو بخش توی و سرکان تشکیل شده، و علت نامگذاری هر یک را چنین بیان می کنند:
در برخی نواحی ایران محل هایی به نام توی هست، برای این که اشتباهی رخ ندهد در هر جا چنین محلی باشد به نام نزدیکترین محل به آن خوانده می شود؛ ( مانند توی دروار در دامغان ) که نزدیک به قریه دربار است و ( توی کازرون ) و این توی چون در یک فرسنگی سرکان است به تویسرکان مشهور است.
جغرافی دانان سده سوم و چهارم هجری غالبا تویسرکان را ( توی رودلاور ) و ( توی همدان ) نوشته اند و این توی احتمالا با زبان قومی که پیش از مادها در این سرزمین می زیسته اند، مرتبط است.
در بسیاری از زبان های ایرانی کلمه «سر» به معنی بزرگ و مهتر است و «گان» در زبان پهلوی به معنی جا و مکان آبادانست و قبل از استیلاء اعراب نام بسیاری از شهرها و قصبات ایران به گان ختم می شد.
به این ترتیب سرکان ممکن است به معنای محلی باشد که بزرگان و خوانین در آن سکونت دارند و در واقع تویسرکان محل سکونت ییلاقی بزرگان شهر رودآور بوده است[۲]. تویسرکان از دو قسمت توی و سرکان تشکیل نشده است. سرکان شهر ییلاقی با حدود ده هزار نفر جمعیت در فاصله هشت کیلومتری شمال غرب تویسرکان است. و تویسرکان شهری تاریخی . و باستانی و مرکز شهرستان تویسرکان با حدود شصت هزار نفر جمعیت است و سرکان در شمار شهرهای کوچک تابع تویسرکان است.
زبان و مذهب [ویرایش]
دین و مذهب اکثر مردم آن، اسلام و شیعه جعفری است و زبان اکثر آنان فارسی می باشد و در بعضی روستاها آمیزه ای از لکی، کردی و لری است[۳][۴] لازم به ذکر است روستاهای مجاور به استان کرمانشاه و شهرستان نهاوند و ملایر، به لری، لکی، کردی یا آمیزه ای از این ها صحبت می کنند و نیز ساکنان 3 روستای کوچک نیز زبان ترکی تکلم می کنند. [۵]
ترابری [ویرایش]
فاصله تویسرکان تا تهران 400 کیلومتر می باشد که از مسیر ملایر - شازند - اراک - قم - تهران عبور میکند.
شخصیت های معروف [ویرایش]
حیقوق پیامبر [ویرایش]
آرامگاه حیقوق در تویسرکان
حیقوق پیامبر یکی از پیامبران صاحب کتاب بنی اسراییل و معاصر با دانیال نبی است. وی حدود ۲۶۰۰ سال پیش می زیسته و نگهبان معبد بزرگ یهودیان در اورشلیم بوده است. حدود سال ۵۹۰ قبل از میلاد، بخت النصر، پادشاه کلده به اورشلیم حمله کرد و یهودیان زیادی را به قتل رساند و نزدیک به بیست هزار نفر از آنان را اسیر و به شهر بابل پایتخت کلده که نزدیک بغداد فعلی قرار داشت انتقال داد. حیقوق در بین این زندانیان بود و مدت طولانی در زندان به سر برد.
در سال ۵۴۸ قبل از میلاد کورش کبیر پادشاه ایران به کلده حمله کرد و در جنگی طولانی لشکریان کلده را شکست داد، بابل را تصرف کرد و طی فرمانی دستور آزادی کلیه اسرا و زندانیان یهود را صادرنمود. پس از آزادی از بند اسارت بابلیان، حیقوق به ایران مهاجرت کرد و در شهر تویسرکان ( رودآور ) ساکن شد و در همین شهر درگذشت.
آرامگاه حیقوق پیامبر در تویسرکان طی قرون متمادی چندین بار بازسازی شده است و آخرین بار توسط مرحوم استاد محمدعلی خان میرزایی ( ملک جمشید ) در سال ۱۳۴۰ هجری شمسی بازسازی شده است. این آرامگاه یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی ایران محسوب می شود. هم اکنون آرامگاه این پیامبر زیارتگاه اهالی شهرستان تویسرکان و اقلیتهای دینی سایر شهرهای ایران می باشد.
رضی الدین آرتیمانی [ویرایش]
رضی الدین آرتیمانی شاعر معروف عصر صفوی است. مدفن این شاعر بزرگ در قسمت شمالی شهرستان تویسرکان در حوالی میدان هلال احمر واقع شده و دارای استراحتگاه نیز می باشد ساقی نامه معروف او با این بیت آغاز می شود:
الهی به مستان میخانه ات به عقل آفرینان دیوانه ات
رضی الدین آرتیمانی داماد شاه عباس صفوی می باشد و در محلی به نام همینه در بالای محله جولستان دفن گردیده است. . محله جولستان از قدیمی ترین محلات شهرستان تویسرکان میباشد. این محل در اصل خانقاه رضی الدین بوده است. [نیازمند منبع]
مکان های توریستی [ویرایش]
پارک توریستی کمربسته: واقع در شهر سرکان در ۳ کیلومتری تویسرکان
آرامگاه میررضی الدین آرتیمانی
آرامگاه حبقوق پیامبر
آرامگاه شاه زاده ناصر در روستای کرزان
قلعه اردلان: در روستای اشتران تویسرکان
آرامگاه عبدالله و امامزاده هادی در روستای کرزان
پل تاریخی فرسفج ( جنوب غربی شهر فرسفج )
قلعه تاریخی عصر قاجاریه در روستای کرزان
پل تاریخی عصر قاجاریه در روستای کرزان
کاروان سرای شاه عباس ( ۵ کیلومتری جاده تویسرکان - غربان )
مدرسه شیخ علی خان زنگنه یا حوضه علمیه شهر تویسرکان
درخت چنار قطور و کهنسال ۳۰۰۰ ساله ( شهر تویسرکان )
دره گزندر سرابی ( تویسرکان )
دره باغ های سرکان ( سرکان )
دره باغ های آرتیمان ( روستای آرتیمان )
راسته بازار ( بازار سر پوشیده مربوط به دوره صفویه
صنایع دستی [ویرایش]
فرش و قالی تویسرکان [ویرایش]
در روستاهای تویسرکان به دلیل وجود زمستانهای پر برف و دهات دور از دسترس و وجود پشم و پنبهٔ فراوان، از قدیم قالی بافی وجود داشته است. وجود فرشهای . . .
تویسرکان در جنوب کوه الوند و شهر همدان واقع شده است. این شهر به خاطر تعدد و بزرگی درخت های گردویش بسیار معروف است. آب و هوای شهر معتدل کوهستانی است. این شهر بر روی ویرانه های شهر قدیمی رودلاور ( رودآور ) که بر اثر حمله مغول ویران شده، ساخته شده است. در واقع پس از ویرانی رودآور، از ادغام دو روستای توی و سرکان، تویسرکان به وجود آمده است.
... [مشاهده متن کامل]
شهرستان تویسرکان در گذشته و براساس قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۳۱۶ ه. ش یکی از بخشهای تابعه شهرستان ملایر در استان پنجم کشور بود که در سال ۱۳۲۸ ه. ش از ملایر منفک و به شهرستان ارتقاء یافت. [۱]
محتویات [نمایش]
نام شهر [ویرایش]
نام این شهر از دو بخش توی و سرکان تشکیل شده، و علت نامگذاری هر یک را چنین بیان می کنند:
در برخی نواحی ایران محل هایی به نام توی هست، برای این که اشتباهی رخ ندهد در هر جا چنین محلی باشد به نام نزدیکترین محل به آن خوانده می شود؛ ( مانند توی دروار در دامغان ) که نزدیک به قریه دربار است و ( توی کازرون ) و این توی چون در یک فرسنگی سرکان است به تویسرکان مشهور است.
جغرافی دانان سده سوم و چهارم هجری غالبا تویسرکان را ( توی رودلاور ) و ( توی همدان ) نوشته اند و این توی احتمالا با زبان قومی که پیش از مادها در این سرزمین می زیسته اند، مرتبط است.
در بسیاری از زبان های ایرانی کلمه «سر» به معنی بزرگ و مهتر است و «گان» در زبان پهلوی به معنی جا و مکان آبادانست و قبل از استیلاء اعراب نام بسیاری از شهرها و قصبات ایران به گان ختم می شد.
به این ترتیب سرکان ممکن است به معنای محلی باشد که بزرگان و خوانین در آن سکونت دارند و در واقع تویسرکان محل سکونت ییلاقی بزرگان شهر رودآور بوده است[۲]. تویسرکان از دو قسمت توی و سرکان تشکیل نشده است. سرکان شهر ییلاقی با حدود ده هزار نفر جمعیت در فاصله هشت کیلومتری شمال غرب تویسرکان است. و تویسرکان شهری تاریخی . و باستانی و مرکز شهرستان تویسرکان با حدود شصت هزار نفر جمعیت است و سرکان در شمار شهرهای کوچک تابع تویسرکان است.
زبان و مذهب [ویرایش]
دین و مذهب اکثر مردم آن، اسلام و شیعه جعفری است و زبان اکثر آنان فارسی می باشد و در بعضی روستاها آمیزه ای از لکی، کردی و لری است[۳][۴] لازم به ذکر است روستاهای مجاور به استان کرمانشاه و شهرستان نهاوند و ملایر، به لری، لکی، کردی یا آمیزه ای از این ها صحبت می کنند و نیز ساکنان 3 روستای کوچک نیز زبان ترکی تکلم می کنند. [۵]
ترابری [ویرایش]
فاصله تویسرکان تا تهران 400 کیلومتر می باشد که از مسیر ملایر - شازند - اراک - قم - تهران عبور میکند.
شخصیت های معروف [ویرایش]
حیقوق پیامبر [ویرایش]
آرامگاه حیقوق در تویسرکان
حیقوق پیامبر یکی از پیامبران صاحب کتاب بنی اسراییل و معاصر با دانیال نبی است. وی حدود ۲۶۰۰ سال پیش می زیسته و نگهبان معبد بزرگ یهودیان در اورشلیم بوده است. حدود سال ۵۹۰ قبل از میلاد، بخت النصر، پادشاه کلده به اورشلیم حمله کرد و یهودیان زیادی را به قتل رساند و نزدیک به بیست هزار نفر از آنان را اسیر و به شهر بابل پایتخت کلده که نزدیک بغداد فعلی قرار داشت انتقال داد. حیقوق در بین این زندانیان بود و مدت طولانی در زندان به سر برد.
در سال ۵۴۸ قبل از میلاد کورش کبیر پادشاه ایران به کلده حمله کرد و در جنگی طولانی لشکریان کلده را شکست داد، بابل را تصرف کرد و طی فرمانی دستور آزادی کلیه اسرا و زندانیان یهود را صادرنمود. پس از آزادی از بند اسارت بابلیان، حیقوق به ایران مهاجرت کرد و در شهر تویسرکان ( رودآور ) ساکن شد و در همین شهر درگذشت.
آرامگاه حیقوق پیامبر در تویسرکان طی قرون متمادی چندین بار بازسازی شده است و آخرین بار توسط مرحوم استاد محمدعلی خان میرزایی ( ملک جمشید ) در سال ۱۳۴۰ هجری شمسی بازسازی شده است. این آرامگاه یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی ایران محسوب می شود. هم اکنون آرامگاه این پیامبر زیارتگاه اهالی شهرستان تویسرکان و اقلیتهای دینی سایر شهرهای ایران می باشد.
رضی الدین آرتیمانی [ویرایش]
رضی الدین آرتیمانی شاعر معروف عصر صفوی است. مدفن این شاعر بزرگ در قسمت شمالی شهرستان تویسرکان در حوالی میدان هلال احمر واقع شده و دارای استراحتگاه نیز می باشد ساقی نامه معروف او با این بیت آغاز می شود:
الهی به مستان میخانه ات به عقل آفرینان دیوانه ات
رضی الدین آرتیمانی داماد شاه عباس صفوی می باشد و در محلی به نام همینه در بالای محله جولستان دفن گردیده است. . محله جولستان از قدیمی ترین محلات شهرستان تویسرکان میباشد. این محل در اصل خانقاه رضی الدین بوده است. [نیازمند منبع]
مکان های توریستی [ویرایش]
پارک توریستی کمربسته: واقع در شهر سرکان در ۳ کیلومتری تویسرکان
آرامگاه میررضی الدین آرتیمانی
آرامگاه حبقوق پیامبر
آرامگاه شاه زاده ناصر در روستای کرزان
قلعه اردلان: در روستای اشتران تویسرکان
آرامگاه عبدالله و امامزاده هادی در روستای کرزان
پل تاریخی فرسفج ( جنوب غربی شهر فرسفج )
قلعه تاریخی عصر قاجاریه در روستای کرزان
پل تاریخی عصر قاجاریه در روستای کرزان
کاروان سرای شاه عباس ( ۵ کیلومتری جاده تویسرکان - غربان )
مدرسه شیخ علی خان زنگنه یا حوضه علمیه شهر تویسرکان
درخت چنار قطور و کهنسال ۳۰۰۰ ساله ( شهر تویسرکان )
دره گزندر سرابی ( تویسرکان )
دره باغ های سرکان ( سرکان )
دره باغ های آرتیمان ( روستای آرتیمان )
راسته بازار ( بازار سر پوشیده مربوط به دوره صفویه
صنایع دستی [ویرایش]
فرش و قالی تویسرکان [ویرایش]
در روستاهای تویسرکان به دلیل وجود زمستانهای پر برف و دهات دور از دسترس و وجود پشم و پنبهٔ فراوان، از قدیم قالی بافی وجود داشته است. وجود فرشهای . . .